چرا به ناموس خود چشم داریم

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
در مكتب انسان ساز اسلام، پاكدامني از ارزش هاي والاي انساني به حساب مي آيد و در مقابل، بي عفّتي و بي بندوباري جنسي محكوم شده است. اسلام نخست با راهنمايي و هدايت، مسائل جنسي و شهواني را كنترل و تعديل مي كند، مسلمانان را به عفاف و پاكدامني فرا مي خواند، سپس با تدابير حكمت آميز و اصولي زمينه هاي انحراف را از ميان بر مي دارد. هم به پيروان خويش دستور مي دهد، بي عفتي نكنند و هم از آنان مي خواهد كه اسباب لغزش و گناه ديگران را فراهم نسازند.
- مطالبي براي رسيدن به جواب مسأله:
1- تأثير پوشش محارم:
در بين محارم بزرگسال (كه مي توانند تكليف را رعايت كنند) تا زماني كه معاشرت معمولي باشد بدون ترس از افتادن در حرام و فساد و لذت جويي (براي خود يا طرف مقابل)، حد پوشش اسلامي كافي است گرچه هميشه احتياط خصوصاً در اين امور نيكوست.
2- توجه به پيامدهاي منفي چشم چراني به محارم:
** بدنامي بين مردم و خانواده:
يكي از آثار منفي چشم چراني اين است كه مردم فردي را كه به چشم چراني عادت دارد و نگاه او هميشه دنبال ناموس ديگران و خود است، به عنوان فردي چشم ناپاك و هرزه خواهند شناخت و چه بسا بدچشم بودن او باعث شود كه حتي نزديكان و محارم او نيز در زمان حضور او براي خود حريم و حجاب قائل شوند؛ بنابراين يكي از پيامدهاي منفي اين عمل، كاسته شدن ارزش و اعتبار اجتماعي شخص چشم چران است و هيچ كس در كارها او را امين خود نمي داند و او را به چشم حقارت و ذلت مي نگرند.
** دچار شدن به حسرت و اندوه:
امام صادق(ع) در روايتي نگاه كردن حرام را موجب حسرت و ندامت طولاني دانسته و فرموده اند:
«النّظر سهم من سهام ابليس مسموم و كم من نظرة اورثت حسرة طويلة»(1) نگاه، يكي از تيرهاي زهرآگين شيطان است كه چه بسا يك نگاه باعث حسرت و پشيماني طولاني مي شود.
در بيان حضرت، نگاه، به تيري مسموم تشبيه شده است؛ چون در زمان هاي گذشته و در جنگ ها، تيرها را مسموم مي كردند تا اگر خود تير دشمن را به قتل نرساند، زهري كه در تير وجود داشت در وجود او اثر كرده، او را از پاي درآورد. نگاه نيز به تير مسموم تشبيه شده است؛ به اين معنا كه اثر زهرآگين نگاه در وجود انسان اثر گذاشته، روح او را تخريب مي كند؛ به طوري كه انسان بر اثر نگاه خود، همواره در يك حسرت دائمي قرار مي گيرد و ضمن تضعيف بنيان ايمان و تقواي فرد، او را از پويايي و حركت به سوي درجات كمال و ترقي باز مي دارد و با مشغول كردن فكر و ذهن آنان به مسائل كم اهميت و بي ارزش، باعث ركود فكر و ذهن آنها مي شود.
حضرت علي (ع) فرمودند: «كسي كه نگاه خود را كنترل نكند و آن را رها سازد، حسرت و اندوهش زياد مي شود.»(2)
** ابتلا به بيماري هاي رواني:
يكي ديگر از آثار منفي چشم چراني -كه در بدترين وضعش نگاه به محارم باشد-، دچار شدن به بيماري هاي رواني است. بسياري از ضايعات جسمي هستند كه منشأ آنها مسائل رواني است؛ مانند بعضي از انواع كم اشتهايي، بي قراري، خستگي اعصاب و سردرد و يكي از علل عمده افسردگي ها و آزردگي هاي رواني افراد از طريق چشم و رها بودن نگاه سرچشمه مي گيرد.
زماني كه فرد ـ به هر علت ـ با اخلاق و آداب انساني و اصول مذهبي بيگانه باشد، مشاهده صحنه هاي هيجان انگيز -حتي در محارم كه به اين راحتي ها اين احساس پديد نمي آيد-، روح كامجويي و لذت طلبي او را تحريك مي كند؛ ولي از آنجا كه عوامل طبيعي و موانع اجتماعي از لذت بردن او جلوگيري مي كند، احساس محروميت و فشار رواني درونش را مي گدازد و فرد دچار پرخاشگري و كم حوصلگي شده، با كوچك ترين حركت يا سخني به شدت واكنش نشان مي دهد.
افسردگي، بيماري رواني ديگري است كه محصول چشم اندازي به مناظر شهوت انگيز است. وقتي جواني پيوسته نظاره گر زيبايي هاي زنان باشد و هيجان و شهوت او به ناكامي بينجامد، غمي جانكاه او را به بيماري افسردگي دچار مي كند كه درمان آن از درمان بيماري هاي جسمي بسي سخت تر است.
حضرت علي(ع) در مورد آرامش رواني در سايه كنترل نگاه مي فرمايند:
«من غضّ طرفه اراح قلبه»(3) كسي كه نگاهش را كاهش دهد، قلبش آرام مي گيرد.
همچنين فرمودند: «كسي كه نگاهش را كنترل كند، ناراحتي و افسوس (افسردگي) او كم مي شود و از نابودي نجات مي يابد.»(4)
* عذاب اخروي:
علاوه بر تأثيرات روحي ـ رواني، جسمي و اجتماعي نگاه بر تار و پود انسان، عذاب اخروي نيز دامنگير افراد چشم چران خواهد شد و از آنجا كه نگاه، آتشي است كه خرمن ايمان انسان را تهديد مي كند و شعله هاي آن تا اعماق روح و روان انسان اثر مي گذارد، در قيامت نيز اين شعله ها كه صحنه تجسم اعمال است ـ به ظهور مي رسد و چشم انسان را از شعله حقيقي آتش پر مي كند؛ از اين رو در روايات چنين آمده است:
«من ملأ عينيه من حرام ملأ الله عينيه يوم القيامة من النار الا ان يتوب او يرجع» (5) كسي كه چشمان خود را از نگاه هاي حرام پر كند، خداوند نيز در روز قيامت چشمان او را از آتش پر خواهد كرد؛ مگر اينكه توبه كند و از اين عمل، دست بردارد.
- نكتۀ پاياني:
با خود بينديشيد كه چه اتفاقي افتاده است كه به اين مسأله دچار شده ايد. درست است كه در حال حاضر در اوان بلوغ قرار داريد و مشكلات جنسي به سمتتان روانه گشته است، ولي دليل نمي شود كه به محارمي كه جزو خانوادۀ شما محسوب مي شوند و بايد به آنها غيرت خاص داشته باشيد، اينگونه نگاه هاي نادرست را داشته باشيد. سعي كنيد خود را در اين موقعيت ها قرار ندهيد تا بعدها خودتان را توبيخ نكنيد.
با مطالعۀ كتاب ها و مشورت از انسان هاي آگاه مي توانيد اين مسأله را درمان كنيد. البته محارم هم در مقابل شما بايد به گونه اي پوشش داشته باشند كه شما تحريك نشويد و از فضاي طبيعي خارج نگرديد.
در نامۀ بعدي مسأله را برايمان بيشتر توضيح دهيد تا بتوانيم به صورت جزئي خدمتتان توضيحاتي بدهيم.
پي نوشت ها:
1. حر عاملي، محمد بن حسن، وسائل الشيعه، مكتبة الاسلاميه، تهران. ج 20، ص 191.
2. ميزان الحكمة، محمد محمدي ري شهري، قم، انتشارات دارالحديث. ج 4، ص 3289.
3. ميزان الحكمة، همان، ج 4، ص 3289.
4. همان.
5. حر عاملي، محمد بن حسن، وسائل الشيعه، مكتبة الاسلاميه، تهران. ج 20، ص 195.
موفق باشید.