جذب بچه ها به مسجد

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
برادر گرامي! انجام كار فرهنگي و داشتن دغدغه در مسايل ديني كاري است كه علاوه بر ذوق و شوق نياز به تحمل و صبر دارد؛ از اينكه شما در موقعيت تبليغ و تشويق ديگر دوستانتان به دين قرار گرفته ايد، مايۀ خوشحالي است. اما قبل از هر چيز نياز است كه شما از نظر علمي و طرز برخورد با آنها مجهّز شده باشيد.
- مطالب مقدماتي:
1- مربي گرامي! عصري كه در آن زندگي مي‌كنيم، عصر تغيير، تحول، پيشرفت و توسعه است و گاه اين تغييرات، مخصوصاً در سطح جهاني، در نهادهاي مختلف، از جمله نهاد خانواده و به طور اخص در كودكان و نوجوانان تأثير فراوان مي‌گذارد. گاه ايجاد تغييرات در سطح اجتماعي موجب تغيير در شخصيت ديني كودكان و نوجوانان مي‌شود و خطر بي هويتي، آنان را تهديد مي‌نمايد.
از اينرو ضرورت دارد كه نهادهاي ديني و فرهنگي بيش از گذشته به فكر تربيت، رشد و ارتقاي فرهنگي و ديني كودكان و نوجوانان باشند و اين نسل آينده ساز را از هجوم ابتذال محفوظ بدارند. تقويت و هدايت اين بخش از جامعه كه بازوي قدرتمند دفاع و سازندگي جامعه است، بدون شك مصونيت جامعه را در پي دارد، همانطور كه تسخير اين گروه، بزرگ‌ترين دست مايه قدرت طلبان براي رسيدن به اهداف شومشان بوده است.
بنابراين، اهتمام به آموزش اين نسل آن هم به روشهاي جذاب و نو بر همه متولّيان فرهنگي، خصوصاً مربيان و مبلغان لازم و ضروري است.
2- پيامبر(ص) اسوه پايداري در راه دين:
پيامبر خدا(ص) با اراده قوي و با تكاپوي بسيار، مردم را به اسلام دعوت كرده است. اگر آنان نپذيرفتند اشكال از خودشان بود كه تصميم گرفته بودند پذيراي حق نباشند.(1) خداوند در سوره «طه» رسول خود را از برگزيدن شيوه سخت و پررنج براي هدايت مردم و ابلاغ قرآن برحذر مي دارد: «مَا أَنزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَي»(2) ما قرآن را بر تو نازل نكرديم تا به رنج افتي.
- تقويت زيرساخت هاي ايمان:
3- برنامه هايي كه شما بايد براي خودتان داشته باشيد:
الف- فعاليتهاي عقلاني:
يكي از راههاي تقويت ايمان هر فردي، استواري استدلال هاي منطقي و عقلي است. بنابراين شناخت صحيح براي تقويت ايمان لازم است و كسي كه ايمان خود را بر پايه شناختي استوار، متقن و عقلاني از خدا، پيامبر(ص) و امامان(ع) بنا نهاده باشد و براين معرفت خود هر روز بيافزايد، يقيناً ايمان او تقويت و با افزايش معرفت به مرتبه ايمان او افزوده خواهد شد.
مطالعه و تعمق در جهت فهم بيشتر و عميقتر آيات و روايات و تعقل در آموزه هاي دين نيز در اين چارچوب قرار مي گيرد.
ب- مجاهدت علمي:
با مطالعات آنها شما را فردي عالم به مسايل ديني مي دانند و بهتر به كلامتان گوش فرا مي دهند.
ج- تقويت عواطف و احساسات:
تقويت عواطف و احساسات مبتني بر شناخت عقلاني يكي ديگر از راهكارهاي تقويت ايمان است. به تعبير قرآن كريم كساني كه ايمان مي آورند بيشتر از همه خدا را دوست مي دارند. بنابراين اگر تكيه بر احساسات گذراي ديني، در جهت بيداري فطرت و جلوگيري از غفلت انسان باشد مي توان بر آن تكيه كرده و جزء عوامل تقويت ايمان به حساب آورد.
- اشاره به نكاتي جهت جذاب سازي و كلاس داري شما:
1. همسالاني كه با شيوه هاي مناسب جذب و در مسير دين قرار مي گيرند، توسط مساجد و مدارس و بسيج تشويق گردند.
2. مباحث ديني با بياني شيوا از زبان همسالان بيان گردد. بنابراين لازم است تشكلهاي خاص شكل گيرد.
3. با برنامه سازي، از الگوهاي موفق بخواهيم همسالان خويش را در دست يابي به موفقيت هاي ديني، اخلاقي و علمي، راهنمايي و راز و رمز اين موفقيت را به زبان آنان بيان كنند.
4. خداوند تبارك و تعالي وقتي مي خواهد شيوه بيان تبليغ اسلام را به پيامبر اكرم(ص) بيان فرمايد، در سوره مباركه آل عمران دستور مي دهد كه:«اي پيامبر، اگر روحيه خشن و تندي داشته باشي، حتماً از گرد تو پراكنده دور مي شدند.(3) بنابراين مهمترين تأكيد در اين بخش بايد تبيين مفاهيم قرآن و عترت به زبان لين و دلنشين باشد، لذا شيوه بيان مفاهيم ديني و قرآني به زبان مذكور بايستي تدوين و به مجريان ذي ربط منتقل گردد.
5. حفظ احاديث موضوعي را مبناي آشنايي با سيره ائمه(ع) قرار دهيم و بگونه اي برنامه ريزي كنيم كه در هر مقطع (ابتدائي، راهنمائي و متوسطه)، 40 حديث كوتاه اما كاربردي، جانهاي تشنه كودكان و نوجوانان و جوانان را سيراب نمايد.
6. - انس با ائمه اطهار(ع) را از طريق برپايي مجالس زيارت نهادينه نمائيم.
7. مسابقات قرآن و عترت را به عنوان پايه رقابت معنوي دانش آموزان توسعه دهيم.
- مطالبي كه مي تواند راهنماي شما باشد:
1- جايگاه روشها: عناصر ارتباطي در كلاس داري عبارتند از: مربي، مخاطب، پيام، روشها و قالبها، فضاي آموزشي. براي موفقيت در امر كلاس داري، تمام اركان فوق بايد مورد توجه قرار گيرند و عدم توجه به هر يك از آنها از كيفيت كلاس مي‌كاهد و نتيجه مطلوب نخواهد داشت. يكي از عناصر مهمّ كلاس داري استفاده از روشهاي مناسب و پرجاذبه است. و در صورتي كه محتواهاي غني با روشهاي نامناسب ارائه شوند، گاه موجب عدم فهم مخاطب مي‌شود و گاه بي انگيزه شدن او را در پي دارد.
2- انتخاب موضوع: براي انتخاب موضوع بايد نيازسنجي كرد. شيوه‌هاي نياز سنجي عبارتند از:
الف. پرسش از مخاطب: مربي مي‌تواند از طريق گفتگو با مخاطب و يا طرح سؤالهايي از او، به نيازهاي وي پي برده و براساس آن محتواي لازم را آماده سازد. مثلاً مي‌تواند بگويد: دوست داريد درباره چه چيزي برايتان صحبت كنم؟
ب. مشاهده: با مشاهده اوضاع و احوال و رفتار مخاطب مي‌توان به نيازهاي وي پي برد؛ مثلاً از ديدن بدزباني مخاطبان پي مي‌بريم كه بايد در مورد حفظ و كنترل زبان بحث كنيم.
ج. پرسش از مربيان: با پرسش از مربيان و مبلغان ديگر مي‌توانيم مشكلات و نيازهاي مخاطبان را بشناسيم.
د. مطالعه: با مطالعه كتابهايي كه در زمينه مخاطب‌شناسي، جامعه‌شناسي، آسيبهاي اجتماعي، اخلاق و... تأليف و نگارش يافته‌اند نيز مي‌توان نيازهاي عمومي اقشار و گروههاي اجتماعي را شناخت.
ه . ارتكازات ذهني: مطالب و عناويني كه اولويت طرح آنها به ذهن مربي با تجربه مي‌آيد، مي‌توانند موضوع آموزش و تدريس قرار گيرند.
- نتيجه گيري:
1- در يك جمع بندي كوتاه مي توان گفت، تقويت بنيه معنوي و ايماني انسان منوط به تلاش و مجاهدت در سه حيطه معرفتي، عاطفي و رفتاري به طور همزمان و متوازن است در غير اين صورت تكامل انساني به صورت يك بعدي و ناقص خواهد بود.
- اما كليد واژهايي كه شما بايد به آنها فكر كنيد:
براي مربيان مسائلي همچون معنويت، محبوبيت، آمادگي روحي، كيفيت آموزش، اخلاق، وقار مربي، تواضع، رعايت شخصيت شاگردان، نكات ويژه، شيوه هاي استفاده از تخته، بيان و شيوه انتقال مطالب، حفظ تعادل، نظم و رعايت زمان، مكان تدريس، خصوصيات فردي، خصوصيات اجتماعي و شيوه هاي برخورد با شاگردان مهم بيان شده است.
2- از آنجايي كه دانش آموزان در سن نوجواني قرار دارند كه از آن به دورۀ تأديب، آموزش و اطاعت ياد شده است، بهترين كار اين است كه رفتار و گفتارتان در مقابل آنها كاملاً استاندارد و اسلامي باشد، اما براي اينكه شما با مطالب اسلامي و اعتقادي آشنا شويد، سعي كنيد از كتاب هايي كه قلم روان و زيبا دارند، استفاده كنيد. نويسندگاني همچون استاد قرائتي، ري شهري و ديگر اساتيد بهره ببريد. كتابهايي همچون اصول عقايد، گناه شناسي، اسرار نماز براي جوانان از حاج آقاي قرائتي؛ و خداشناسي از آقاي ري شهري؛ و راز يك فريب و جلوه نمايي زنان و نگاه مردان از يوسف غلامي قابل استفاده مي باشند. البته به ايشان در اين زمينه ها سخت نگيريد و بگذاريد طبق علايق مشروع خود هم قدم هايي بردارد و ظاهر و باطن آنها يكي باشد.
3- جهت كلاسداري و جذاب سازي كلاس هاي ديني:
جذاب سازي كلاس هاي ديني كودكان و نوجوانان(راهكارها و سبك‌هاي نو براي جذابيت)، گروه نويسندگان.
پي نوشت ها:
1. سيد محمّدحسين طباطبائى، الميزان، قم، اسماعيليان، 1371، ج 7، ص 64/ ناصر مكارم شيرازى، تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلاميه، 1368، ج 5، ص 214.
2. طه(20) آيۀ 2.
3. آل عمران(3) آيه ١۵.
موفق باشید.