توبه

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
پرسش گر گرامي ما نمي دانيم شما چه گناهي مرتكب شده ايد. لذا نمي توانيم توصيه دقيقي داشته باشيم، در ارتباط هاي بعدي با بيان دقيق تر مشكل تان جواب كامل تري دريافت كنيد، ولي به طور خلاصه مي گوييم كه خداوند توبه پذير است اين وعده اوست، اظهار پشيماني در پيشگاه الهي دستور خاصي ندارد. مهم عزم بر ترك گناه و ندامت و پشيماني دروني است. اگر كسي به اين حالت دست يافت، حقيقت توبه در او محقق شده است و مراتب ديگر توبه براي رسيدن به مراتب بالاتر كمالات است .توبه هر گاه حقيقى و واقعى باشد و از اعماق جان برخيزد و جامع شرايط باشد و واقعاً از گناهى كه مرتكب شده احساس خجلت و ندامت كند و خود را در پيشگاه خدا شرمنده ببيند و در صدد كسب رضاى حق تعالى باشد, مقبول درگاه احديت واقع شده و آثار و بركاتش نمايان مى گردد. هر چند گناه بزرگ يا بسيار باشد. قرآن كريم مى فرمايد: اي بندگان كه بر خود اسراف و ستم كرديد، از رحمت خدا مأيوس نشويد كه خدا همهء گناهان را مى آمرزد, زيرا او بسيار آمرزنده و مهربان است.(1) توبه حقيقي گناهكار توبه كننده را محبوب خدا مي سازد. قرآن كريم مي فرمايد: «اِنّ الله يحبّ التوابين؛(2) خداوند توبه كنندگان را دوست مي دارد».كسي كه دوست و محبوب خدا شد، خدا عزيزش مي كند؛ همه گناهان كبيره و صغيره او را مي بخشد، چنان كه پيامبر فرمود:«التائب من الذنب كمَن لا ذنب له؛(3) كسي كه از گناه توبه كند (خداوند همه گناهان او را مي آمرزد و) همانند كسي مي شود كه هيچ گناهي نكرده است».
اگر توبه واقعي صورت گيرد بخشيده مي شويد و كسي كه بخشيده شد ديگر عقوبت دنيوي و اخروي نخواهد داشت. و نشانه توبه اين است كه از هر كاري كه زمينه گناه را مهيا مي كند، دوري كنيد، و همه اسباب و مقدمات گناه را از خود دور كنيد.
توبه واقعى, پشيمانى و حسرت از كردار و گناه گذشته است كه لازمه آن, عزم بر ترك گناه در آينده و جبران گذشته، اعم از حقوق الهى و حقوق مردمى مى باشد. وقتى توبه واقعاً انجام گرفت, به نظر همه علماى اسلام در پيشگاه خداوند مقبول است. با تحقق شرايطي كه ذكر شد، توبه نيز مورد قبول خدا قرار مى گيرد و مثل كسي خواهد بود كه گناهي مرتكب نشده است.
بايد بگويم اگر بعد از توبه از آن گناه متنفر باشيد و اين حالت در شما به وجود بيايد نشان دهنده توبه واقعي شما است و چنين توبه مقبول درگاه خداوند است.
اما غير از توبه در گناهاني كه حق الله هستند كاري لازم نيست انجام شود، ولي اگر گناه حق الناس بوده علاوه بر توبه بايد به جبران آن حق پرداخت مخصوصا اگر حق مالي باشد وبايد رضايت صاحب حق را جلب كرد و از او حلاليت خواست البته اگر حلاليت خواستن به بيشتر شدن اختلاف و نزاع كمك نكند، وگرنه حلاليت لازم نيست و توبه كافي است.
پي نوشت ها
1. سوره زمر(39)، آيه 53.
2. سوره بقره(2) آيه 222.
3. كليني، اصول كافي، ترجمه حاج سيد جواد مصطفوى‏، كتاب فروشى علميه اسلاميه، ج 3، ص 109.
موفق باشید.