حبط اعمال بر اثر گناه کبیره

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
پرسش گر گرامي بله، به چنين امري در روايات، اشاره شده است. و اين يكي از لطف هاي بي كران خداوند به مؤمنين است. در اين زمينه مي توان به دو روايت ذيل اشاره كرد: «أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ عَمِلَ سَيئَةً أُجِّلَ فـِيهَا سَبْعَ سَاعَاتٍ مِنَ النَّهَارِ فَإِنْ قَالَ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَي الْقَيومُ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ لَمْ تُكْتَبْ عَلَيهِ.(1)؛ امام صادق(ع) فرموند: هر كس گناهى كند هفت ساعت از روز درباره آنها به او مهلت دهند. پس اگر سه بار گفت: «استغفر اللّه لذى لا اله الا هو الحى القيوم» آن گناه بر او نوشته نشود.»
«أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ الْعَبْدُ الْمُؤْمِنُ إِذَا أَذْنَبَ ذَنْباً أَجَّلَهُ اللَّهُ سَبْعَ سَاعَاتٍ فـَإِنِ اسـْتـَغـْفـَرَ اللَّهَ لَمْ يـُكـْتـَبْ عـَلَيـْهِ شـَيءٌ وَ إِنْ مـَضَتِ السَّاعَاتُ وَ لَمْ يسْتَغْفِرْ كـُتِبَتْ عَلَيهِ سَيئَةٌ وَ إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَيذَكَّرُ ذَنْبَهُ بَعْدَ عِشْرِينَ سَنَةً حَتَّى يسْتَغْفِرَ رَبَّهُ فَيغْفِرَ لَهُ وَ إِنَّ الْكَافِرَ لَينْسَاهُ مِنْ سَاعَتِهِ.(2) امام صادق(ع) فرموند: بنده مؤمن چون گناه كند خداوند او را هفت ساعت مـهـلت دهـد، پـس اگـر از خـدا آمـرزش خـواست چيزى بر او نوشته نشود و اگر اين ساعت ها گـذشـت و آمـرزش نـخـواسـت گـنـاه نـوشـتـه شـود، و هـمـانـا مـؤ مـن پـس از بيست سال بياد گناهش افتد تا از خدا آمرزش خواهد و خدا گناهش را بيامرزد، و كافر همان ساعت آن را فراموش كند.»
البته حس و حال توبه بعد از گناه به اين راحتي به انسان دست نمي دهد اگر كسي گناهي مرتكب شد تيرگي بر قلب او عارض مي شود و ممكن است به سمت قهقرا برود و حالت توبه واقعي اگر دست دهد حالت خوشي است كه زندگي شخص را زير و رو مي كند.
البته در مورد حبط اعمال هم بايد بگوييم كه گناه باعث از بين رفتن اعمال خير انسان مي شود ولي با توبه واقعي اين اعمال خير انسان نيز قابل بازگشت هستند و اين هم لطف خداوند است در روايتي آمده است: شخصي، در حال شادماني، خدمت امام جواد(ع) رسيد و بيان داشت كه امروز توفيق خداوند، يارش شده و به مستمندان صدقه فراوان داده است. در ادامه سخن، او منّت مي گذارد و آن صدقات را حبط مي كند. ولي در پايان و در محضر حضرت، توبه مي كند. سپس امام(ع) فرمود: « الان قد عادت اليك مثوبات صدقاتك و زال عنها الاحباط»؛ «هم اكنون ثواب صدقه هاي تو بازگشت و احباط از آن ها زايل شد».(3)
بالاتر از اين مطلب، حتّي در مواردي سيّئات برخي از افراد توبه كننده، به حسنات تبديل مي شود. چنانچه قرآن كريم مي فرمايد: «اإِلاَّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحيما»(4) مگر كساني كه توبه كنند و ايمان آورند و عمل صالح انجام دهند كه خداوند گناهان آنان را به حسنات مبدّل مي كند؛ و خداوند همواره آمرزنده و مهربان بوده است.
پس با اين خداوند مهربان و بخشنده سزاوار است بعد از هر خطا و گناهي، سريع توبه كنيم و خود را در آغوش خداوند بياندازيم. به اين نكته نيز بايد توجه داشته باشيد كه در اگر چه در هر شرايطي توبه و بازگشت به سوي خدا خوب و پسنديده است. اما در روايات ما به كسي كه استغفار كند و باز هم در پي انجام گناه باشد لقبي داده شده كه در مورد ديگري بيان نشده است. در روايات به چنين كسي ( مسخره كننده ي خدا) گفته شده است: الْمُسْتَغْفِرُ مِنْ ذَنْبٍ وَ يَفْعَلُهُ كَالْمُسْتَهْزِئِ بِرَبِّهِ (4): كسي كه استغفار مي كند ولي بازهم به سمت گناه مي رود مانند كسي است كه خدا را مسخره و استهزاء مي كند.
بنابراين اگر توبه مي كنيم بايد با قصد اين باشد كه به سمت گناه باز نگرديم.
پي نوشت ها:
1. ثقة الاسلام كلينى، الكافي، دار الكتب الإسلامية تهران، 1365 ه.ش، ج 2، ص 437، رواية2.
2. همان، رواية3.
3. علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بيروت - لبنان، 1404 ه.ق، ج 65، ص 159.
4. فرقان(25) آيه 70.
5. حر عاملي، وسائل الشيعه، نشر آل البيت، چ1 سال 1409، ج 7، ص 176.
موفق باشید.