حشر ونشر

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
حشر و نشر يا بيان يك حادثه از قيامت و يا دو مرحله از مراحل قيامت و معاد است كه ابتدا حشر اتفاق مي افتد و سپس نشر. حشر در لغت به خروج غير اختياري يا اخراج جماعتي گفته مي شود.(1) در قيامت نيز به معناي خارج كردن مردگان از قبرهايشان براي سوق دادنشان جهت حساب اعمال مي باشد.(2) مانند: «وَ يَوْمَ نُسَيِّرُ الْجِبالَ وَ تَرَى الْأَرْضَ بارِزَةً وَ حَشَرْناهُمْ فَلَمْ نُغادِرْ مِنْهُمْ أَحَدا؛ و روزى را به خاطر بياور كه كوه‏ها را به حركت درآوريم و زمين را آشكار (و مسطح) مى‏بينى و همه آنان [انسانها] را برمى‏انگيزيم، و احدى از ايشان را فروگذار نخواهيم كرد!»(3)
نشر نيز در لغت براي گستردن و گسترده شدن استعمال مي شود.(4) در اصطلاح نيز نشر به معناي زنده شدن پس از مرگ است. (5) از همين روست كه به سبز شدن درختان و زمين بعد از خشكي ظاهري نيز نشر مي گويند. مانند: «وَ الَّذي نَزَّلَ مِنَ السَّماءِ ماءً بِقَدَرٍ فَأَنْشَرْنا بِهِ بَلْدَةً مَيْتاً كَذلِكَ تُخْرَجُون؛ همان كسى كه از آسمان آبى فرستاد بمقدار معيّن، و بوسيله آن سرزمين مرده را حيات بخشيديم همين گونه (در قيامت از قبرها) شما را خارج مى‏سازند!»(6)
در نتيجه اگر مراد از نشر را پراكنده شدن انسان ها بعد از خروج از قبر بدانيم مي توان گفت نشر مرحله بعد از حشر است و الا هر دولفظ به يك حقيقت يعني مرحله زنده شدن مجدد انسان در عالم آخرت اطلاق مي شود.
پي نوشت ها:
1. قرشي، سيدعلي اكبر، قاموس قرآن، دارالكتب الاسلاميه، تهران، 1371ش، ج2، ص145.
2. مصطفوي، حسن، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، بنگاه نشر كتاب، تهران، 1360ش، ج2، ص244.
3. كهف(18) آيه47.
4. قاموس قرآن، همان، ج7، ص65.
5. التحقيق، همان، ج12، ص120.
6. زخرف(43) آيه11.
موفق باشید.