صله ارحام

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
پرسشگر گرامي! اين حقيقت را به عنوان مقدمه براي هميشه در حافظه جان خويش ضبط كنييد كه «هرگز كسي از محبت كردن به ديگران به ويژه اقوام و خويشان و ارحام نزديك زيان نديد. ممكن است افرادي- از اقوام و فاميل نزديك تا بيگانه - نمك ناشناس باشند و محبت هاي آدم را ناديده بگيرند و فراموش كنند، بلكه پاسخ محبت ها را با بد رفتاري و بد اخلاقي و ظلم و جفا بدهند، اما خدا كه هر گز فراموش نمي كند، زيرا خدا اگر پاداش محبت ها را در دنيا نداد، قطعا در آخرت خواهد داد، چنان كه كيفر نمك ناشناسان جفاكار را هم دير يا زود حتما خواهد داد، به خصوص اگر نسبت به ارحام جفا كرده باشند.» حال به چند نكته توجه كنيد.
1- مقصود از صله رحم كه اسلام به آن تأكيد دارد،آن است كه انسان از حال خويشان و ارحام مطلع باشد. اگر مشكلى دارند، در حد توان، مشكل شان را حل كند. لازمه صله رحم كردن آن نيست كه حتما به خانه افراد بروند؛ بلكه اگر به وسيله تلفن و نامه هم از حال آن ها با خبر شوند، كافى است. لزومي ندارد كه ارتباط خود با عمه ها و مادر بزرگ را به اطلاع مادر تان برسانيد، بلكه اين كار را مخفيانه انجام مي دهيد، حتي اگر يك وقتي مادرتان پرسيد مي توانيد « توريه كنيد» يعني به زبان بگوييد كه « نه با آنان ارتباط نداشتم»، منظورتان ارتباط يا تماس حضوري باشد، در حالي كه مادرتان خيال مي كند كه هيچ گونه ارتباطي نداشتيد، يا از طريق پيامك با آنان ارتباط داشته باش، وقتي مادرتان سؤال مي كند، مي گوييد: چون شما فرموديد: من هيچ گونه تماس حضوري يا تلفني با آن ها نداشتم. در هر حال با آنان قهر نباشيد و ارتباط را قطع نكنيد، زيرا قاطع رحم مورد غضب خدا قرار دارد، اگر از اول مظلوم بوده، با قطع رحم در زمره ظالمان قرار مي گيرد.
از سوي ديگر، در فضيلت عفو و گذشت به عنوان يك اصل از نظر شرع، عقل، كتاب و سنّت جاى ترديد نيست.
پيامبر اكرم(ص) مى‏فرمايد: «اذا كانَ يومُ القِيامَةِ نادى‏ مُنادٍ: مَنْ كانَ اجْرُهُ عَلىَ اللَّهِ، فَلْيَدْخُلِ الْجَّنَةَ، فَيُقالُ: مَنْ ذَالذّى اجْرُهُ عَلَى اللَّهِ؟ فَيُقالُ: الْعافونَ عَنِ النّاسِ فَيَدْخُلونَ الْجَنَّةَ بِغَيْرِ حسابٍ؛
هنگامى كه روز قيامت مى‏شود. ندا دهنده‏اى صدا مى‏زند: هر كس اجر و پاداش او بر عهده خداست، وارد بهشت شود،
گفته مى‏شود: چه كسى اجر و پاداشش بر عهده خداست؟ در پاسخ مى‏گويند: كسانى كه مردم را عفو كردند - و از اشتباه آن ها گذشتند، آن ها بدون حساب داخل بهشت مى‏شوند». (3)
پرسشگر گرامي! با توجه به آنچه در بالا آمد، سعي كنيد اشتباه آنان را فراموش كنيد، و در جمع خانواده تكرار نكنيد، زيرا با اين كار از يك سو به آنان محبت مي كنيد و به خودتان ظلم و جفا مي كنيد، زيرا يكي از نتايج و آثار غيبت اين است كه گناهان آنان از نامه عمل شان پاك مي شود و در نامه عمل شما ثبت مي گردد، و به عكس اعمال و كارهاي خوب شما از نامه عمل تان پاك مي شود و در نامه اعمال آنان ثبت مي شود.!!از سويي ديگر ادامه ناراحتي شما از آنان در دراز مدت، باعث نفرت، دشمنى و كينه توزى مي شود. پيشآمد اين وضعيت هم دنياي شما را خراب خواهد كرد و هم آخرت تان را.
پرسشگر عزيزم! در صورت خشم و كينه، خودتان نيز همانند كساني خواهيد شد كه از آنان متنفر هستيد. بنا بر اين براي بيرون ‌آمدن از اين حالت كافي است كه به خودتان تلقين كنيد و بفهمانيد كه مانند آنان نيستيد، و مانند آنان نسبت به برادر و خانواده اش يا اقوام ديگر ( عمه ها و مادر بزرگ) جفا نمي كنيد. با عمل تان ثابت كنيد كه حتي بدي را با بدي جواب نمي دهيد.
در اين صورت در زمره كساني قرار مي گيريد كه بهترين اخلاق را در دنيا و آخرت دارند.
رسول اكرم(ص) فرمود: مي‏خواهيد شما را از بهترين اخلاق دنيا و آخرت آگاه سازم؟ عفو و گذشت از كسي و كساني كه به شما ستم كرده اند، و پيوند با كساني كه با شما قطع رابطه كرده‏اند، و نيكي به كسياني كه به شما جفا و بدي كرده اند و بخشش به كساني كه شما را محروم كرده اند.(5)
مطمئن باشيد اگر چنين كنييد، يا آنان شرمنده خواهند شد ، و يا بابت بي اعتنايي كيفر سختي در دنيا يا آخرت خواهند ديد، و شما بابت عمل تان هم در دنيا پاداش خواهيد ديد و هم در آخرت. فراموش نكن يكي از كليدهاي موفقيت در زندگي اجتماعي، فراموش كردن اشتباه ديگران و گذشت از بدي آن هاست.
پي‌نوشت‏ها:
1. علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بيروت، 1404 ق، ج 64، ص 266.
2. همان، ج 71، ص 399.
موفق باشید.