شك در مورد خدا

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
«عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع)، قَالَ: «مَنْ شَكَّ فِي اللَّهِ بَعْدَ مَوْلِدِهِ عَلَى الْفِطْرَةِ لَم‏ يَفِئْ إِلى‏ خَيْرٍ أَبَداً»(1)؛ امام صادق(ع) فرمودند كسي كه درباره خداوند شك كند بعد از اينكه بر فطرت(اسلام) به دنيا آمده است، هرگز به خير و خوبي بر نمي گردد.
همانطور كه شارحين كتاب الكافي درباره اين حديث توضيح داده اند، اين حديث درباره مرتد فطري است و حكم او را بيان مي كند. مردي كه در يك خانواده اسلامي متولد شده، خواه پدر او مسلمان باشد يا خواه مادر يا هر دو، هر گاه پس از بلوغ مرتد شود، يعني يكي از ضروريات دين اسلام را انكار كند، حتي اگر توبه كند پس از ثبوت ارتداد او نزد حاكم كشته مي شود. چنين فردي را مرتد فطري مي گويند.(2)
در شرح روايت فوق آمده است: «قوله (من شك فى اللّه بعد مولده على الفطرة لم يفي‏ء الى خير أبدا) دل على أن المرتد عن فطرة و هو المولود عن الاسلام لا تقبل توبته كما هو المشهور»(3)؛ سخن امام كه فرمود: من شك في الله.... دلالت مي كند بر مرتد فطري و آن كسي است كه از پدر و مادر مسلمان به دنيا آمده، كه توبه او قبول نمي شود همانطور كه مشهور علما مي گويند.
علامه مجلسي نيز در توضيح اين روايت مي نويسند:«و ظاهره عدم قبول توبة المرتد الفطري كما هو المشهور، قال الشهيد الثاني قدس الله روحه: لا تقبل توبته ظاهرا و في قبولها باطنا قول قوي»(4)؛ ظاهر روايت اين است كه توبه مرتد فطري قبول نمي شود همانطور كه مشهور مي گويند. شهيد ثاني مي گويد توبه مرتد فطري در ظاهر قبول نمي شود و در قبول شدن توبه او در باطن قول قوي اين است كه توبه اش قبول مي شود.
لازم به ذكر است كه قسم ديگر مرتد در اصطلاح فقه مرتد ملي است و آن كسي است كه در خانواده مسلمان، متولد نشده، ولي پس از بلوغ به آئين اسلام بگرود و سپس به انكار آن برخيزد، چنين فردي را مرتد ملي مي گويند. مرتد ملي، هر گاه پس از رفع شبهه و اشكال (اگر اشكال و شبهه اي داشته باشد) توبه نكند و به اسلام بر نگردد، كشته مي شود.(5)
بنابراين روايت مورد بحث حكم مرتد فطري را بيان مي كند كه اگر كسي درباره خداوند شكي كند كه اين شك او به انكار خدا و در نتيجه ارتداد او منجر شود، يعني از همه دين اسلام و ضروريات آن برگردد، ديگر توبه اش قبول نمي شود و به خير بر نمي گردد. ولي هر شكي درباره خداوند منجر به انكار او و در نتيجه ارتداد نمي شود. بعضي از شك ها درباره خداوند زمينه تحقيق بيشتر درباره خدا و در نتيجه معرفت بيشتر به خداوند و توحيد مي شود. تازه شما هم دچار واسواس شده بوديد پس مصداق روايت نيستيد و بي جهت خود را نگران نكنيد .اگر با جواب فوق به آرامش نرسيديد با مركز تلفني ما به شماره 09640 با بخش كلام و اعتقادات تماس بگيريد.
پي نوشت ها:
1. مكارم شيرازي، ناصر، پيام قرآن، انتشارات مدرسه امام امير المومنين، ج10، ص205.
2. كليني، محمد بن يعقوب، الكافي، انتشارات دار الحديث، ج4، ص169.
3. مازندراني، محمد صالح، شرح الكافي، انتشارات المكتبه الاسلاميه، ج10، ص86.
4. مجلسي، محمد باقر، مرآه العقول، انتشارات اسلاميه، ج11، ص185.
5. پيام قرآن، ج10، ص206.
موفق باشید.