اخلاق

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
1- يكي از راه هاي ريزش رحمت الهي داشتن پدر و مادر پير و خدمت به آنان است. خدمت به آنان انسان را بهشتي مي كند. مردي خدمت رسول خدا (ص) رسيد و گفت: اي رسول خدا، من هيچ گناهي نيست انجام نداده باشم، الان پشيمانم. اگر توبه كنم خداوند توبه ام را قبول مي كند و مرا مي بخشد؟ فرمود: «آيا پدر يا مادرت زنده هستند؟ گفت: بله، پدرم زنده است. حضرت فرمود: برو به او نيكي كن تا آمرزيده شوي. وقتي او راه افتاد، پيامبر فرمود: كاش مادرش زنده بود، اگر او زنده بود و به او نيكي مي كرد زودتر آمرزيده مي شد.» و فرمود:"خشنودى خداوند در گرو خشنودى والدين و خشم او در گرو خشم والدين است".(1)
پرسشگر گرامي ! نيكى و احسان به پدر و مادر برترين وسيله قرب به خداوند و شريف ترين سعادت هاست، و از اين رو آيات و اخبار بسيار در ترغيب به آن وارد شده است. خداى سبحان مى‏فرمايد:
«وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما كَما رَبَّيانى صَغيراً؛ (2) براى ايشان از روى مهربانى جنبه فروتنى و افتادگى پيش آر و بگو پروردگارا پدر و مادر مرا رحمت كن، چنانكه مرا در كودكى پروردند».
و مى‏فرمايد:
«وَ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ لا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئاً وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً ؛ (3) خدا را بپرستيد و چيزى را شريك او مسازيد و به پدر و مادر احسان و نيكى كنيد.»
و رسول خدا(ص)فرمود: «برّ الوالدين أفضل من الصّلاة و الصّوم و الحجّ و العمرة و الجهاد في سبيل اللّه؛ (4) نيكى به پدر و مادر از نماز و روزه و حج و عمره و جهاد در راه خدا برتر است».
و فرمود: «من أصبح مرضيّا لأبويه، أصبح له بابان مفتوحان إلى الجنّة؛ هر كه روز آغازد و پدر و مادرش از او راضى باشند، دو در از بهشت بر او گشوده باشد». بدانيد هر چه سختي و رنج در اين راه انسان بكشيد زياد نيست. خدمت به مادر در واقع خدمت به خود و ذخيره كردن اعمال و ثواب براي آخرت است. پيامبر اكرم (ص) فرمود: هر كسي به پدر و مادرش به خاطر رضاي خدا خدمت كند و نگاه محبت آميز به آنان داشته باشد خداوند براي هر نگاه شان ثواب يك حج قبول شده در نامه اعمال شان مي نويسد. شخصي كه حرف هاي حضرت را گوش مي داد پرسيد: اگر فردي يك روز صد مرتبه برود پدر يا مادرش را ببيند و به او محبت كند چي؟ حضرت فرمود: اگر صد هزار مرتبه به آنان نگاه محبت آميز داشته باشد خداوند ثواب صد هزار حج قبول شده در نامه اعمالش مي نويسد. (5) قدر اين روزها و خدمت به مادرت را بدانيد. اين راه را خداوند جلوي تان باز گذاشته تا شما اهل بهشت شويد. بهشتي شدن زحمت دارد. پيامبر اكرم (ص) فرمود: «خاك بر سر كسي كه پدر و مادرش، يكي يا هر دو پيش او به پيري برسند و او نتواند با خدمت به آن ها بهشتي شود.»(6)
1- از عاقبت شوم و سرنوشت بد اخلاقي يا توهين به مادر بترسيد، زيرا هم باعث بد بختي انسان در دنيا مي شود و هم در آخرت. زيرا در روايات بي حرمتي به آنان در رديف بي حرمتي به پيامبر اكرم (ص) و بي حرمتي به خدا شمرده شده است. پيامبر(ص) فرمود:"كسي كه پدر و مادر خود را به خشم آورد، خداي را به غضب در آورده است."(7)
و در حديث ديگري از آن حضرت نقل شده:"كسي كه والدين خود را بيازارد، مرا اذيت كرده و كسي كه مرا بيازاد، خدا را آزار داده و آزار كننده خدا ملعون است".(8) پرسيده ايد:" با اين مادر چيگونه بر خورد كنم كه خداوند هم ازم راضي باشه؟" در پاسخ به چند نكته اشاره مي كنيم:
1- روشن است كه تعديل رفتار و كنترل عصبانيت سخت است و در زمان كوتاه به دست نمي آيد، بلكه تغيير هر حالتي در انسان خصوصاً اگر همراه با عادت باشد، بسيار مشكل و حتي طاقت فرسا مي باشد. پس لازم است به طور مداوم با خود تلقين كرده و از قبل خود را براي هر برخوردي آماده كنيد تا بتوانيد از اين ره آورد با توجه به تجربيات كسب شده، رفتارتان را تعديل كنيد.
2- با توجه به وضعيت روحي خودت و مادرت توصيه مي شود: اگر به هر دليل برخورد غير صحيحي از او ديديد، يا بدگويي و غيبت و تهمت نسبت به كسي از او شنيديد، سكوت كنيد، يا در آن لحظه از روبرو شدن با ايشان خوددداري كرده و آن جا را ترك كنيد، به شرط آن كه خودتان مقصر نباشيد وگرنه مي بايست عذر خواهي كنيد.
3- در مواردي كه اختلاف نظر با ايشان داريد، سعي كنيد با آرامش و متانت برخورد كنيد و به فوايد يا زيان هاي انجام كارتان فكر كنيد بعد تصميم بگيريد تا رفع مشكل بشود.
3- از كارها و رفتارهايي كه موجب آزارشان مي شود، اجتناب كنيد؛ در جايي كه اطاعت نكردن موجب آزارشان شود، اطاعت شان لازم و واجب مي گردد، مگر اين كه اطاعت شان باعث ترك واجب يا فعل حرام با شد مثلا بگويند نماز نخوان، در اين صورت اطاعت شان حرام است.
4- با انجام بعضي امور مثل بوسيدن دست، بلند شدن جلوي پايشان، با محبت نگاه كردن و ... نيز خشنوديشان را جلب كنيد.
پي نوشت ها:
1. علامه مجلسي، بحار الانوار، مؤسسه الوفاء بيروت – لبنان، سال انتشار 1404 ق، ج 6، ص 107.
2. الاسرا (17) آيه 24.
3. النساء (4) آيه 36.
4. سيد جلال الدين مجتبوى‏، علم اخلاق اسلامى ( ترجمه جامع السعادات)، انتشارات حكمت‏، تهران‏، چاپ چهارم‏، 1377 ش، ‏ج2، ص353.
5. محدث نوري، مستدرك الوسايل، مؤسسه آل البيت، قم 1408 ش، ج 15، ص 204.
6. همان، ج 15، ص 194.
7. حسن بن ابي الحسن ديلمي، ارشاد القلوب، ناشر دار الشريف الرضي للنشر، 1413 ق، ج1، ص176.
8. مستدرك الوسايل، ج 15، ص193.
موفق باشید.