سلام .
من طلبه پایه 7 حوزه علمیه هستم و در شیراز ساکنم . وظیفه ما در فروع دین و احکام که مشخص است و با رجوع به رساله مراجع ، حکم اسلام را پیدا میکنم .
لکن در مورد اخلاقیات کتابی را سراغ ندارم که بتوانم از نظر قطعی مرجعم را ویا کسی که به او اطمینان دارم ( مانند آیت الله جوادی آملی ) مطلع شوم . از طرفی هم نمی توانم به احادیث رجوع کنم چرا که نه از علم رجال مطلعم و نه توانایی تفحص و عرضه اخبار به قران و احادیث دیگر را دارم .
آیت الله جوادی آملی می فرمایند : « کسی که دروس حوزه را شروع نکرده و یا اینکه هنوز به اتمام نرسانده ، فهم او از روایات و قران ، نه بر خود او حجت است و نه بر دیگران . »
بنا بر این در مورد « اخلاقیات » که بنا بر فرموده امام از فروع دین هم مهم تر است چرا که انسان به خاطر جهل به فروع دین جهنمی نمی شود لکن به خاطر جهل در مورد امراض نفسانی جهنمی خواهد شد ، در این امورد سردر گمم و نمیدانم حکم اسلام را چگونه به دست بیاورم ؟
آیا از راه رجوع به قران و احادیث ؛ که توانایی استنباط ندارم
آیا از راه رجوع به کتبی مانند معراج السعاده ؛ که اینهم ممکن نیست چرا که در کتب اخلاقی به هر حدیثی تکیه می کنند چه سند قوی داشته باشد چه نداشته باشد . و همچنین مصنفین این کتب در دنیا نیستند و فوت کردند با اینکه در تقلید باید از مرجع زنده تقلید و تبعیت کرد .
و یا ...... .
لطفا اگر اهل فنّ هستید و احاطه به مطلب دارید ( از این جسارت که کردم البته غذر می خواهم لکن چاره ای نبود ) مرا راهنمایی کنید و یا چند کتب معتبر در این زمینه معرفی ویا کتابی که در آن احادیث کاملا معتبر جمع شده معرفی کنید .
ممکن است که شما مطلبی را در مورد مشکل من ، مهم تشخیص دهید ولی من از او سوال نکرده باشم ( به خاطر قلت علمم ) . از شما تقاضا دارم هر مطلبی که در مورد مشکل من دخیل است ذکر فرمایید و راهنمایی کنید .
ممنونم .
با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
پرسشگر گرامي! اولين مرحله به تعبير اصحاب سير و سلوك يقظه و بيداري از خواب غفلت و توجه به غافل بودن خويش مي باشد. خوشبختانه اين احساس را داريد كه شروع خوب و مباركي برايتان خواهد بود. پس از آن مي بايست انسان عزم خود را جزم كرده و تصميم قاطع بگيرد كه هميشه تابع خواست خداوند بوده و همواره در صدد انجام تكاليف الهي باشد، چه در اموري عبادي و چه در امور اجتماعي و ديگر ابعاد زندگي.
- مطالعۀ كتاب هاي اخلاقي بزرگاني كه اهل فن بوده اند:
اگر مقداري تحقيق كنيد، در مي يابيد كه از فقهاي سلف و گذشته و فقهاي معاصر كتاب هاي اخلاق به يادگار مانده است. حال يا خودشان اين رسايل اخلاقي و كتاب ها را تأليف كرده اند يا اينكه از مباحث و درس اخلاق آنها جمع آوري و پياده شده است.
اما نام برخي از كتاب هاي اخلاقي كه از بزرگان بدست ما رسيده است از قرار زير است:
* در محضر بهجت(ره)، 3 جلد، نويسنده: محمد حسين رخشاد.
* شرح چهل حديث، نويسنده: امام خميني(ره).
* اخلاق، نويسنده: سيد عبد الله شبر، ترجمه محمدرضا جباران.
* اخلاق در قرآن، نويسنده: ناصر مكارم شيرازي.
* اصول اخلاق اجتماعي اسلام از منظر امام خميني(ره)، نويسنده: ابوالفضل هدايتي.
- سير مطالعاتي در باب شناخت اسلام:
بايد دانست كه دين اسلام به دليل جامعيت و گستردگي علوم و معارف آن و همچنين عمق بحث هايش، نمي شود كه در يك يا دو كتاب، به گونه اي كه حق مطلب ادا شود، به آن پرداخت.
- با اين مقدمه مي گوييم:
دين اسلام در يك تقسيم بندي به سه بخش تقسيم مي شود: اخلاق، عقايد و احكام عملي. براي اين منظور يعني شناخت اسلام، بايد در هر باب به مطالعه اي جداگانه پرداخت. لذا ما براي هر كدام از اين بخش ها، يك سير مطالعاتي معرفي مي كنيم كه تا حد نياز بتواند اطلاعات جامعي در مورد اسلام به شما بدهد.
1- اخلاق اسلامي:
كتاب معراج السعاده مرحوم ملا احمد نراقي در اين مقام بسيار مناسب به نظر مي رسد، زيرا هم به زبان فارسي بوده و هم تقريبا در آن به اكثر مباحث اخلاق اسلامي پرداخته شده است. براي مطالعه تكميلي در زمينه اخلاق كتاب (شرح چهل حديث) امام خميني(ره) بسيار مناسب بوده و در موضوع خود يكي از بهترين ها مي باشد. اگر دنبال كتابي مي باشيد كه به طور مبسوط و مفصل به مباحث اخلاقي پرداخته باشد، آن كتاب (راه روشن) ترجمه (محجة البضاء) از مرحوم فيض كاشاني است كه انتشارات آستان قدس رضوي در 8 مجلد آن را چاپ و نشر داده است.
2- عقايد اسلامي:
در اين موضوع كتاب ها و آثار زيادي به رشته تحرير در آمده است كه مي توان به عنوان نمونه به كتاب هاي مرحوم شهيد مطهري اشاره كرد. براي مطالعه در اين زمينه به مجموعه آثار شهيد مطهري از جلد 1 تا جلد 4 رجوع بفر ماييد. البته ترتيب مناسب براي مطالعه اين 4 جلد به اين شكل است: ابتدا جلد 4 بعد جلد 2 بعد از آن جلد 3 و در آخر جلد 1 بايد مطالعه شود. همچنين كتاب (شيعه در اسلام) مرحوم علامه طبابايي نيز در اين زمينه مناسب است؛ اين كتاب در عين حالي كه بسيار فشرده و خلاصه مي باشد، بسيار پر محتوا و جامع است و بسيار دقيق و عالمانه به رشته تحرير در آمده است و در نوشتن آن، گرچه حجم مطالب كم است. ولي عمق فراواني به كار رفته است.
- مطالب پاياني:
1- براي مطالعه اي جامع در مورد اسلام كه در بر دارنده تمام معارف، يك جا باشد، بايد به قرآن مراجعه شود. زيرا قرآن كتاب جامع دين اسلام است و هر آنچه كه يك مسلمان بايد از دين بداند را در بر دارد.
بهتر است كه يك دوره تفسير قرآن را از ابتدا تا انتها مطالعه كنيم تا در حد توان با قرآن و معارف آن كه در واقع معارف اسلام نيز هست آشنا گرديم. براي اين منظور ما تفسير نمونه را پيشنهاد مي كنيم. و در مرحله بعد شما را به مطالعه تفسير الميزان توصيه مي نماييم.
2- از «سلسله دروس انديشه هاي بنيادين اسلامي» كه توسط مؤسسه آموزشي - پژوهشي امام خميني انتشار يافته است و از غناي خوبي برخوردار است مي توانيد بهره مند شويد اين مجموعه مركب از كتبي است به نام هاي «معرفت شناسي، انسان شناسي، هستي شناسي، فلسفه اخلاق، فلسفه حقوق و فلسفه سياست».
3- با توجه به سن و سالتان، باز هم كتاب هاي شهيد مطهري را پيشنهاد مي كنيم، زيرا كتب آن شهيد مفيد و ارزشمند است و در گسترش و تعميق معارف ديني تان كمك خواهد كرد.
موفق باشید.