وقتی رنجهای گوناگون هم نوعانم رو می بینم،مثلا وضعیت کودکان کار،خیلی از بیماران که توانایی پرداخت هزینه ی درمان رو ندارند و یا فقرایی که برای تهیه ی وعده ای غذا با مشکل مواجه اند،خیلی غمگین میشم،با وجود اینکه خودم تلاش میکنم در حد توانم بهشون کمک کنم،اما گاهی واقعا تعجب می کنم از این وضع،گاهی مدت ها به فکر فرو میرم و برای هم نوعانم گریه می کنم،اما با خودم فکر می کنم غصه خوردن و گریه کردن کمکی به اونها نمیکنه و بنده ی خوب خدا،از رحمت خدا ناامید نمیشه،میترسم این کارم به ناامیدی از رحمت خدا منتهی بشه،کفران نعمت رو در پی داشته باشه و این واقعا هدف من نیست،به هر حال خیلی سخت میتونم خودم رو قانع کنم که رنجهایی رو برای بنده های خدا ببینم که برای کمک کاری از دستم برنمیاد،چه کار میتونم بکنم تا بتونم علاوه بر کمک به بنده های خدا ،نشاط خودم رو هم از دست ندم،خیلی ممنون میشم اگر بتونید من رو راهنمایی کنید.
با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
دنيا دار امتحان و رنج و زحمت است نه جاي آسايش و رفاه و بر اساس احاديث و روايات؛ خداوند رفاه وآسايش را در بهشت قرار داده است، ولي بشر آن را در دنيا جستجو مي‌‌كند و هرگز به آن نمي‌‌رسد و هر نعمتي در دنيا، همراه با گرفتاريها است.
- علت گرفتاري ها چيست؟
براساس آيات قرآن كريم و روايات اهل بيت عصمت(ع)، گرفتاري هايي كه براي مؤمنين پيش مي‌آيد يا به خاطر ندانم كاريهاي خود آنها است يا آزمايش‌‌هاي الهي است يا براي بالابردن درجات معنوي آنها است.
توضيح مختصر هر يك اينست كه:
الف) گاهي انسان مرتكب خطاها و اشتباهات ميگردد كه پيامد آن ها به صورت گرفتاري وبلا درزندگي دنيا پديدار ميگردد.
هرگناه، اثر و پيامد مخصوص دارد، برخي گناه فقر مي‌‌آورد، برخي هم گرفتاري ديگر ايجاد مي‌‌كند، چنانچه امام علي(ع) در دعاي كميل مي‌‌فرمايد: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تَهْتِكُ الْعِصَمَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُنْزِلُ النِّقَمَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُغَيِّرُ النِّعَمَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تَحْبِسُ الدُّعَاءَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُنْزِلُ الْبَلاء»؛ «خدايا گناهاني كه سبب رسوايي ميگردد و گناهاني كه موجب خشم وانتقام تو ميگردد، گناهاني كه نعمت‌‌هاي تو را تغيير مي‌‌دهد و مانع از اجابت دعا ميگردد و گناهاني كه سبب نزول بلا ميگردد را بر من ببخش و بيامرز».
در هر صورت اين گرفتاري ها هم به خاطر آن است كه كيفر گناهان او باشد و چون خدا بنده‌‌ي مؤمنش را دوست دارد در برابر برخي از گناهان او را گرفتار مي‌‌كند تا كيفر خطاي او در همين دنيا گردد و در آخرت سبكبار باشد و اين خود، لطف و رحمت خدا نسبت به بنده مؤمن است. ولي كسي كه مورد غضب قرار گيرد در بسياري موارد به جاي گرفتاري، نعمتش را بيشتر مي‌‌كند تا در نهايت او را به عذاب دردناك آخرت گرفتار سازد.
ب) امتحان‌‌هاي الهي:
گاهي گرفتاريها به خاطر آنست كه مورد آزمايش و امتحان الهي قرار مي‌‌گيرد.
يكي از سنت ها وقانون‌‌هاي ثابت خدا اينست كه مؤمنين را آزمايش مي‌‌كند، چنانچه قرآن كريم در آيات زيادي به اين مسئله اشاره دارد. براي نمونه:
در قرآن كريم مي‌‌فرمايد: «لَتُبْلَوُنَّ في أَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ وَ لَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَ مِنَ الَّذينَ أَشْرَكُوا أَذىً كَثيراً وَ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ ذلِكَ مِنْ عَزْمِ الأمُورِ»(1) البته، آزمونهاي مالي و جاني(بسيار) در پيش خواهيد داشت، و بي ترديد و ناگزير، از پيروان(دروغين) كتابهاي آسماني پيشين و نيز از كساني كه مرام شرك را برگزيده‌‌اند، آزار و زخم زبان فراوان خواهيد ديد، اگر صبر پيشه كنيد و استقامت كنيد همه كارتان روبراه خواهد شد و توفيق رفيق شما خواهد گرديد.
و نيز مي‌‌فرمايد: «و لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الاَمْوالِ وَ الأْنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِينَ»(2) قطعا همه شما را با چيزي از ترس، گرسنگي و كاهش در مالها و جانها و ميوه ها آزمايش مي‌كنيم، و بشارت ده به استقامت كنند گان.
- توجه تان را به اين نكات مهم جلب مي كنيم:
نكته اي كه بايد به آن توجه كنيد اين است كه اين مسأله همانند بسياري از مشكلات داراي راه چاره است و زماني به پايان خواهد رسيد، و اين نياز به همت خود شما و به كار بستن نكته هايي ست كه در ذيل به آن اشاره مي كنيم:
1) دنيا را بهتر بشناسيم: بهتر است نسبت به دنيا ديدتان را عوض كنيد. دنيا را آنگونه كه هست بايد شناخت. شما چه تصوّري و چه انتظاري از دنيا داريد؟ آيا تصوّرات و انتظارات شما از دنيا مطابق واقع است؟ دنيا دو روز است: روزي در سختي و رنج و ديگر روز، در راحتي و آسايش. اگر دنيا روي خوش به شما نشان داد، سرمست و مغرور نشويد و اگر به سختي دنيا دچار شديد، تحمل كنيد.(3)
2) سختيها را بهتر بشناسيم: راستي، تا به حال به ماهيت سختيها و دشواريها فكر كردهايد؟ نظرتان را نسبت به سختيها مورد ترديد قرار دهيد؟ شايد سختيها آن قدر هم كه فكر ميكنيد بَد نباشند. بلاها و دشواريها را دوست خود بدانيد؟ شگفتزده نشويد! سختيها چيزهايي دارند كه شايد شما از آن بيخبريد. چيزهايي كه ميتوان به خاطرش سختيها را دوست داشت. «چه بسا چيزي ناخوشايند شما باشد و حال آنكه به نفع شماست و چه بسا چيزهايي كه خوشايند شماست؛ ولي به زيان شما تمام ميشود.»(4)
3) به خاطرات خوش گذشته بينديشيد: گاهي اين حالت كه انسان، هميشه زندگي خود را با «مقياس حال» ميبيند، سبب ميشود كه گذشته روشن خود را نيز ناديده بگيرد و احساس كند از هميشه تا ابد، در بدبختي و سختي بوده است و حال آنكه واقعيت زندگي چيز ديگري است. ديروزي بوده كه اين مشكلات، وجود نداشته و شما در آسايش و راحتي بودهايد.
4) به آنچه داريد، بينديشيد: شما از كساني نباشيد كه فقط به محروميتهاي زندگي ميانديشند. نگذاريد سختيها مانع ديدن خوبيها شوند. سختيها را بيش از آنچه هستند بزرگ نكنيد و فقط به گرفتاريهايتان نظر نيفكنيد. بگذاريد چشمهايتان زيباييهاي ديگر زندگي را نيز ببينند.
5) به آينده بينديشيد: هرگز تصور نكنيد مشكلي كه هم اكنون گريبانگير شماست، تا ابد، همراهتان خواهد ماند. بدانيد كه سختي، پايدار نبوده و پايان پذير است.
6) سختي بيشتر، اميد بيشتر: هرگاه سختيها افزايش يافتند، شما بيش از هميشه اميدوار باشيد؛ زيرا وقتي شدّت سختيها به نهايت برسند و حلقههاي بلا و گرفتاري تنگتر شوند، گشايش و راحتي فرا ميرسد.(5)
- نكته پاياني:
شما به وظيفه خود و كمك رساني به مخلوقات الهي ادامه دهيد و از خير و بركت آن در زندگي خود بهره ببريد و قطع بدانيد كه دلسوزي و مهرباني شما در قبال لطف و عنايت خداي متعال نسبت به بندگانش اصلاً قابل مقايسه نيست و او از همۀ انسانها نسبت به مخلوقاتش دلسوزتر است. پس بهترين كار اين است كه واقعيت اين دنيا را بپذيريم و بدانيم كه در اين دنيا كسي از زندگي اش لذت نخواهد برد، مگر اينكه بداند واقعيت عالم و خلقت انسان بر پايۀ رنج و سختي است.
پي نوشت ها:
1. آل عمران(3) آيۀ 186.
2. بقره(2) آيۀ 155.
3. ر.ك: نهجالبلاغه، ترجمۀ مرحوم دشتي(ره)، نامه 72 و كلمه قصار 396.
4. بقره(2) آيه 216.
5. نهجالبلاغه، ترجمۀ مرحوم دشتي(ره)، كلمه قصار 351.
موفق باشید.
