مرتدبودن

پرسش: مرتدبودن
باعرض سلام وخسته نباشيد مي خواستم بدانم اگركسي كه مدنهاعبادت مي كرده ونمازهاي طولاني مي خوانده وتقواوورع خوبي هم داشته باشدواهل مسجدوعبادات طولاني باشدناگهان دست ازاين اعمال خودبرداردوبه فسخ وفجور روي بياوردولي دردل وزبانش دشمني باخدانداشته باشدمرتدمحسوب مي شودياخير؟

پاسخ: با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
صرف ترك نماز و روزه و ارتكاب معاصي گرچه زشت و گناه است، ولي موجب مرتد شدن نمي شود. بنابراين اگر كسي اعتقاد به اسلام واحكام اسلام داشته باشد، ولي عمل فسق و فجور انجام دهد و واجبات را ترك كند فاسق است ولي مرتد محسوب نمي شود و احكام مرتد را ندارد.
پرسش: عبادات بايدنورداشته
سوال دوم:منطوربعضي علما ازاين عبارت كه (عبادات بايدنورداشته باشد)چيست؟
پاسخ: با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
زندگي و حيات انسان منحصر در زندگي دنيا نيست، بلكه علاوه بر دنيا، زندگي آخرت هم وجود دارد كه طبق معيار اسلامي زندگي واقعي و هميشگي در آخرت است و زندگي دنيا در مقايسه با آخرت مثل قطره اي در برابر اقيانوس بيكران مي باشد، و لذا بايد سؤال شود كه دين و عبادت چگونه ما را در زندگي دنيا و آخرت موفق و سعادتمند مي كند.
خداوند متعال، حكيم است و فرد حكيم كاري بيهوده و عبث انجام نمي دهد و يقيناً در تكاليفي كه مقرر فرموده، اهداف بلندي دارد و اين تكاليف فوايدي دارد كه نصيب انسانها مي شود، چون خداوند غناي ذاتي دارد و احتياجي به هيچ كس و هيچ چيز ندارد، و فايدة احكام الهي هم در دنيا نصيب انسان مي شود و هم در آخرت.
اعمال عبادي فوايد زيادي دارد كه بعضي از آنها مختص زندگي دنيا است و بعضي ديگر مختص دنيا و آخرت مثلاً پرداخت زكات، فايدة دنيوي دارد و باعث امنيت جامعه مي شود، چون اگر در جامعه فقير زياد شود، ديگران امنيت نخواهند داشت و برخي از فقرا ممكن است تحت تأثير فشارهاي اقتصادي به رفتارهاي جامعه ستيزانه روي آورند.
با توجّه به اين مقدمات بايد عرض كنيم كه تكاليف الهي با توجّه به نياز انسان به آنها و مصلحت انسانها، وضع شده است. اگر قوانين الهي وجود نداشته باشد، بشريت به فساد و نابودي كشيده مي شود. چون انسان قادر نيست تمام مصالح و مفاسد خود را درك كند و نمي داند چه كاري به نفع اوست و چه كاري به ضرر او و لذا خداوند كه خالق انسان است و از نيازها و مصالح او به خوبي آگاه است، كارهايي را براي او واجب كرده تا با انجام آن ها به سعادت دنيوي و اخروي نايل آيد. براي نمونه به يكي از فوايد عبادت اشاره ميكنم.
مثلاً نماز و دعا كه در شرع مقدس به آن تأكيد زيادي شده است آثار بسيار زيادي دارد از جمله اين كه باعث آرامش روح و روان انسان مي گردد. انسان را از نگراني و اضطراب نجات مي دهد و دفع اضطراب و نگراني كاري بسيار مهم و اساسي است، زيرا اگر انسان آرامش و سكون نداشته باشد، هيچ كاري را به خوبي نمي تواند به ثمر برساند و زندگي او سراسر غم و اندوه و اضطراب خواهد بود و آسايش واقعي ندارد. و لذا قرآن كريم مي فرمايد: الا بذكرالله تطمئن القلوب. «آگاه باشيد كه فقط ذكر خدا آرام بخش دلهاست».(1)
امروز دانشمندان غرب و شرق به اين مسئله اعتراف دارند كه نماز و دعا و ارتباط قلبي با خداوند، درمان بسياري از بيماريها و نگراني ها مي باشد مثلاً: آقاي ديل كارنگي، روان شناس معروف آمريكايي مي گويد: هنگامي كه كارهاي سنگين، قواي ما را از بين مي برد و اندوهها هر نوع ارادهاي را از ما سلب مي كند و بيشتر اوقات كه درهاي اميد به روي ما بسته مي شود، به سوي خدا روي مي آوريم، ولي اصلا چرا بگذاريم روح يأس و نااميدي بر ما چيره شود؟ چرا همه روزه به وسيله خواندن نماز و دعا قواي خود را تجديد نكنيم.(2)
گاندي مي گويد: دعا و نماز، زندگيم را نجات داده است، بدون آن بايد از مدتها قبل ديوانه شده بودم. من در تجارب زندگي عمومي و خصوصي خود تلخ كاميهاي بسيار سخت داشتهام كه مرا دستخوش نااميدي مي ساخت، اگر توانسته ام بر اين نااميديها چيره شوم، به خاطر نمازها و نيايشهايم بوده است.(3)
در روايات اسلامي از نماز به عنوان نور مؤمن ياد شده و مي فرمايد: «الصلوة نور المؤمن. نماز نور مؤمن است».(4)
چون نماز، جان و روح مؤمن را نوراني و با صفا مي كند و زنگار گناه را از دل انسان بيرون ميريزد و به جاي آن آرامش و صفا جايگزين مي شود و اين چنين فردي در زندگي در كمال آسايش است و راحتي در وجود او موج مي زند.
از طرف ديگر جامعه اي پايدار و بالنده است كه در آن فساد و تباهي نباشد و ملتي پيروز است كه گرفتار كجي و انحراف نباشد و اين نماز است كه جامعه و افراد آن را از فساد و نابودي نجات مي دهد و زندگي دنيوي را پاك و طيب مي گرداند.
قرآن كريم مي فرمايد: اقم الصّلوة انّ الصلوة تنهي عن الفحشاء و المنكر. نماز را به پا داريد كه همانا نماز انسان را از بدي و زشتي باز مي دارد.(5)
هر عبادتي از آن جهت كه آرامش بخش است و اميد انسان را به ترقي و تعالي بيشتر مي كند، نور است. يعني همانگونه كه نور، موجب كاهش اضطراب و اميدواري مي شود، عبادت هم بايد اين اثر را بر زندگي فرد بگذارد كه او را آرام كند و از اضطراب هايي كه در جوامكع وجود دارد نجات دهد.
خلاصه اين كه اعمال عبادي طوري تنظيم و وضع شده است كه هم سعادت دنيوي و هم سعادت اخروي را در پي دارد.
نتيجه عمل به احكام الهي، زندگي و حيات پاك و طيبه را در پي دارد و تمام احكام الهي و عبادي، علت و فلسفه اي دارد كه نفع آنها متوجه انسان است و لو اين كه انسان نتوانسته است به حكمت و علت بعضي از آنها پي ببرد.(6)
پي نوشت ها:
1. رعد، آيه 8.
2. راشدي، حسن، نماز شناسي، ج2، ص67، انتشارات ستاد اقامه نماز، 1380.
3. گاندي،مهاتما، همه مردم برادرند،ترجمه محمود تفضلي ، ص 106، انتشارات امير كبير، 1366 ش.
4. نهج الفصاحه، ح 1874.
5. عنكبوت، آيه 45.
6. جوادي آملي، عبدالله، حكمت عبادات، مركز نشر اسراء .‌ 1378 ش.

موفق باشید.