چگونه می توان کارزشتی راکه درموردکسی درگذشته(10سال پیش تقریبا12سالگی)انجام داده ایم
جبران کنیم؟البته گناه نبوده ولی خودآن شخص هنوزهم ظاهرا ناراحت می باشدازمن.
با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
به طور كلي، تضييع حق الناس و طلب حلاليت از افراد غالبا دراثر تضييع دو نوع از حقوق آنها است:
1. حقوق مالي: يعني ممكن است مال كسي از راههاي مختلف مثلاً ربا، رشوه، سرقت، غصب مورد تعدّي قرار گرفته باشد يا قرضي از كسي گرفته، اما بر نگردانده است.
2. حقوق غير مالي: مثل اين كه شخصيت و آبروي فردي كه با تهمت و غيبت، اهانت مورد تعرض قرار گرفته باشد.
در صورت اول، اگر فرد بتواند بايد به صورت مستقيم و در غير اين صورت از هر طريقي گر چه از طريق پست و انداختن در خانه، واريز به حساب و ... بايد حقوق مالي تضييع شده را به آنها برگرداند. در اين صورت ديني به گردن ندارد.
لازم به ذكر است اگر مقدار مالي كه تضييع شده به اندازه اي باشد كه عرفا اگر شخص متوجه باشد آن را حلال نمي كند، بايد جزئيات را بيان و طلب حلاليت نمايد و اگر جزئيات را نگويد كافي نيست. اما در هر صورت، براي جبران، بايد به هر ترتيبي باشد، حقوق مالي را كه تضييع شده به صاحبش برگشت داده شود.
البته در صورتي كه به طور مسقيم طلب حلاليت كند و او پولي نخواهد، كفايت مي كند.
در صورت دوم، مثل اين كه بدي در حق آن فرد كرده باشد، براي طلب حلاليت از افراد نيازي به بيان جزئيات نيست. اي چه بسا در برخي موارد بيان جزئيات خود موجب تضييع حق ديگري شود. در همين مورد اگر حلاليت خواهي مفسده اي داشته باشد، مثلاً باعث كدورت و ناراحتي بيش تر شود، لازم نيست حلاليت خواهي شود، بلكه بايد انسان توبه كند و براي صاحب حق دعا و استغفار كند. بهتر است كاري انجام دهد و ثوابش را به او هديه نمايد. (1)
با توجه به اين نكته مي گوييم:
اگر بدي كه در حق ديگري كرده ايد از نوع دوم است وظيفه داريد از ايشان حلاليت طلبيده و ايشان را از خود راضي كنيد. براي اين كه بتوانيد راحت تر اين كار را انجام دهيد، مي توانيد محبت خود را به ايشان بيشتر كنيد. به طور قطع با محبت كردن مي توان افراد را بهتر به خود نزديك و جذب كرد. محبت داروى بىنظير بسيارى از دردهاست. محبت بسيارى مشكلات عاطفى و اجتماعى را از ميان مىبرد. محبت موثرترين شيوه براي جلب رضايت است. انسان كانون عاطفه و احساسات است و تشنه محبت صادقانه. در حل مشكل شما، ايجاد رابطه عاطفى و صميمى با فرد مورد نظر بسيار سودمند است. پس محبت وبرخورد محبت آميز و مهربانانه واقعي خود را با ايشان بيشتر كنيد. هر چه خوش برخوردي ـ بدون هيچ چشم داشتي ـ با ايشان را بيشتر كنيد ثمرهاش زودتر معلوم ميشود.
پي نوشت:
1. حسن بن ابى الحسن ديلمى، إرشاد القلوب، انتشارات شريف رضى، 1412 ه.ق، ج1، ص 44.
موفق باشید.
