سلام! چکارکنیم که نماز صبحمان قضا نشود؟باتشکر

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
در چندين آيه قرآن كريم به نمازهاي پنجگانه و اوقات آن ها اشاره شده است. مانند آيه 114 سوره هود، آيه 78 سوره اسراء و...
در سوره اسراء مي فرمايد: «أَقِمِ الصَّلاَةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلَى غَسَقِ اللَّيْلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا؛ نماز را از زوال آفتاب تا نهايت تاريكى شب برپادار و [نيز] نماز صبح را زيرا نماز صبح همواره [مقرون با] حضور [فرشتگان] است.»(1)
در نمازهاي پنجگانه نماز صبح از اهميت بيشتري برخوردار است كه بنابر آيه فوق و روايات، نماز صبح مشهود فرشتگان شب و روز است.
همين پرسش را از محضر حضرت آيت الله العظمي بهجت دام ظله كردند و ايشان در جواب فرمود:
اگر بر نمازهاي ظهر و عصر و مغرب و عشاء مواظبت كنيد و به آن ها اهميت بدهيد و آن ها را سر وقت بخوانيد خداي متعال شما را براي نماز صبح بيدار مي كند و نمي گذارد نماز صبح تان قضا شود.
همچنين از عوامل قضا شدن نماز صبح مي توان به اين موارد اشاره كرد:
الف: عوامل مادي
كه برخي از اين عوامل شامل موارد ذيل مي باشد.
1- فقدان برنامه ريزي و نظم در زندگي
از مهمترين عوامل مادي كه مانع از توفيق درك نماز صبح مي گردد فقدان برنامه ريزي و نظم در زندگي مي باشد مانند فقدان برنامه اي منظم براي خواب و يا ايجاد مشغله هاي پراكنده و فراتر از توانايي هاي خود كه نتيجه اي جز ايجاد خستگي مفرط ندارد.
2- پرخوري در شب
علتي ديگر خواب طولاني و سنگين پرخوري در شب مي باشد. حضرت عيسي(ع) خطاب به بني اسرائيل فرمود: « اي بني اسرائيل! خوردن خود را زياد نكنيد، زيرا هر كس بر خوردن خود بيفزايد، بر خوابيدن خود هم مي افزايد و هر كس كه بر خواب خود بيفزايد، از نماز كم مي گذارد (و در نتيجه) در زمره غافلان نوشته مي شود».(2)
3- كسلي و تنبلي افراد
4- غرق شدن در مسائل مادي و دنيويي
حضرت عيسي (ع) نقش دنيا زدگي را در بي حوصلگي افراد نسبت به عبادات اينچنين ترسيم مي نمايد كه: همچنان كه بيمار بر غذاى لذيذ نگاه مي كند و بدليل شدت درد لذّت آن را نمى‏چشد، همچنان فرد دنيادار نيز همراه با عشق به مال نه لذّتى از عبادت مى‏برد و نه شيرينى و حلاوتش را مى‏چشد.(3)
5- خوردن غذاهاي نامناسب در شب
برخي از غذاها بگونه اي مي باشند كه اعصاب و بدن را سست مي نمايند. لذا اگر شب ها از ماست، دوغ، كشك و مانند آن استفاده شود خواب بر انسان چيره شود؛ و يا خوردن غذاهاي چرب و سنگين موجب سنگيني خواب مي گردد و اين امور باعث مي شود انسان براي بيدار شدن از خواب دچار مشكل گردد.
ب : عوامل معنوي
1- ضعف در خداشناسي
يكي از مهمترين عوامل معنوي كه موجب مي شود تا انسان نسبت به نماز صبح به سختي از خواب بيدار گردد، عدم معرفت و شناخت نسبت به خداوند متعال و الطاف وي مي باشد.
فرض كنيد اگر با يكي از مسئولين كه حل مشكل تان در دست اوست قراري گذاشته ايد. و يقين داريد كه وي در همان ساعت مقرر منتظر شما است. آيا واقعا شب به راحتي مي خوابيد و دير بر سر قرار حاضر شده و يا با كسلي با وي مواجه مي شويد؟
وضو گرفتن، خواندن سوره هاي توحيد و معوذتين، ذكر صلوات و تسبيحات اربعه و تسبيح حضرت زهرا (سلام الله عليها )، آية الكرسي، بخصوص خواندن آيه ي آخر سوره ي كهف و نيز توسل به امام زمان براي محروم نماندن از فيض نماز اول وقت و ... از جمله اموري است كه خواب مؤمن را همراه با هدف و انگيزه مي كند و اين توجه و هدفمندي در بيداري صبح تأثيرگذار خواهد بود.
اگر انسان واقعا نسبت به الطاف الهي كمترين معرفتي داشته باشد و بداند كه كسي كه قرار است به هنگام نماز با وي صحبت كند هماني است كه ما را از نيستي به دنيا آورده و تمامي نعمت هاي خود را نيز بر ما ارزاني داشته تا به نهايت كمال و درجات بالاي بهشتي دست پيدا كند. او همانيست كه اختيار كمي و زيادي روزي ما را دارد؛ هماني است كه مرگ و زندگي ما در يد قدرت اوست و ... با اين حال آيا نسبت به نماز با بي حالي برخورد خواهيم كرد و يا آنكه سر از پا نشناخته و با تمام وجود به اقامه نماز عاشقانه خواهيم پرداخت.
2- گناه
اعمال و رفتاري كه انسان در طي روز انجام مي دهد نقش بسيار مهمي در توفيق انسان نسبت به عبادات دارد يعني هر چه در طي روز كارهاي شايسته از انسان سر بزند توفيقات انسان نيز براي اعمال خوب ديگر بيشتر فراهم مي شود و هر چه به گناه آلوده شود توفيق اعمال خوب از وي سلب مي گردد؛ لذا بايد نسبت به اين مسأله بسيار حساس بود تا بواسطه گناه درك لذت سحرخيزي را از دست نداد.
بعضي از گناهان كه معمولا دامنگير جوانان مي باشد از قرار ذيل است.
- ديدن صحنه هاي و تصاوير غير اخلاقي از طريق اينترنت ، ماهواره، تلفن همراه و ...
- چشم چراني - برقراري روابط نامشروع با جنس مخالف - استفاده از غذاهايي كه حلال نيستند.
- استفاده از غذاهايي كه پاك نيستند.- دروغ گفتن - استهزاء و تحقير ديگران - ايجاد مزاحمت و آزار همكلاسي ها و يا هم خوابگاهي ها
3- ضعف اراده
سحرخيزي اراده و عزم مي خواهد. دوست داشتن تنها كافي نيست ، بايد با تصميم جدي خوابيد. ضعف اراده از مهم ترين عوامل محروم ماندن از سحرخيزي مي باشد. بايد با اين ضعف و سستي اراده مبارزه كرد. امام علي(ع ) مي فرمايند: « ضادوا التواني بالعزم»؛ « به وسيله عزم ، با سستي مبارزه كنيد.»(4)
پي نوشت:
1. سوره اسراء(17)آيه 78.
2. ورام ابن ابى فراس‏، مجموعة ورام( تنبيه الخواطر)، مكتبه فقيه‏، قم‏، اول‏، ج‏1، ص 47.
3. حسن بن شعبه حرّانى‏، تحف العقول، بهراد جعفرى‏، اسلاميه‏، تهران‏، 1380 ش‏، اول‏، ص 483.
4. عبد الواحد تميمى آمدى‏، تصنيف غرر الحكم و درر الكلم‏ ، دفتر تبليغات‏، قم‏، 1366 ش‏، اول‏، ص476.
موفق باشید.