مواقف 50 گانه

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
«مواقف», جمع «موقف» ؛يعني مكان توقف, ايستگاه , باز داشتگاه و غيره است.
پس از اين كه بندگان در صحنه قيامت حاضر مى‏شوند، ايستگاه‏هايى را بايد طى كنند تا به مقصد و مقصود نهايى خود برسند. به حسب روايات صحنه محشر و قيامت پنجاه موقف و ايستگاه دارد كه نخستين آنها به پاخاستن از قبر و حضور در صحنه محشر است.
خداوند منان در قرآن مجيد مى‏فرمايد: تَعْرُجُ الْمَلائِكَهُ وَ الرُّوحُ إِلَيْهِ فِى يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَهٍ:(1)فرشتگان و روح به سوى او عروج مى‏كنند، در روزى كه مقدارش پنجاه هزار سال است.
امام صادق(ع) با استناد به اين آيه مى‏فرمايد: فَحَاسِبُوا أَنْفُسَكُمْ قَبْلَ أَنْ تُحَاسَبُوا عَلَيْهَا فَإِنَّ لِلْقِيَامَهِ خَمْسِينَ مَوْقِفاً كُلُّ مَوْقِفٍ مِقْدَارُهُ أَلْفُ سَنَهٍ ؛ (2) پيش از اين كه حساب شما را محاسبه كنند، از خود حساب بكشيد؛ زيرا قيامت داراى پنجاه ايستگاه است كه هر ايستگاه هزار سال به طول مى‏انجامد.
اما در مورد اسامي مواقف قيامت مطالب زيادى در آيات و روايات نيافتيم، به نظر مى‏رسد اين مواقف و مشكلات مربوط به كافران و مؤمنانى كه به نحوى داراى مشكل هستند مى‏باشد و به جهت پرسش و پاسخ از اعمال انسان است و هر موقفى مربوط به بخشى از اعمال انسان است.
اما در احاديثي كه از معصومين رسيده اگرچه از مواقف قيامت نام برده شده، اما اين گونه نيست كه يك جا و مفصل بيان شده باشد، بلكه پراكنده و در احاديث متعدد به يكي يا چند مورد از مواقف اشاره شده است كه بيان همه آنها در فرصت اين مركز نيست. لذا به چند مورد اشاره مي كنيم:
1- يكى از مواقف قيامت صراط است و آن ديواري است كه روى جهنم كشيده شده كه يك طرف آن صحراى محشر است و يك طرف آن راه بهشت است كه جهنم فاصله است بين صحراى محشر و بين بهشت بايد از روى اين صراط عبور كنند و به بهشت روند و آيه شريفه وَ إِنْ مِنْكُمْ إِلَّا وارِدُها كانَ عَلى‏ رَبِّكَ حَتْماً مَقْضِيًّا ثُمَّ نُنَجِّي الَّذِينَ اتَّقَوْا وَ نَذَرُ الظَّالِمِينَ فِيها جِثِيًّا: (3) به همين صراط تفسير شده است (4)
2- يكى از مواقف قيامت ميزان عدل است كه مي فرمايد وَ نَضَعُ الْمَوازِينَ الْقِسْطَ لِيَوْمِ الْقِيامَةِ(5)
ضمنا توجه داشته باشيد كه احتمال دارد مراد از ذكر عدد 50 در اين روايات، خود عدد نباشد، بلكه كنايه از كثرت مواقفي است كه در روز قيامت انسان بايد طي كند چنان كه همين احتمال دربارة 50 هزار سال بودن قيامت هم بيان شده و برخي علماء گفته‌اند كه مراد از آن خصوص عدد نيست، بلكه كنايه از كثرت و طولاني بودن اهوال روز قيامت بر گناهكاران است.(6)
پي نوشت:
1. معارج (70)، آيه 4.
2. شيخ كلينى‏، كافي، ناشر اسلاميه‏، تهران‏، 1362ش‏نوبت چاپ دوم‏، ج 8، ص 143؛ ج‏7، ص 125.
3. مريم( 19) آيه 72 و 73.
4. طيب سيد عبد الحسين، اطيب البيان في تفسير القرآن ، ناشر انتشارات اسلام، تهران، 1378 ش، چاپ دوم.
5. انبياء( 21) آيه 48.
6. مكارم شيرازي، تفسير نمونه، ناشر دار الكتب الإسلامية، تهران، 1374 ش، چاپ اول، ج‏25، ص 17؛ ج‏17، ص 117.
موفق باشید.