انتخاب نام فرزند

با سلام و عرض تبریک سال نو و آرزوي سال پرخیر و برکت برای شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
به چند نكته مهم توجه كنيد.
1- هدف از خلقت و زندگي انسان سعادت يافتن اوست، و تمام كارها بايد در اين راستا قرار گيرد، حتي نامگذاري فرزندان و غير فرزندان. انتخابٍ نامٍ خوب و زيبا مقدمه‌اي براي تشويق به خوبي‌ها و صفات پسنديده است. اسمي كه از يك پيشينه‌ي مثبت برخوردار است باعث تلقين همان خوبي‌ها در فرد مي‌شود. اين موضوع درباره‌ي اسامي با پيشينة بد و منفي نيز صادق است.
2- يكي از حقوق فرزندان بر پدر و مادر انتخاب نام نيكو براي فرزندان است. و يكي از علائم و نشانه‌هاي دوستي و دشمني ما نسبت به افراد، استفاده و يا عدم استفاده‌ از اسامي ايشان است. ائمه و معصومين عليهم السلام كه محبوب‌ترين افراد نزد خدا هستند، نام هاي آنان براي ما كه دوستدارانش هستيم، بهترين نام براي فرزندانمان محسوب مي‌شوند. وقتي يك مسلمان شيعه نام ائمه اطهار(ع) يا اسامي مبارك حضرت زهرا (س) را براي فرزندش انتخاب مي كند، به چند هدف دست مي يابد.
يكم- با اين عمل هم عشق و علاقه خود را نسبت به آن بزرگواران اظهار مي كند. همان گونه كه در زيارت جامعه كبيره به ائمه عليهم السلام خطاب مي كنيم و مي گوييم « فَمَا أَحْلَى أَسْمَاءَكُمْ وَ أَكْرَمَ أَنْفُسَكُمْ وَ أَعْظَمَ شَأْنَكُم» يعني چه شيرين و دلپذير است نامهاى شما! نفوس و وجود مبارك تان چه با كرامت و بزرگوارانه است! و چه عظيم است شأن و مقام و منزلت تان.
آيا مي شود در زيارت شان اين جمله را بخوانيم. اما در نامگذاري به بهانه هايي نام آنان را براي فرزندان مان انتخاب نكنيم؟ آيا به ما نمي گويند: اگر در گفتارت صداقت داريد، و اگر نام ها و القاب ما بهترين و شيرين ترين نام ها بوده، پس چرا از اسم هاي ما را انتخاب نكرديد؟ امام صادق و امام كاظم عليهما السلام به يكي از شيعيان دستور مي دهند. اگر مي خواهيد به خانه ما رفت و آمد كنيد، و نام شما در ليست شيعيان ما باشد، نام دخترت را عوض كنيد، و نام هايي كه پيش ما محبوب است ، براي فرزندتان انتخاب كنيد.(1)
دوم- گزينش نام و القاب معصومين يا اسامي كه پيش آنان محبوب است و آنان براي فرزندان شان بر گزيدند،پيروي از سنت و سيره آنان به شما مي آيد، از اين رو از پاداش ويژه الهي برخوردار مي گردد. يكي از اصحاب و شاگردان امام صادق (ع) به آن حضرت عرض كرد: جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّا نُسَمِّي بِأَسْمَائِكُمْ وَ أَسْمَاءِ آبَائِكُمْ فَيَنْفَعُنَا ذَلِكَ ؟ فَقَالَ إِي وَ اللَّهِ، وَ هَلِ الدِّينُ إِلَّا الْحُبُّ وَ الْبُغْضُ ؟ قَالَ اللَّهُ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ‏(2)يعني (اي امام) من به فداي تو شوم، ما فرزندان خود را به اسم هاي شما و پدران تان نامگذارى مي كنيم، آيا اين عمل براى ما در پيشگاه الهى اجر و فايده‏اى دارد؟ حضرت فرمود: بلى بخدا قسم اين عمل براي شما نزد خدا فايده دارد.آيا دين داري چيزي جز دوستي و دشمني است. يعني شما با انتخاب اسم هاي ما براي فرزندان تان علاقه و دوستي خود را نسبت به ما ابراز مي كنيد. آنگاه حضرت براي تأييد فرمايش خود به آيه 31 سوره آل عمران استدلال كرد كه مي فرمايد: (اي پيامبر! به مردم ) بگو: اگر خدا را دوست داريد، از من پيروي كنيد، تا خدا نيز شما را دوست داشته باشد، و گناهان تان را ببخشد ، و خدا آمرزنده و مهربان است.
سوم - با اين انتخاب از يك سو نام و مكتب آنان را زنده نگه مي داريم و مشمول دعاي آنان قرار مي گيريم كه فرمودند: « رَحِمَ اللَّهُ مَنْ أَحْيَا أَمْرَنَا (3) خدا رحمت كند آن كسي را كه امر ما را زنده نگه دارد، و از سويي ديگر زمينه تشويق و گرايش فرزندمان به سوي مذهب و مكتب ائمه (ع) را فراهم مي كنيم، به خصوص اگر ما پدر و مادر ها به مسئله تربيت فرزندان مان توجه ويژه داشته باشيم. و لا اقل به اندازه اي كه به شكم و لباس شان و يا مسافرت ها و دكوراسيون منزل هايمان اهميت قائل شويم، به غذاي روح و تربيت شان بر اساس فرهنگ ائمه (ع) اهميت بدهيم.
چهارم- انتخاب نام نيكوي ائمه (ع)و حضرت زهرا (س) نه تنها در دنيا در روح و روان و در كيفيت شكوفايي استعدادهاي دروني و شكل‌گيري شخصيت اجتماعي كودك تأثير دارد، بلكه خيرات و بركات مادي و معنوي فراواني را در زندگي دنيا به ارمغان مي‌آورد (4) و سبب ناراحتي و تنفر شيطان ها و آدم هاي شيطان صفت(5) و كساني مي شود كه در اثر اسارت مُد گرايي و تقليد از هوس بازان بي هويت به «از خود بيگانگي فرهنگي و ديني» گرفتار شدند.
البته مهم ترين فايده گزينش نام و القاب محبوب نزد معصومين(ع) در آخرت شامل حال فرزند و پدر و مادرش مي شود. يكي از آثار انتخاب نام آنان، فراهم شدن زمينه شفاعت و هم نشيني با آن بزرگواران است. زيرا انتخاب نام آنان نشانه محبت و دوستي با آنان است. و امام باقر و صادق عليهما السلام مي فرمايند: هر كسي ما را دوست داشته باشد، با ما محشور مي شود. عشق و دوستي علامت و نشانه دارد. امام صادق(ع) فرمود: نام هاى نيكوبراي فرزندان تان بگذاريد، زيرا ( هر اسمي بيانگر نور و هدايت يا ظلمت و گمراهي است و) روز قيامت انسان ها را به آن نام ها صدايشان مى‏زنند( اگر اسم معصومين و كساني را داشته باشند كه تجلي نور خدا باشند، به آن ها ) مى‏گويند: اى فلان، فرزند فلان! بر خيز و به سوى نورت برو! و( اگر اسم فاقد نوري را براي او برگزيدند، به او گفته مي شود) اى فلان، فرزند فلان! برخيز! ولي تو نورى ندارى. (6) در اينجا است كه فرزند در پيشگاه خدا از پدر و مادرش شكايت مي كند و پدر و مادر مورد سؤال قرار مي گيرند.
3- قطعا همسر گرامي تان نيز همانند شما متدين و دوستدار مكتب ائمه اطهار عليهم السلام است. او نيز همانند شما سعادت و خوشبختي فرزندتان را مي خواهد، و دوست دارد كه فرزندتان بر اساس فرهنگ و مكتب ائمه اطهار (ع) تربيت شود، و الگوي خود را سرور زنان دو جهان حضرت زهرا (س) قرار دهد، پس چرا نمي خواهد اسمي را براي فرزندش انتخاب كند كه وقتي صدايش مي زنيد ، تبسم رضايت و خوشحالي امام زمان(ع) را در كارنامه زندگي تان داشته باشيد؟
اسم ها و لقب هاي حضرت زهرا(س)
براى حضرت صديقه طاهره(س) نام ها و القابى است كه برخى آسمانى‏اند و از سوى آفريدگار جهان تعيين شده، و بعضى از سوى برگزيدگان الهى.
اما نامهاى آسمانى نُه ا سم است كه در حديث ذيل آمده است.
امام جعفر صادق(ع) فرمود: براى فاطمه(س) نزد خداى عز و جل نه اسم است كه عبارتند از : 1- فاطمه،2- صديقه،3- مباركه،4- طاهره،5- زكيه، 6- راضيه، 7- مرضيه، 8- محدثه، 9- زهرا» (8) اما نام هاي ديگر آن حضرت كه هر يك بازگو كننده معاني و حقايقي از شخصيت ملكوتي آن حضرت است. 1- منصوره 2- نوريه 3- عذرا 4- حانيه ( با حاي مثل حسين به معناي آن كسي كه به شوهر و فرزندانش بسيار مهربان است.)
) 5- بتول 6- حصان ( پارسا و عفيف ) 7- حوراء 8- الحُره_ يعني زن آزاده) 9- سيده يا سيده النساء
افزون بر اين اسم ها ، مي توانيد از اسم هايي كه ائمه (ع) براي فرزندان يا همسران خود بعد از ازدواج برگزيدند، براي فرزندان خود انتخاب كنيد، مثل: زينب، نرگس يا نرجس
ام نوشته ايد: ميشه تو گوش فرزندم اسم زهرا يا فاطمه خونده بشه اما تو شناسنامه اسم ديگه باشه؟ اولا – توصيه مي كنيم براي بچه ها دو اسم نگذاريد.(در شناسنامه چيزي و در خانواده چيز ديگر صدا كنيد) ثانيا- اگر مي خواهيد نام ديگري غير از فاطمه يا زهرا بگذاريد ،با رعايت اصول و مطالب فوق باشد، يعني اسمي براي شناسنامه انتخاب كنيد كه از اسم هاي آن حضرت يا محبوب پيش ائمه و معصومين (ع) باشد، نه اسم هايي همانند هيلدا يا انيتا و...
پي نوشت ها:
1. مستدرك الوسايل، محدث نوري، ج15، ص 128، مؤسسه آل البيت، قم 1408ش.
2. همان، ج 12، ص 219.
3. الكافي، شيخ كليني، ج 2، ص 175، دار الكتب الاسلاميه، تهران، ش 1365.
4. مستدرك الوسايل، ج 15 ، 130
5. الكافي، ج 6، ص 20.
6. همان، ص 19.
7. همان، ص 11.
8. علامه مجلسي، بحار الانوار، مؤسسه الوفاء بيروت – لبنان، سال انتشار 1404 ق، ج 43، ص 10.
موفق باشید.