معاد شناسی

با سلام و عرض تبریک سال نو و آرزوي سال پرخیر و برکت برای شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
پاسخ در دو محور بيان مي شود:
الف_ در باره فراز اول پرسش در ابتدا بايد گفت وقتي فردي از دنيا مي رود و درعالم برزخ استقرار مي يابد، به دليل خارج شدن از عالم محدود ماده، ممكن است از توانمندي هاي بالاتري از نظر ادراك و انجام برخي كارها برخوردار باشد. آگاهي بهتر و بيش تري نسبت به حقايق دنيا داشته باشد. اما به معني قدرت مطلق ادراك اموات نيست؛ حقيقت امر بيش تر به جايگاه و مقامي كه فرد در برزخ دارد برمي گردد؛ بر اساس آنچه كه در روايات و كلام معصومين عليهم السلام آمده است، اجمالا مردگان از برخي احوال آگاه مي شوند.(1)
محمد بن مسلم مي‌گويد: از امام صادق(ع) پرسيدم: آيا به قصد زيارت اموات، سر قبرشان رفتن فايده‌اي به حال آنان دارد، فرمود: «آري». عرض كردم: آيا آنان كساني را كه سرقبرشان مي‌روند، مي‌بيند و مي‌شناسند، فرمود: «به خدا سوگند، آري! آن ها شما را مي‌بينند و درك مي‌كنند. از اين كه به يادشان بوديد و به زيارت‌شان رفتيد، خوشحال مي‌شوند. با شما انس مي‌گيرند و به شما علاقه‌مند مي‌شوند».(2)
فردي به نام عمر بن بريد از امام صادق(ع) پرسيد: آيا مي‌توان به نيابت از ميّتي نماز خواند (و يا هر كار خير ديگري انجام داد) و ثواب آن را هديه نمود، فرمود:‌«بله. گاهي ميّتي به خاطر كارهايش در تنگنا و عذاب مي‌باشد. وقتي نمازي ـ يا كار خير ديگري به نيابت از وي انجام مي‌گيرد و ثوابش ـ به وي هديه مي‌شود،‌ در كارش گشايشي حاصل مي‌گردد. به آن ميّت گفته مي‌شود: اين گشايش(و عفو و آمرزش) به خاطر نمازي است كه فلاني از جانب تو به جاي آورده است».
آن شخص مي‌گويد: عرض كردم: آيا مي‌شود دو ركعت نماز بخوانم و دو نفر يا بيش تر را در ثوابش شريك كنم، فرمود:‌«آري، همان طوري كه براي زنده‌اي، هديه فرستاده شود، شاد مي‌گردد، هر استغفار يا ترحمي از زنده‌ها بر مردگان رسد، باعث خوشحالي و شادي آنان مي‌گردد.(3) با توجه به اين گونه آموزه ها معلوم مي شود امواتي كه در پرسش اشاره شده از هدايايي افراد ياد شده مطلع مي شوند. مي فهمند كه هديه را چه كسي آورده. از همين روست كه بر اساس باورهاي ديني براي علما و شهدا و مومنان و امامان با اينكه آن ها را نديديم ،هدايايي مي فرستيم.
ب_ در با ره فراز دوم بايد گفت همه آن چه در پرسش بيان شده براي ميت مفيد است تفصيل اين مسله را در منبع ذيل جويا شويد. (4)
پي‌نوشت‌ها:
1. كليني، محمد بن يعقوب، كافي، دار الكتب الاسلاميه، تهران، 1388 ق، ج 3، ص 231 و 230.
2. شيخ صدوق، من لا يحضره الفقيه ،جامعه مدرسين، قم، بي تا، ج 1، ص 180، ح 540.
3. همان، ص 183، ح 554.
4. محمد شجاعي، معاد يا بازگشت به سوي خدا، شركت سهامي انتشار، 1362 ش، ج2، ص 349 و 350. و نيز ر.ك http://www.pasokhgoo.ir/node/66872
موفق باشید.