با سلام مدتي است اين پرسش فكر مرا به خود مشغول نموده كه سرانجام شيطان در روز قيامت چه خواهد شد ؟چون شيطان از آتش مي باشد پس جهنم سزاي خوبي براي كارهاي او نيست.اگر جزاي كارهايش را نگيرد از عدالت خداوندي بدور است.
با سلام و عرض تبریک سال نو و آرزوي سال پرخیر و برکت برای شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
شيطان در آتش دوزخ عذاب مي بيند و خلقت او از آتش منافاتي با عذاب او در جهنم ندارد. چون آتش جهنم شرايط خاص خود را دارد؛ نقل است كه روزي خطيبي مطلبي شبيه آنچه در پرسش آمده گفت و اظهار داشت كه چون شيطان از جنس آتش است، پس آتش آسيبي به او نمي‌رساند. بهلول عاقل پاسخ عملي به او داد و كلوخي برداشت و به سر او زد و فرار كرد. بهلول را گرفتند و مورد بازپرسي قرار دادند. او در جواب گفت: اگر آتش نمي‌تواند به شيطان آسيب برساند، خاك و كلوخ نيز به اين شخص آسيبي نمي رساند چون او نيز از خاك آفريده است.
به فرض اين جريان يك قصه و افسانه هم باشد، ولي گوياي اين واقعيت غير قابل انكار است. همان طور كه آدمي از خاك آفريده شده، ولي از خاك و كلوخ آسيب پذير است شيطان نيز چنين است و حقيقت خلقت يك موجود غير از ساختار كنوني اوست.
گذشته از اين شيطان از آتش دنيا خلق شده و آتش دوزخ قابل قياس با اين آتش نيست. مثلاً در روايتي آمده:
«فلو أنّ حلقه في السلسله التي طولها سبعون ذراعاً وضعت علي الدنيا، مات من حرّها، و لو أنّ قطره من الزقوم و الضريع قطرت في شراب اهل ادنيا مات اهل الدنيا من نتنها؛(1) اگر يك حلقه از زنجيره آتش جهنم كه بلندي آن هفتاد ذراع است به دنيا گذاشته شود، آب مي‌شود از حرارت آن و اگر قطره‌اي از زقوم و ضريع آن در آب ها بچكد اهل دنيا همه از بوي گند آن مي‌ميرند».
بنابراين آتش جهنم به گونه‌اي است كه همه جهان را با تمام موجوداتش حتي آتش دنيا و شيطان را كه از آن آتش خلق شده ذوب مي‌كند.
عذاب‌هاي جهنم تنها منحصر به سوزش با آتش نيست. بلكه در جهنم غير از عذاب جسماني كه جسم جهنميان را مي‌سوزاند، عذاب‌هاي روحي نيز وجود دارد كه جان‌ها را مي‌سوزاند و به مراتب دردناك‌تر از آتشي است كه بدن‌ها را مي‌سوزاند.(2)
پي‌نوشت:
1. صدوق، عيون اخبار الرضا، نشر دار العلميه، قم 1367 ش، ج 1، ص 123.
2. امام خميني، چهل حديث، نشر مؤسسه آثار امام خميني، 1378 ش، ص23.
موفق باشید.
