دعا نویسی

با سلام و عرض تبریک سال نو و آرزوي سال پرخیر و برکت برای شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
براي پاسخ به نكات زير توجه فرماييد:
الف- دعا نويسي:
شكي نيست كه يكي از عوامل مؤثر در عالم اسباب و مسببات, دعا است همان طور كه صله رحم باعث طول عمر, يا صدقه, سبب برطرف شدن بلاها مي شود, و اين ها از سنّت هاي الهي هستند, دعا هم يكي از اين سنّت ها است. چنان كه در برخي روايات هم چنين در كتاب مفاتيح الجنان مرحوم حاج شيخ عباس قمي آمده است كه براي دفع يا رفع برخي بلايا وگرفتاري و حل مشكلات آمده است فلان دعا را بخواند يا بنويسد و همراه خود داشته باشد. البته استجابت دعا – چه به صورت نوشته باشد و يا خوانده شود - آداب و مقدمات و شرايطي دارد. برخي از شرايط مربوط به دعاكننده و برخي مربوط به دعا شونده و يا به اصل و محتواي دعا بر مي گردد.
اگر دعانويس آدم خوبي بوده و داراي تقوا و نفس پاكي باشد, و ساير آداب و شرايط دعا محقق باشد، دعايش مستجاب مي شود, اما كساني هم پيدامي شوند كه دعانويسي را وسيله امرار معاش خود قرار داده و مردم را از اين راه فريب مي دهند, در اين صورت نمي توان به آنان اعتماد كرد و مراجعه به آنان جايز نيست.
مراجعه به دعانويس، از طرف كساني صورت مي گيرد كه معمولاً نتوانسته اند براي گرفتاري خود چاره جويي كنند و يا به دعاي خود اعتمادي ندارند و فكر مي كنند اگر به آن ها رجوع كنند، مشكلشان حل خواهد شد. و چه بسا به دليل اعتمادي كه به آنها دارند، حالت تلقين به نفس در افراد ايجاد مي شود و با اين روحيه قدرت و تسلط بر بيماري يا مشكل خود پيدا نمايند و به تدريج آن را حل كنند . اما در هيچ كتاب و به نظر هيچ مرجعي ديني، رجوع به دعانويس توصيه نشده است، بلكه همه افراد تشويق شده اند خودشان دست به دعا بردارند و از خدا كمك بخواهند.
ب- نوشته ايد: مواردي را كه بايستي در نظر بگيرم را توضيح دهيد.
نكته اي كه هميشه بايد توجه داشته باشيم اين است كه : گاهي ما اصرار به اجابت شدن چيزي داريم كه يا اصلا به خير و منفعت دنيايي يا معنوي و ديني ما نيست، و يا خير ما در تأخير اجابت دعا هست، منتهي ما به دليل عدم اطلاع از مسايل غيبي خيال مي كنيم كه خير ما اجابت فوري دعا است. چه بسا همين پاسخ نيافتن ما اجابت از سوي خدا باشد. يعني خداوند منّان دعا را اجابت مي كند، ولي آثار اجابت را از ما مخفي مي كند تا ما را بيشتر به حالت معنويت و انابه و تضرّع در درگاهش نگاه ‏دارد، و بدين وسيله زمينه رشد و كمال ما را فراهم سازد.
نكته ديگري كه بايد به آن توجه نمود اين است كه اجابت دعا در نظام تكوين و تشريع مشروط به شرايطي است؛ از جمله:
1) شرايط مناسب روحي دعا كننده از قبيل تضرع و تواضع در مقابل پروردگار.
2)دعا به مصلحت دعا كننده باشد. چرا كه در بسياري از موارد تحقق آن خواسته براي شخص سودمند نيست؛ مثلاً رسيدن به مقام يا امكاناتي خاص چه بسا نه تنها به نفع او نباشد. بلكه ممكن است مايه دوري او از ايمان و تقوا گردد.
3) صبر و بردباري جهت فرا رسيدن زمان مناسب براي تحقق مطلوب.
4) اخلاص در نيت و انقطاع كامل به خداوند؛ چرا كه عطايا به اندازه نيت و اخلاص در آن سرازير مي‏شوند و در كلام حضرت امير(ع) آمده است:«إنّ العطيّه علي قدر النيّه».(1)
5) معقول بودن خواسته انسان.
6)تلاش و اقدام براي رسيدن به نتيجه و به كارگيري ساير عوامل طبيعي كه در تحقق دعا ورسيدن به مقصود نقش دارند.
شخصي از امام صادق (ع) سوال كرد: خدا در قرآن مي‌فرمايد: «ادعوني استجب لكم»ولي او را مي‌خوانيم و اجابت نمي‌شود! حضرت فرمود: «آيا خدا خُلف وعده مي‌كند؟» عرض كرد: نه، فرمود: «پس علت چيست؟» عرض كرد: نمي‌دانم. حضرت فرمود: «هر كس دستورهاي الهي را اطاعت كند( واجبات را انجام دهد و از گناهان اجتناب ورزد) و او را با شرايط و آداب دعا كند، خداوند دعايش را مستجاب مي‌كند».(2)
آداب مهم دعا عبارتند از:
1ـ دعا را با وضو و بسم‌الله و حمد و ثناي الهي و صلوات شروع كند:
امام صادق (ع) مي‌فرمايد: كسي حاجتي داشته باشد، برود وضوي كامل بگيرد، دو ركعت نماز بخواند، ركوع و سجده ها را خوب انجام دهد، بعد از سلام ابتدا حمد و ثناي خدا سپس بر محمد و آلش صلوات بفرستد، آنگاه حاجت خود را از خدا بخواهد.(3)
3- حضور قلب و يقين به اجابت دعا:
يكي از آداب دعا آن است كه دعا كننده به اجابت آن يقين داشته باشد و با شك و ترديد خدا را نخواند. امام صادق (ع) مي‌فرمايد: «إذا دعوت فظن أنّ حاجتك بالباب؛(3) هر گاه دعا كردي، گمان كن كه حاجتت نزد تو حاضر است». و آن حضرت فرمود: «دعايي كه از روي بي‌توجهي باشد، مستجاب نمي‌شود، پس از صميم دل به خدا توجه كن و بعد به استجابت دعا يقين داشته باش».(4)
4- براي همه مؤمنان دعا كند.
امام باقر(ع) مي‌فرمايد:«زودترين دعايي كه به اجابت مي‌رسد، دعاي برادر ديني براي برادرش در نبود اوست. در اين صورت فرشته‌اي كه گماشتة اوست مي‌گويد: آمين، و براي توست دو چندان آن».(5) امام صادق (ع) فرمود:
«هر كس براي برادران ديني خود، در نبودش دعا كند، از عرش به او ندا مي‌شود: صد هزار برابر آن براي تو باد! (6)
5- دعا در وقت‌ها و مكان‌هاي خاص: يكي از آداب دعا، استفاده از فرصت‌هاي مناسب است. رسول خدا(ص) مي‌فرمايد: «بهترين وقت براي دعا، سحر است».(7)
6- دعا كردن در همه حال:
امام صادق (ع) مي‌فرمايد: «جدم مي‌فرمود: در دعا پيش دستي كنيد [پيش از آن كه گرفتار شويد، دعا كنيد.] زيرا چون بنده‌اي بسيار دعا كند و بلايي به او برسد و به دنبالش دعا كند، گفته شود: آوازي آشنا است اما چون بسيار دعا نكند و بلايي به او رسد و دنبالش دعا كند، به او گفته مي‌شود: تا امروز كجا بودي»؟(8)
ديگر از آداب دعا و اجابت آن پنهاني دعا كردن و متوسل شدن به چهارده معصوم عليهم السلام است.
پي‌نوشت‌ها:
1. محدث نوري، مستدرك الوسايل، مؤسسه آل البيت، قم 1408 ش، ج5، ص 192.
2. علامه مجلسي، بحار الانوار، مؤسسه الوفاء بيروت – لبنان، سال انتشار 1404 ق، ج 90، ص 320.
3. شيخ كليني، الكافي، دار الكتب الاسلاميه، تهران، 1365ش، ج3، ص 478.
4. همان، ج2، ص 473.
5. همان، ص 507.
6. شيخ حر عاملي، وسايل الشيعه 29 جلدي، چاپ مؤسسه آل البيت، قم، سال انتشار 1409ق، ج 7، ص 112.
7. همان، ج 3، ص 447.
8. همان، ج 2، ص 472.
موفق باشید.