سلام علیکم
ایا خود ستایی و تعریف از خود به چه مواردی اطلاق میشود و ایا اینکه یک حسن خوب خود را جایی بگوییم خود ستایی است یا خیر.و ایا اصولا خودستایی نوعی گناه است یا خیر .ممنون
با سلام و عرض تبریک سال نو و آرزوي سال پرخیر و برکت برای شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
پرسشگر گرامي! خود ستايي صفت ناپسندي است كه عواقب متعددي دارد. اين گناه موجب تكبر و عجب مي شود. و در مراحل بالاتر سر از شرك و كفر در مي آورد. در روايات ما آمده است كه به نماز و روزه عبادات خود افتخار نكنيد كه خداوند متقين را بهتر مي شناسد.(1) و در قرآن نيز قبولي عبادتها را در گرو داشتن تقوا مي داند. إِنَّما يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقين (2): خدا، تنها از پرهيزگاران مىپذيرد!
و تقوا نيز صفتي است كه باز دارنده انسانها از بسياري از منكرات است. حتي منكر هايي كه حرام نيستند.
بيان كارهايي كه جنبه عبادي داشته است براي ديگران نشان دهنده اين است كه آن عمل صرفا براي اطاعت فرمان خدا نبوده و بقيه هم در آن شريكند. اگر نمازي خوانده ايم يا روزه اي گرفته ايم بايد بين خود و خدا باشد و در پي اين نباشيم كه كسي متوجه شود. تعريف و تمجيد بقيه نبايد در اعمال ما اثر گذار باشد.
البته در برخي از روايات آمده است كه در صورت اضطرار، اشكالي ندارد كه كسي از خود ستايش كند. البته آن هم در حد ضرورت و لزوم. نه اينكه خداي ناكرده همه اعمال خير خود را بيان كند و موجب باطل شدن و حبط آنها شود.
قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع يَجُوزُ أَنْ يُزَكِّي الرَّجُلُ نَفْسَهُ قَالَ نَعَمْ إِذَا اضْطُرَّ إِلَيْهِ أَمَا سَمِعْتَ قَوْلَ يُوسُفَ اجْعَلْنِي عَلى خَزائِنِ الْأَرْضِ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيم (3): از امام صادق(ع)پرسيدند: آيا جايز است انسان خود را ستايش كند؟ ايشان فرمود: اگر اضطراري پيش آمد مانعي ندارد. آيا نشنيده اي كه يوسف نزد حاكم مصر خود را ستايش كرد و فرمود من را خزانه دار قرار بده كه من حافظ بيت المال و آگاه هستم.
بنابراين خودستايي در اصل صفتي مذموم است و موجب اين مي شود كه انسان اعمال خود را با بيان آنها و شريك كردن غير خدا در آنها باطل كند. مگر اينكه امري مهم تر پيش آمده باشد و كسي مجبور به بيان برخي از فضيلتهاي خود شود.
در كتاب هاي اخلاقي از خود ستايي به مدح، تزكيه، حب نفس، ستايش تعبير مي كنند لذا براي اطلاع بيشتر به بحث "تزكيه نفس" جامع السعادات مراجعه فرماييد.
پي نوشت ها:
1. قرائتي، تفسير نور، درسهايي از قرآن،چ2، 1384، ج 11، ص 325.
2. مائده (5) آيه 27.
3. مجلسي، بحارالانوار، الوفاء بيروت، چاپ 1، 1404، ج 75، ص 83.
موفق باشید.
