سلام علیکم
منظور از دو رویی و بخصوص دو زبانی که در روایات از ان نهی شده چیست .لطفا مصداقهایی از ان را بیاورید.وچه مواردی از ان گناه محسوب میشود.و این موضوع و گناه را کمی توضیح دهید.
ممنون
با سلام و عرض تبریک سال نو و آرزوي سال پرخیر و برکت برای شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
نفق (بر وزن فرس) نقبى است در زير زمين كه درب ديگرى براى خروج دارد و نفاق مصدر است به معنى منافق بودن.(1) و منافق كسي است كه كفر خود را پنهان و ايمان آشكار نمايد.(2) پس معناي نفاق به زبان ساده همان دورويي و دو زباني است و بر سه گونه است:
الف ـ نفاق در عقيده مانند كسي كه به زبان مدّعي اسلام و مسلماني است؛ ولي«مسلمان» شناخته نميشود و يا تظاهر به ايمان ميكند؛ ولي « مؤمن » شمرده نميشود.
ب ـ نفاق در گفتار مانند كسي كه سخني ميگويد، ولي خود در دل بدان اعتقاد ندارد. با اين بيان « دروغگو » منافق است؛ زيرا كه زبان و دلش يكي نيست.
ج ـ نفاق در كردار مانند كسي كه «عملِ» ظاهرش با نيّت باطني او متفاوت و متضاد است. همچون كسي كه در ظاهر خود را نمازخوان و يا امانتدار نشان مي دهد ولي در واقع «بينماز» و «خائن» است.
بنابراين منافق هم كسى است كه در باطن كافر و در ظاهر اظهار مسلماني مي كند. خداوند مي فرمايد: «يَقُولُونَ بِأَفْواهِهِمْ ما لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ »(3)؛ به زبان چيزى اظهار كنند كه در دل خلاف آن پنهان داشتهاند.
منافق از كافر خطرناك تر و عذاب او در آخرت از كافر سخت تر است. زيرا پلى است كه كفّار به وسيله آن به خراب كارى در اسلام راه مي يابند. قرآن مجيد مي فرمايد: «إِنَّ الْمُنافِقِينَ فِي الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ »(4)؛ منافقان در پائينترين درجه آتش هستند.
در صدر اسلام منافقان در كارهاى رسول خدا بسيار كار شكنى كردند. حالاتشان اغلب در سوره توبه كه در سال نهم هجرت نازل شده و در سوره منافقون و جاهاى ديگر مذكور است و نشانه ها و علامات ايشان را جهت شناسايى و افشاي چهره واقعى آنها در اين سوره ها بيان كرده است. به عنوان نمونه در آيه چهارم سوره منافقون آمده است:
« وَ اذ رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُكَ اجْسامُهُمْ وَ انْ يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ كَانَّهُمْ خُشُبٌ مُسَنَّدَةٌ يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ هُمُالْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ قاتَلَهُمُاللَّهُ انَّى يُؤْفَكُونَ»(5)؛ هنگامى كه آنها را مىبينى، جسم و قيافه آنان تو را در شگفتى فرو مىبرد. اگر سخن بگويند، به سخنانشان گوش فرا مىدهى؛ امّا گويى چوبهاى خشكى هستند كه به ديوار تكيه داده شدهاند هر فريادى از هر جابلند شود، بر ضدّ خود مىپندارند؛ آنها دشمنان واقعى تو هستند؛ پس، از آنان بر حذر باش خداوند آنها را بكشد، چگونه از حق منحرف مىشوند.
آيه فوق، به بررسى ويژگىهاى آنان پرداخته و به سه ويژگى عمده منافقان اشاره شده است كه به خوبى چهره واقعى آنان را برملا مىكند.
1 - «وَ اذ رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُكَ اجْسامُهُمْ»: اوّلين ويژگى منافقان كه در اين آيه مطرح شده است اين است كه آنها ظاهرى جذّاب و فريبنده دارند. منافقان چون ضعف درونى دارند و شخصيّت ثابتى ندارند، به ظاهرشان رسيدگى زيادى مىكنند؛ ظاهرى قوى، زيبا، آراسته و منّظم دارند؛ امّا حقيقت و واقعيّت آنها چيزى ديگراست.
2- «وَ انْ يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ كَانَّهُمْ خُشُبٌ مُسنَّدَةٌ»: در دومين ويژگى مطرح شده در اين آيه، خداوند منافقان را به چوبهاى خشك كه بر ديگرى تكيه مىزند،
3 - «يَحْسَبُونَ كُلَصَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ»: ويژگى سوم منافقين طبق آيه اين است كه نسبت به همه سوء ظن دارند. هر سرو صدا و فريادى، از هر كسى و از هر كجا برخيزد، تصوّر مىكنند كه بر ضدّ آنهاست.
4- «هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ»: منافقان با ويژگىهايى كه گفته شد، دشمنان اصلى شما هستند؛ هر چند دشمنان ديگرى نيز داريد، ولى خطر آنها به اندازه خطر منافقين نيست. پس بيشتر مواظب اعمال و رفتار و كردار آنها باشيد و از آنها اجتناب كنيد.
مصاديق متعددي براي منافقان مي توان بر شمرد. در سوره توبه صفات كساني آمده است كه منافق معرفي شده اند. از جمه اينكه هر گاه پناهگاهي بيابند و بتوانند فرار كنند حتما خواهند گريخت(6) يا اينكه توطئه خود عليه مسلمانان را شوخي معرفي مي كنند(7) و ...
كه اين مصاديق را در زندگي خودمان و اطراف خود نيز مي توانيم ببينيم.
پي نوشت ها:
1. قرشي، سيد علي اكبر، قاموس قرآن، انتشارات دارالكتب الاسلاميه، ج7، ص 98.
2. مهيار، رضا، فرهنگ أبجدي، ص 867 .
3. آل عمران(3)آيه167.
4. نساء(4)آيه145.
5. منافقون(63)آيه4.
6. توبه (9) آيه 57.
7. توبه (9) آيه 65.
موفق باشید.
