اجازه علمای دین

پرسش: اجازه علماي دين
بسم الله الرحمن الرحيم.
آيا دشمنان صدر اسلام درزمان تبليغ حضرت محمد(ص) سوت و كف ميزدند؟
اگر اين چنين باشد ، حتما آيه اي در اين باره بايد وجود داشته باشد. لطفا ذكر كنيد. واز همه مهمتر ، اگر جواب مطالب بالا مثبت است ، چرا مراجع تقليد (برخي) كف زدن در مجالس اهل بيت (ع) را مانعي ندانستند؟
آيا دين و مذهب بازيچه دست امثال برخي هستند؟ چرا برخي علما به اين گونه كارها چراغ سبز نشان ميدند؟ از نظر شخص بنده اين كارها يك نوع بدعت گذاري هست.وبدعت پديد نمي آيد مگر با حذف سنت.
پاسخ: با سلام و عرض تبریک سال نو و آرزوي سال پرخیر و برکت برای شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
در قرآن آيه اي وجود دارد درباره مشركان مكه كه مسلمانان را از زيارت خانه خدا منع مي كردند و در كنار خانه خدا صوت و كف مي زدند و مي گفتند اينكار عبادت و نمازشان است:
«وَ ما كانَ صَلاتُهُمْ عِنْدَ الْبَيْتِ إِلاَّ مُكاءً وَ تَصْدِيَةً فَذُوقُوا الْعَذابَ بِما كُنْتُمْ تَكْفُرُونَ» (1)؛ نماز آنها نزد خانه (خدا) چيزى جز" صوت كشيدن" و" كف زدن" نبود، پس بچشد عذاب (الهى) را به خاطر كفرتان.
كلمه«مكاء» به ضم ميم به معناى صفير (سوت) است و كلمه «تصدية» به معناى كف زدن است.
ضمير" هم" در جمله" وَ ما كانَ صَلاتُهُمْ" به مانعين از زيارت مسجد الحرام برمى‏گردد و آنان عبارت بودند از مشركين قريش.(2)
مشركان مكه مدعى بودند كه نماز و عبادتى دارند و به كارهاى احمقانه خود، نعره‏زدن‏ها و كف‏زدنهاى در اطراف خانه خدا، نام نماز مى‏گذاشتند. در تاريخ مى‏خوانيم كه گروهى از اعراب در زمان جاهليت به هنگام طواف خانه كعبه لخت مادرزاد مى‏شدند، و صوت مى‏كشيدند و كف مى‏زدند و نام آن را عبادت مى‏گذاشتند، و نيز نقل شده هنگامى كه پيامبر(ص) در كنار حجر الاسود رو به سوى شمال مى‏ايستاد و مشغول نماز مى‏شد دو نفر از طائفه" بنى سهم" در طرف راست و چپ آن حضرت مى‏ايستادند يكى صيحه مى‏كشيد و ديگرى كف مى‏زد تا نماز پيامبر(ص) را مشوش كنند.(3)
اما مراجع تقليد كف زدن در مجالس اهل بيت(ع) در غير مسجد و حسينيه را مناسب با اينگونه مجالس ندانسته و بيشتر آنها تذكر داده اند كه بهتر است بجاي كف زدن صلوات بفرستند. و چون دليلي بر حرمت آن وجود ندارد كف زدن متعارف و غير لهوي در غير مسجد و حسينيه را فرمودند اشكال ندارد. اما كف زدن در مسجد و حسينيه را جايز ندانسته اند.
از نظر آيات عظام: امام، بهجت، خامنه‏اى، صافى، فاضل و مكارم در غير مسجد و حسينيه اگر دست زدن به نحو متعارف (غير لهوى) باشد، اشكال ندارد، ولى اين كار با مجالس اهل بيت‏عليهم السلام مناسبت ندارد. بهتر است فضاى اين مراسم، به ذكر صلوات و تكبير و مانند آن، معطر گردد.(4)
آيت‏الله نورى: دست زدن در اين گونه مجالس اگر سبك و جلف نباشد اشكال ندارد. بهتر است فضاى اين مراسم، به ذكر صلوات و تكبير و مانند آن معطّر گردد.(5)
آيات عظام تبريزى و سيستانى: دست زدن در اين گونه مجالس، اشكال ندارد، ولى اين كار با مجالس اهل بيت‏عليهم السلام مناسبت ندارد. بهتر است فضاى اين مراسم، به ذكر صلوات و تكبير و مانند آن معطّر گردد.(6)
آيت‏الله وحيد: احتياط واجب در ترك آن است.(7)
پي نوشت ها:
1. انفال(8)آيه35.
2. طباطبايي، محمد حسين، الميزان(ترجمه)، انتشارات جامعه مدرسين، ج9، ص95.
3. مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، انتشارات اسلاميه، ج‏7، ص 158.
4. آيت‏الله مكارم، استفتاات جديد، نشر مدرسه امام علي، قم، 1383 ش، ج 1، س 539 و 538؛ آيت‏الله صافى، جامع‏الاحكام، نشر موسسه انتشاراتي حضرت معصومه، قم، 1378 ش، ج 2، س 1583 و 1581؛
آيت‏الله خامنه‏اى، اجوبة الاستفتاءات، نشر بين الملل، 1388 ش، س 1181؛
آيت‏الله بهجت، توضيح‏المسائل، نشر شفق، قم، 1384 ش، متفرقه ،م 30؛
آيت‏الله فاضل، جامع‏المسائل،نشر مهر، قم، 1376 ش، ج 1، س 1736 و 5371.
5. آيت‏الله نورى، استفتاءات،نشر موسسه مهدي موعود، قم، 1383 ش، ج 2، س 845.
6. آيت‏الله تبريزى، استفتاءات،نشر سرور ، قم، 1385 ش، س 1037؛
آيت‏الله سيستانى، (سيستاني ارك) كف زدن، نشر واحد پاسخ به سوالات جامعه الزهرا، قم، ش 3 و 4.
7. دفتر آيت‏الله وحيد.
پرسش: آيا در مسائل ديني ميتوان گفت : كه مثلا فلان كار اميرالمومنين(ع) در زمان شخص گراميشان بوده است؟ منظورم اين است كه آيا فرقي بين زمان حاضر وزمان ايشان وجود دارد ؟(در مسائل ديني)
خواهشمندم جواب را فوري ارسال نماييد.(اينها سوال من و امثال من هست)
پاسخ: با سلام و عرض تبریک سال نو و آرزوي سال پرخیر و برکت برای شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
به طور خلاصه عرض مي شود كه در موارد مختلف متفاوت است.
در احكام اوليه كه همان احكام ثابت هستند هيچ تغييري صورت نمي گيرد و زمان اميرالمومنين با زمان ما و يا زمانهاي آينده هيچ تفاوتي نمي كند. امام صادق(ع) فرموده است: « حَلَالُ مُحَمَّدٍ حَلَالٌ أبَداً إلَى يَوْمِ الْقِيَمَةِ، وَ حَرَامُهُ حَرَامٌ أبَداً إلَى يَوْمِ الْقِيَمَةِ. لَا يَكُونُ غَيْرَهُ وَ لَا يَجِى‏ءُ غَيْرُهُ‏.»"حلال محمّد حلال است هميشه تا روز قيامت، و حرام او حرام است هميشه تا روز قيامت. غير او نمى‏باشد و غير از او چيزى نخواهد آمد."(1)
لكن در احكام ثانويه كه در مخصوص موارد ضروري و غير معمول است، با توجه به تشخيص حاكم جامعه اسلامي در هر زماني با زمان ديگر متفاوت است. به عنوان مثال ممكن است در زمان حاضر بنابر ضرورتي بنابر تشخيص حاكم جامعه اسلامي برخي مالياتها از افراد جامعه گرفته شود كه در زمان اميرالمومنين(ع) وجود نداشته است و يا بالعكس مالياتهائي گرفته نشود در حالي كه در زمان اميرالمومنين وجود داشته است.
در تشخيص موضوعات نيز وضع به همين گونه است كه در مورد احكام ثانويه عرض شد. يعني با توجه به تفاوت موضوعات ممكن است تفاوت هائي در اجراي قوانين اسلامي در زمان حاضر و حكومت حضرت اميرالمومنين(ع) وجود داشته باشد. ولي بايد دانست كه همه اين تفاوت ها و اختلاف ها منوط به تشخيص حاكم مشروع جامعه اسلامي است.
براي مطالعه بيشتر در اين رابطه مي توانيد كتاب « اسلام و مقتضيات زمان» نوشته استاد شهيد مرتضي مطهري را مطالعه فرمائيد.
پي نوشت:
1. محمد كليني، اصول كافي، تهران، دارالكتب الاسلاميه، بيتا، ج 1، ص 58.

موفق باشید.