ریاضت شرعی با غیر شرعی چه فرقی داره؟

با سلام و عرض تبریک سال نو و آرزوي سال پرخیر و برکت برای شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
رياضت از ريشه لغوي "ريض" در لغت به معني تمرين و ورزش، رام ساختن، به كار انداختن، گوشه نشيني براي تفكر و عبادت مي باشد.(1)
در اصطلاح تحمل سختي و دشواري در سير و سلوك عرفاني است.
فرق بين رياضت شرعي و غير شرعي همان تفاوت بين تزكيه نفس و تقويت نفس است. تزكيه نفس موجب تقويت نفس هم هست، ولي تقويت نفس هميشه منجر به تزكيه نفس نمي شود. از نظر منطقي نسبت بين آن دو عموم و خصوص مطلق است، مانند: انسان و حيوان كه به لحاظ منطقي هر انساني حيوان است، ولي هر حيواني انسان نيست. پس هر تزكيه نفسي تقويت نفس است ولي عكس آن درست نيست.
خواهر گرامي ! شكي نيست كه نفس و روح انسان اين خاصيت را دارد كه با رياضت و سخت گرفتن بر خويشتن در لذّات و خوراك و پوشاك و...قدرت و قوُت مي گيرد و كارهاي خارق العاده انجام مي دهد.
نفس انسان بر اثر تمرين و رياضت به قدرتي دست پيدا كرده و كارهاي اعجاب آور انجام مي دهند، زيرا حقيقتش مادي نيست. بلكه از جنس مجردات و ماوراء طبيعت است، بخاطر همين بعد از رياضت قوت پيدا مي كند و كارهاي غير عادي انجام مي دهد.
بنابراين انسانهايي كه داراي نفس قوي هستند دو گروهند:
1. كساني كه در اثر رياضت غير شرعي و قرار گرفتن تحت حكم شيطان اين نيرو را كسب مي كنند.(رياضت نامشروع و شيطاني)
2. كساني كه با رياضت شرعي و از راه انجام امور شرعي و قرار گرفتن در حكومت الهي نفس شان قوي مي شود.(رياضت مشروع و الهي)
اين دو گروه هر دو نفسشان قوي است. اما آن كه با رياضت شرعي قوت پيدا كرده نفسش طاهر و پاك نيز هست، ولي رياضت شيطاني فقط نفس را قوت مي دهد و نه تنها طهارت نمي دهد، بلكه آن را آلوده به نجاسات معنوي مي كند.
رياضت‏هاى مشروع در نفوس پاك، نيروى الهي ايجاد مى‏كند. رياضت‏هاى نامشروع در نفوس ناپاك، نيروى شيطانى ايجاد مي كند. هر دو منشأ خرق عادات مي گردند، در موجودات محيط خود تأثير مى‏گذارد، ولي در اولى مثبت و سازنده و در دومي مخرب است.
انساني كه رياضت شرعي مي كشد، رنگ و بوي خدايي به خود مي گيرد: «صِبْغَةَ اللَّهِ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً ؛(2)
رنگ خدايى (بپذيريد! رنگ ايمان و توحيد و اسلام) و چه رنگى از رنگ خدايى بهتر است؟!
دو ظرف شيشه اي را تصور كنيد، درون يكي آب كدر و درون ديگري ادرار كدر است. حال هر كدام را به دو نفر بدهند تا آن را تصفيه و صاف نمايد. بعد از تصفيه،هر دو اين خاصيت را دارند كه شفاف هستند و طرف ديگر را نشان مي دهند. ظاهراً با يكديگر فرقي ندارند. اما بالاخره يكي آب پاك است و ديگري ادرار نجس، اولي خاصيت پاك كنندگي دارد؛ دومي خاصيتش نجس كردن است. نفوس انسان ها هم چنين است، آن كه با رياضت شرعي درون خود را تصفيه نموده، علاوه بر قوت نفس، پاك و طاهر هم هست.
اما آن كه با رياضت غير شرعي خود را تصفيه نموده، قوت نفس پيدا مي كند، ولي از طهارت و پاكي خبري نيست و علاوه بر اين كه ذاتاً ناپاك و آلوده است، روي نفوس ديگران اثر منفي و دور كنندگي از خدا دارند و باعث توجه ديگران به غير مبدأ و امور مادي مي شود، اينان تصرفات شان محدود به امور مادي است. اما فرد الهي اين قدرت را دارد كه حتي در امور غيرمادي نيز تصرف نمايد.
انسان الهي از قدرتش با اذن خدا و در امور معقول استفاده مي كند، ولي آنان كارهاي غير معقول و دل بخواهي انجام مي دهد.
در آخر هم انسان الهي سعادتمند است و در رحمت خدا به سر خواهد برد. اما مرتاض به خاطر ناپاكي ذاتش، گرفتار عذاب سخت خدا خواهد شد، زيرا خداوند فرموده: وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ يَخْشَ اللَّهَ وَ يَتَّقْهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ ؛(3) هر كس خدا و پيامبرش را اطاعت كند، و از خدا بترسد و از مخالفت فرمانش بپرهيزد، پيروزمند واقعى است.
براي اطلاع بيشتر به لينك زير(انجمن گفتگوي ديني مركز ملي پاسخگويي) مراجعه فرماييد:
http://www.askdin.com/thread21212.html
پي نوشت:
1. حسن عميد، فرهنگ فارسي عميد، راه رشد، تهران، چ 1، ص589.
2. بقره(2)آيه138.
3. نور(24)آيه52.
موفق باشید.