اخلاق

با سلام و عرض تبریک سال نو و آرزوي سال پرخیر و برکت برای شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
خوش اخلاقي سنگين ترين عمل خير در دفتر حساب و كتاب قيامت انسان هاي مومن است. مَا يُوضَعُ فِي مِيزَانِ امْرِئٍ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَفْضَلُ مِنْ حُسْنِ الْخُلُقِ؛ (1) چيزي در ترازوي اعمال انسان در قيامت سنگين تر از خوش اخلاقي نيست.
حسن خلق و خوش اخلاقي هم ثمرات آخرتي براي ما دارد و هم اثرات دنيايي. و مي توان با دانستن اين گونه مطالب خوش خلقي را افزايش داد و از بد اخلاقي هاي احتمالي جلوگيري كرد و زندگي را براي خود و اطرافيان شيرين كرد. بنا برآنچه در روايات آمده خوش خلقي باعث ازدياد رزق، كثرت دوستان، آسايش در زندگي و... مي شود. البته در برخي از موارد، بد اخلاقي هاي فصلي كه يك مدت در انسان به وجود مي آيد به دليل مشكلاتي است كه در كار يا زندگي گريبانگير انسان مي شود و يا به دليل تغذيه نا مناسب است.
اگر منظور شما از خوش اخلاقي، عصباني نشدن است، براي درمان عصبانيت ابتدا بايد ريشه و علت آن شناسايي شود و با آن مقابله كرد. اما اگر خوش اخلاقي در ميان دوستان و مردم است بايد بگوييم كه اين صفت اخلاقي نيز با ممارست و نشست و برخاست با افراد خوش خلق بدست مي آيد. چرا كه كمال همنشين در شما اثر مي كند.
اما براي برنامه ريزي در زندگي و نظم داشتن بايد بگوييم اگر چه از روش زندگي شما مطلع نيستيم و هر كسي بايد از شيوه مناسب با سبك زندگي اش برنامه ريزي كند. اما بطور كلي مي توان مسائلي كه در موفقيت تحصيلي و علمي و حتي كاري شما موثر باشد را با نظر به آيات و روايات بدست آورد كه همان را تقديم مي كنيم.
در روايات ما آمده است كه اگر برنامه اي ريختيد به گونه اي نباشد كه خستگي برايتان ايجاد كند كه اين خستگي باعث زدگي و گريز از فعاليتهاي بعدي مي شود. اميرالمومنين (ع) مي فرمايد: قَلِيلٌ تَدُومُ عَلَيْهِ أَرْجَى مِنْ كَثِيرٍ مَمْلُولٍ مِنْهُ (2): كار كمي كه با مداومت انجام شود، اميدوار كننده تر از كار زيادي است كه خسته كننده و ملال آور باشد.
اما همين كار كم نيز بايد منظم باشد و بقيه برنامه هاي زندگي تحت الشعاع اين كار قرار گيرد. اگر مي خواهيد در امتحان قبول شويد بايد وقت بگذاريد و كارهاي متفرقه را در اوقاتي كه ساعت استراحت است انجام دهيد. نظم، آن قدر مهم و تاثير گذار است كه امير المومنين در هنگام شهادت، وصيتش به فرزندان، داشتن نظم در همه امور است. أُوصِيكُمَا ...بِتَقْوَى اللَّهِ وَ نَظْمِ أَمْرِكُمْ(3): شما را توصيه به تقواي الهي و نظم داشتن در امور مي كنم.
علاوه بر اين، كار هايي را در روايات براي اينكه استفاده بهتري از وقت بكنيم ارائه شده است. يكي از اين كار ها سحر خيزي است. پيامبر(ص) فرمودند: الْبُكُورُ مُبَارَكٌ يَزِيدُ فِي جَمِيعِ النِّعَم (4): سحرخيزي باعث بركت است و همه نعمت ها را براي انسان زياد مي كند. چرا كه نشاطي كه در ابتداي روز براي انسان وجود دارد موجب استفاده بهتر از وقت، حتي در بقيه روز مي شود.
از نماز و استعانت از خدا نيز نبايد غافل شد. قرآن فرموده: يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اسْتَعينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ ...(5): اي اهل ايمان از صبر و نماز كمك بگيريد.
پي نوشت ها:
1. كليني، الكافي، دارالكتب1365،چاپ 4، ج 2، ص 99.
2. مجلسي، بحار الانوار، الوفاء بيروت1404، چ 4، ج 68، ص 218.
3. حاجي نوري، مستدرك الوسايل، آل البيت 1408، چ 1، ج 13، ص 441.
4. همان، ج73، ص 318.
5. بقره (2) آيه 153.
موفق باشید.