salam.man nazli bangish az pakistan hastm.sowal man en ast k ma dar azan ghawahi mi dem be welayt e imam ali ,aya en joz e azan ast va dar zamam e kodom imam masom en hukm rayej shude bud.khile mamnonm lotfan ta farda jawb beden chun ba ek hnafer suni mubahise darm.
با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
براي شما آرزوي موفقيت در همه امور زندگي بخصوص در امر دفاع از حقيقت تشيع م نماييم .
در اينكه شهادت سوم در نماز يعني"اشهد ان عليا ولي الله" در صدر اسلام جزء اذان نبوده و بعدها اضافه شده، ترديدي وجود ندارد. اما در خصوص زمان دقيق رواج عمومي آن اطلاع دقيقي در دست نيست ؛ در مورد ماهيت انجام اين كار بايد گفت :
اولا امروزه و در گذشته هيچ يك از مراجع تقليد اين شهادت را جزء اذان ندانستند گرچه گفتن آن را به قصد رجاء و قربت بي اشكال مي دانند. (1) آن چنان كه لفظ "جَلّ جلالُه "بعد اسم الله و عبارت " صلي الله عليه و آله و سلم " بعد از نام مبارك پيامبر(ص) اگر چه جزء اجزاء اصلي اذان و اقامه نبوده، اما در عين حال معمولا در اذان و اقامه گفته مي شود .
روشن است كه اضافه نمودن چنين امر مستحبي در اذان و اقامه بدعت محسوب نمي شود؛ چرا كه بدعت زماني است كه كسي چيزي را كه در دين نيست، و دليلي از كتاب و سنت - هر چند به نحو عموم - بر آن وجود ندارد، به عنوان بخشي از تعاليم دين به جاي آورد . به تعبير روشن تر چنان كه اهل لغت گفته اند بدعت يعني: ايجاد امر تازه اي در دين كه در قرآن و سنت ريشه ندارد. (2) مثلا عملي را كه از نظر قرآن و روايات واجب يا مستحب نيست، به عنوان مستحب ديني انجام گيرد، يا چيزي كه حرام است، به عنوان مباح انجام شود .
به بيان ديگر: بدعت، نوعي تصرف در دين، از طريق افزودن يا كاستن شريعت است. در حالي كه شهادت به ولايت امام علي (ع)در اذان نه امري لازم و در زمره اجزاء اذان كه امري مستحب و خارج از حيطه اجزاء اصلي اذان و اقامه محسوب مي شود؛ اما دليل استحباب مطلق اين عمل هم رواياتي است كه در اين خصوص وارد شده است كه نشان مي دهد. حتي در زمان پيامبر (ص) هم اين امر انجام شده است.
ذكر اين نكته هم خالي از فائده نيست كه مطابق نقل برخي از احاديث غير مشهور از علماء اهل سنت شهادت به ولايت امام علي (ع) در زمان رسول خدا(ص) نيز وجود داشته است آنچنانكه از عبدالله مراغي مصري ،يكي از علماي اهل سنت، در كتابي به نام «السلافْ في امر الخلافْ» نقل شده است كه: مردي خدمت پيامبر اكرم(ص) رسيد و گفت: يا رسول الله چيزي شنيدم كه قبلاً نشنيده بودم، پيامبر فرمود: چه چيزي شنيدي؟ گفت: سلمان در اذان بعد از شهادت به رسالت، به ولايت علي(ع) شهادت ميداد - ميگفت اشهد ان علياً ولي الله -، پيامبر فرمود: «سَمِعتُم خَيراً» چيز خوبي شنيدهايد. از كتاب مذكور روايت ديگري به همين مضمون نيز درباره اباذر نقل شده است.(3)
به علاوه آنكه نفس اقرار و شهادت به ولايت امام علي (ع) به طور كلي امري ممدوح بوده و اين امر در زمان ائمه (ع) نيز رائج بوده و آنها حداقل مخالفتي با اين امر نداشته اند. آن چنان كه از امام صادق(ع) نقل شده كه فرمود"...فَإِذَا قَالَ أَحَدُكُمْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ فَلْيَقُلْ عَلِيٌّ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِين"(4) هر وقت كسي از شما جمله «لااِلهَاِلّاالله، مُحَمَّدٌ رَسُولُ الله» را بگويد حتماً پس از آن «عليٌ اَميرُ المُؤمِنينَ وَلِيَّ الله» را بگويد" لذا اين روايت و امثال آن به طور عام دلالت بر استحباب گفتن نام حضرت علي (ع) بعد نام پيغمبر(ص) از جمله در اذان و اقامه دارند .
پي نوشت ها:
1. ر. ك.بني هاشمي، سيد محمد حسن، توضيح المسائل مراجع، دفتر انتشارات اسلامي، قم 1386 ه ش ،ج 1، ص 519.
2. مجمع البحرين، طريحى فخر الدين، كتابفروشى مرتضوى، تهران ، 1375 ش، ج 4، ص 299.
3. ر.ك.مرعشي، اسماعيل، تحقيقي پيرامون اهميت اذان و اقامه و سومين شهادت، چ مسجد مقدس جمكران،بهمن، 1386.
3.طبرسى، احمد بن على، الإحتجاج على أهل اللجاج، چ مرتضى،مشهد، 1403 ه ق ، ج 1، ص 158.
