با سلام و عرض تبریک سال نو و آرزوي سال پرخیر و برکت برای شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
زندگى خانوادگى محيطى است كه مديريت آن با مرد است. بر اين اساس ازدواج مرد مسلمان با زنان اهل كتاب به فتواى بيشتر فقيهان بىاشكال است.(1) اما زن مسلمان نمىتواند با مردى از اهل كتاب ازدواج كند زيرا:
1. قرآن كريم هر گونه تسلط، حكمرانى و امر و نهى كفار بر مسلمانان را در تمام امور اجتماعى، سياسى، اقتصادى و خانوادگى نفى مىكند و دستور مىدهد مسلمانان عزتشان را حفظ كنند (2) و زير دست آنان قرار نگيرند. چنانكه مىفرمايد: « لَنْ يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرينَ عَلَى الْمُؤْمِنينَ سَبيلاً»(3) ؛ خداوند هيچگاه براى كافران تسلطى بر مؤمنان قرار نداده است. و چون اطاعت زن از مرد، زندگى خانوادگى را استحكام مىبخشد اگر زن مسلمان با مردى از اهل كتاب ازدواج كند، بايد اوامر و نواهى او را در زندگى بپذيرد.
در نتيجه، طبيعى است كه اخلاق و رفتار او را قبول مىكند؛ چنانكه امام صادق(ع) مىفرمايد: «المرأة تأخذه من أدب زوجها و يقهرها على دينه»(4)؛ زن تربيت و رفتار همسرش را مىپذيرد و مرد او را به قبول دين خود مجبور مىكند؛ بنابراين زن مسلمان چه بسا پس از ازدواج با اهل كتاب از يكتاپرستى روى بگرداند و كافر شود؛ از اينرو اسلام چنين پيوند زناشويى را به صلاح زن مسلمان ندانسته و او را از اين عمل باز داشته است.
در روايتى از معلى بن خنيس از امام صادق(ع) نقل است: «خداوند مىفرمايد: كسى كه بنده مؤمن مرا ذليل و خوار گرداند بايد با من بجنگد»؛ پس جايز نيست با اين گونه تزويح، زنان مسلمان را به خوارى كشاند.(5)
2. قرآن كريم در آيه ديگرى مىفرمايد:« فَلا تَرْجِعُوهُنَّ اِلَى الْكُفَّارِ لا هُنَّ حِلٌّ لَهُمْ وَ لا هُمْ يَحِلُّونَ لَهُنَّ»؛(6) آنان (زنانى كه مسلمان شده بودند) را به كفار برنگردانيد. (چرا كه) نه اينان بر آن كافران حلالند و نه مردان كافر بر اين زنان مسلمان حلالند.
نقل است كسى از امام صادق(ع) پرسيد: زنم خواهرى عارفه دارد و در محلهاى از بصره زندگى مىكنيم كه افراد كمترى هم دين ما هستند آيا مىتوانيم او را به يكى از آنان تزويج كنيم؟ امام صادق(ع) با استدلال به آيه مذكور او را از اين كار نهى فرمودند.(7)
3. يكى از حكمتهاى ازدواج كردن در آيات و روايات اسلامى، بقاى نسل است؛ بنابراين اگر مردى با زنى از اهل كتاب ازدواج كند، فرزندى كه از زن ذمى متولد مىشود به مرد مسلمان ملحق است يعنى مسلمان به شمار مىآيد. اما اگر زن مسلمان با مردى از اهل كتاب ازدواج كند، فرزند او به كافر ملحق است نه مسلمان! هر چند طبق موازين اسلامى، مطلقا ملحق به مسلمان باشد ولى بر اساس حاكميت مرد، او مانع چنين كارى خواهد شد، و اين خلاف حكمت مذكور (بقاى نسل) و استقرار انسان در راه مستقيم و هدايت است و با ارسال رسل و انزال كتب، كه همگى در راه هدايت بشر بوده است منافات دارد. پس چنين ازدواجى كه موجب مىشود جمعيت كفر افزايش يابد و مسلمان نيز زير سلطه آنان قرار گيرد در اسلام ممنوع است. بنابراين از آنجايى كه ازدواج و ارث بردن و... با پذيرفتن اسلام، مشروعيت پيدا مىكند (8) و صحت عقد بر آن مترتب است.(9) و تسلط غير مسلمان بر مسلمان جايز نيست، و عزت انسان مؤمن بايد حفظ شود، ازدواج زن مسلمان با مرد كتابى ممنوع به شمار مىآيد و اين مسأله نه فقط ازدواج ابتدايى را شامل است، بلكه بر اساس روايات، زنى كه همسر مرد كتابى بوده و مسلمان شده است بايد از او جدا شود؛(10) پس وقتى ادامه زندگى يك زن مسلمان با غير مسلمان جايز نيست، ازدواج ابتدايى با او به طريق اولى ممنوع است.
پي نوشت ها:
1. شيخ صدوق، المقنع، مؤسسه امام هادى عليه السلام، 1415ق، ص 308.
2. وَ للَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنينَ، عزت از آن خداوند و رسول او و مؤمنان است، سوره منافقين(63) آيه 8.
3. سوره نساء(4) آيه 141.
4. شيخ صدوق، علل الشرايع، نشر مكتبة الحيدرية، نجف اشرف، 1386ق، ج 2، ص 502.
5. شيخ حر عاملى، وسائل الشيعة، موسسه آل البيت(ع)، 1409ق، قم، ج 8، ص 591، باب 147، احكام عشرة، ح 1.
6. سوره ممتحنه(60) آيه 10.
7. وسائل الشيعة، همان، ج 14، ص 424، باب ما يحرم بالكفر، ح 4.
8. كلينى، محمد بن يعقوب، الكافى، دارالكتب الاسلاميه، تهران، 1365ش، ج 2، ص 25، (الاسلامشهادة ان لا اله الا اللَّه و التصديق برسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله و حقنت الدماء و عليه جرت المناكحة و المواريث).
9. وسائل الشيعة، همان، ج 14، ص 424، باب 10، ابواب ما يحرم بالكفر، ح 4.
10. همان، ص 417، باب 5، ح 5.
موفق باشید.
