سادات

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
اولاد يك فرد، فرزندان بلاواسطه و فرزندان با واسطه او هستند يعني پسران و دخترانش و فرزندان اين پسران و دختران تا هر چند نسل كه ادامه پيدا كند.
در لسان العرب در باره "ولد" و فرزند مي گويد: يعني كسي كه از فرد(پدر يا مادر) متولد مي شود و وجود مي يابد خواه پسر باشد يا دختر. (1)
اين تولد از فرد گاهي بلاواسطه است مثل پسر و دختر فرد و گاهي با واسطه مثل فرزند پسر يا دختر و گاهي واسطه يكي است و گاهي واسطه متعدد است ولي در همه اين حالات فرد متولد شده، ولد و فرزند به حساب مي آيد و احكام فرزند از محرميت و ارث بري و ... در باره او جاري است.
در جاهليت عرب نوه هاي دختري فرد از فرزندان او به حساب نمي آمدند و فقط نوه هاي پسري را فرزند مي شمردند و اين شعر حكايت اعتقاد عرب جاهلي است:
بنونا بنو أبنائنا و بناتنا بنوهن ابناء الرجال الاباعد
پسران پسر ما پسرهاى مايند و دختران ما پسرانشان پسران مردان بيگانه‏اند
ولي اسلام اين عقيده باطل را كنار زد و نوه هاي دختري و پسري را يك حكم داد و همه را فرزند شمرد و به همين جهت در قرآن امامان كه دخترزادگان رسول خدا بودند، فرزندان رسول خدا خوانده شدند(2) هم چنان كه حضرت عيسي (ع) كه از مادر به حضرت ابراهيم (ع) مي رسيد، فرزند ابراهيم خوانده شد(3).
بنا بر اين فرزندان زن سيده هم سيد هستند و جزو فرزندان حضرت زهرا به حساب مي آيند و به همين جهت محرميت كه مهمترين اثر ولادت است در باره آنان جاري است و ...
فقط در اينجا مطلبي مورد اختلاف واقع شده كه آيا خمس كه مربوط به بني هاشم است. آيا به فرزندان زن سيده از شوهر غير سيد هم مي رسد؟
در اينجا بعضي با استناد به اين كه فرزند حقيقي فرد هم دختران و پسران او هستند و هم دختر زادگان و پسرزادگانش، از اين رو فرزند زن سيده از شوهر غير سيد را هم سيد شمرده و خمس را براي او جايز مي دانند، ولي جمعي ديگر با استناد به روايتي از امام كاظم كه فرمود: هر كس مادرش و پدرش از ديگران (قريش) است زكاة و صدقه برايش حلال است و حقى بهيچ چيز از خمس ندارد (4)؛ با اين كه آنان را سيد مي دانند، ولي مستحق خمس نمي شمارند.
پي نوشت ها:
1. ابن منظور، لسان العرب، ج3، ص467.
2. آل عمران(3) آيه61.
3. انعام(6) آيه85.
4. كليني، كافي(روضه)، ترجمه كمره اي، تهران، اسلاميه، ا382ش، ج2، ص221.
موفق باشید.