حوزه

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
1. اسلام دين جامع و همه جانبه است، ديني است كه تنها به يك سلسله پندها و اندرزهاي فردي اكتفا نكرده است، ديني است جامعه ساز. آن چه را كه يك جامعه بدان نيازمند است، اسلام آن را به عنوان واجب كفايي واجب كرده است، يعني مثلاً جامعه نيازمند پزشك است، از اين رو عمل پزشكي واجب كفايي است، يعني واجب است به قدر كفايت پزشك وجود داشته باشد. اگر به قدر كفايت پزشك وجود نداشته باشد، بر همه افراد واجب است كه وسيله‏اي فراهم سازند كه افرادي پزشك شوند. چون پزشكي موقوف است به تحصيل علم پزشكي، قهراً علم پزشكي از واجبات كفايي است.(1)
همچنين فنون و علوم ديگري كه هر يك به نحوي نيازي از جامعه اسلامي را برآورده مي‏كند، و استقلال و سربلندي جامعه را تأمين مي‏نمايد. خلاصه هر علمي كه نفعي را عايد جامعه اسلامي مي‏كند، مورد تأكيد و تشويق اسلام است. اگر نياز جامعه بدون تحصيل علمي برطرف نشود، فراگيري آن علم از نظر اسلام واجب شمرده شده است. بنابراين علم شيمي، فيزيك، پزشكي، مهندسي، زيست‏شناسي و ساير علوم و فنوني كه هر يك به نوبه خود نيازي از جامعه اسلامي را برطرف مي‏كنند، مورد تشويق و تأكيد اسلام است. قرآن صريحاً مردم را به مطالعه در اين امور توصيه كرده و مي‏دانيم مطالعه همين‏ها است كه منجر به علم فلك و ستاره‏شناسي، زمين‏شناسي، درياشناسي، حيوان‏شناسي و غيره شده است.(2)
بنابراين دروس علوم ديگر مانند مهندسي كه در جهت حل مشكلات علمي و گسترش علمي افراد و جامعه گام بر مي دارد، نه تنها علم غيرمفيد نيست، بلكه علومي هستند كه در خدمت به جامعه و مردم است. كسي كه با علاقه و به قصد كمك به مردم و كسب رضايت خداوند و خدمت رساني به افراد جامعه به تحصيل آن علوم بپردازد، نه تنها پسنديده است. بلكه در برخي موارد ( مثل آن جا كه حل مشكلات مردم و اداره جامعه متوقف بر تحصيل فلان علم باشد) بر افراد تحصيل اين علوم واجب مي شود.
خلاصه سخن آن كه:
بر اساس مفاهيم ديني(3) هر علمي كه برآوردن نيازهاي لازم جامعه موقوف به دانستن آن علم و تخصص باشد، بر مسلمانان تحصيل آن لازم و واجب است. اين علم مي تواند از علوم طبيعي مانند علوم مهندسي باشد و يا از علوم اسلامي. هر علمي كه نفعي را عايد جامعه اسلامي ‏كند، مورد تأكيد و تشويق اسلام و داراي ثواب است.
2. از قرآن و روايات استفاده مي شود، همه افراد استعداد پيشرفت يا تنزل را دارند. همه انسان ها مي توانند به بالاترين درجات برسند يا به اسفل السافلين سقوط نمايند. به اين معني كه هرچقدر تلاش كند، مي تواند ظرف خودش را پر كند ( و رضاي الهي را كسب كند) و به مقامات بالاتري برسد. فرقي نمي كند كه در چه لباسي است. قرآن مجيد مي فرمايد: "و الذين جاهدوا فينا لنهدينهم سبلنا؛ آنان كه در راه ما مجاهدت و تلاش مي‏كنند، راه‏هاي خود را به آنان نشان مي‏دهيم."(4) از اين آيه روشن مي‏شود كه هدايت الهي وعده‏اي است كه خداوند مؤكّداً به همه مجاهدان‏ راهش داده است. با رعايت تقوا مي توان به آن مقامات رسيد.
شيخ رجبعلي (نكوگويان) كه به آن مقامات رسيد. طلبه نبود بلكه يك خياط بود. از اين نمونه ها در تاريخ فراوان است. پس همه افراد مي‏توانند با پشت سر گذاشتن مراحل سير و سلوك به آن مقام نائل گردند. تكامل انسان در قرب الهي است. هر چه انسان در مراتب قرب بالاتر رود، به همان نسبت روحش متكامل‏تر مي‏گردد.
3. موفقيت در هر رشته و هر كاري متوقف بر اسباب موفقيت است كه تعيين هدف، علاقه، همت، اراده و پشتكار از مهم ترين عوامل موفقيت است. حتى يادگيرى ابتدايى ترين حرفه و شغل بدون علاقه و جديت غير ممكن مي‌نمايد. يعني فرد بايد بداند به كجا مي‌خواهد برسد؟ مقصد كجاست؟ چه آثار و فوايدي از انتخابش نصيبش مي‌شود؟ توقع و انتظارش چيست؟
همچنين از جمله مهم ترين مسائلي كه در تعيين هدف و مقصد در هر كاري نقش موثري دارد و براي ادامه راه دانستنش مهم است، اين است كه از مشكلات و موانع انتخاب خود آگاهي داشته باشد( مشكلات و تنگناهاي اقتصادي، اجتماعي، محدوديت‌هاي معاشرتي و رفتاري ) با توجه با آن موانع و مشكلات راه خود را آگاهانه انتخاب كند.
كسي كه از همه اين مسائل آگاهي لازم و كافي داشته باشد، مي‌تواند تصميم بگيرد. براي رسيدن به هدف والايي كه انتخاب كرده، آستين بالا زند و اقدام كند.
برادرگرامي! بعد از اين سه نكته بايد بگوييم:
به نظر مي رسد شما هنوز هدف خود را از تغيير رشته و ورود به حوزه هاي علميه مشخص نكرده ايد. از اين شاخه به آن شاخه جستن و تصميم براي تغيير رشته به يك باره و بدون توجه به هدف و مقصد نتيجه خوبي نخواهد داشت. احتمالا سردرگمي فعلي شما نيز از همين بي توجهي منشأ گرفته باشد. اگر دنبال خدمت به خلق خدا هستيد،‌در هر لباسي كه باشيد اگر هدفتان خدمت به خلق خدا باشد، داراي اجر و ثواب خواهيد بود.
اگر دبنال كسب معنويت و تقوا هستيد،‌ در هر لباسي كه باشيد مي توانيد با رعايت تقوا به مقامات معنوي برسيد. بسيارند افرادي كه در لباس غير علوم ديني به مردم خدمت مي كنند و عملشان مورد توجه خداوند است. البته در درجه بندي علوم بايد اين نكته را ذكر كرد علوم ديني از فضيلت بيشتري برخوردار هستند. علاوه بر آن كه امروزه تمام دروس حوزه از طريق اينترنت، سي دي، راديو معارف و... پخش مي شود. مي توانيد در كنار تحصيل در دانشگاه از آن ها استفاده كنيد و به مقصود خود برسيد.
بنابراين سعي كنيد به دنبال هدف مشخص باشيد، زيرا معين شدن هدف، شما را در انتخاب رشته براي ادامه تحصيل كمك مي كند. بي ترديد با تحصيل در رشته هاي فني - مهندسي و ...نيز مي توانيد فردي با تقوا و موفق براي جامعه بوده و به عنوان يك چهره ماندگار به تحقيق و پژوهش مشغول شويد. در هر لباسي كه باشيد اگر هدفتان خدمت به خلق خدا باشد، داراي اجر و ثواب خواهيد بود. رضايت والدين نيز جلب خواهيد كرد.
پس با تقويت اراده و همت و پشتكار، پاي در راه رسيدن به موفقيت بگذاريد. مطمئن باشيد فتح قله موفقيت از آن شماست.
در صورت نياز به توضيحات بيشتر با شماره (096400) تماس بگيريد.
پي نوشت ها:
1. مرتضي مطهري، آشنايي با علوم اسلامي، منطق فلسفه، انتشارات صدرا، ص 12.
2. مرتضي مطهري، بيست گفتار، انتشارات صدرا، ص 220 - 221.
3. محمد محمدي ري‏شهري، ميزان الحكمه، ج 3، ص 2071، ماده، علم، شماره 13746. «احاديث ترغيب به علم آموزي».
4. عنكبوت (29)، آيه 69.
موفق باشید.