شجاعت

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
شجاعت در لغت به معني قوت قلب داشتن به هنگام سختي است.(1) شجاعت از بزرگترين كمالات نفساني است، اين حالت حد تعادل قوۀ قضبيه مي‌باشد و حد افراط آن را تهور و بي‌باكي گويند و حد تفريط آن همان جبن و ترسويي است و آن روي­گردانيدن و ترس از چيزهايي است كه نبايد از آنها ترسيد.(2)
از نظر فلاسفه و حكما، شجاعت يكي از خصائل چهارگانۀ علم اخلاق است كه عبارتند از حكمت، شجاعت، عدالت و عفت. (اين چهار خُلق، اصول اخلاق نام دارند.)(3)
- شجاعت در قرآن:
واژۀ شجاعت در قرآن ذكر نشده است. اما مضمون برخي از آيات به روشني دلالت بر اين كمال نفساني دارد.
يكي از ويژگي‌هاي پيامبران بزرگ الهي شجاعت بي‌نظير آنها بوده است و براي انجام رسالت خويش، همواره از آن بهره مي­جستند، يكي از ايشان حضرت ابراهيم(ع) است كه يك تنه در برابر انبوه معاندين و بت پرستان ايستاد و به دنبال تحقير بت‌ها با صراحت به مشركان فرمود:
«وَ تَاللهِ لَأَ كيدَنَّ اَصْنَامَكُمْ بَعْدَ اَنْ تُوَلّوا مُدْبِرينَ»(4) و به خدا سوگند، در غياب شما نقشه‌اي براي نابودي بتهايشان مي‌كشم.
اما آنها هرگز فكر نمي‌كردند انساني به خود اجازه دهد و اين چنين با مقدسات يك قوم و ملت كه حكومت صد در صد پشتيبان آن است، بازي كند، ولي سرانجام در يك روز خلوت طرح خود را عملي كرد، اين فقط گوشه‌اي از شجاعت اين پيامبر آسماني است.(5)
- منابعي جهت مطالعه بيشتر در زمينه شجاعت:
پرسشگر گرامي! كتاب مستقل در اين زمينه خيلي اندك است، ولي كتاب هاي معرفي شده، در خلال مباحث، مطالب خوبي در زمينه شجاعت اشاره شده است.
1- خادم الذاكرين، اكبر؛ اخلاق اسلامي در نهج البلاغه، قم، مدرسه‌الامام علي بن ابيطالب(ع).
2- صدر حاج سيد جوادي، احمد و بها‌الدين خرمشاهي و كامران فاني؛ دايرة المعارف تشيع، تهران، شهيد سعيد محبي.
3- مكارم شيرازي و همكاران؛ تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلاميه، ج 13.
4- آيت الله مظاهري، كاوشي نو در اخلاق اسلامي ، ج1.
5- مصطفي دلشاد تهراني، آيت الله حاج ميرزا خليل كمره اي.
پي نوشت ها:
1. ابن منظور، لسان العرب، بيروت، داراحياء التراث العربي، 1414 ق، سوم، ج 8، ص 173.
2. خادم الذاكرين، اكبر؛ اخلاق اسلامي در نهج البلاغه، قم، مدرسه‌الامام علي بن ابيطالب(ع) 1382، چهارم، ج 1، ص341.
3. صدر حاج سيد جوادي، احمد و بها‌الدين خرمشاهي و كامران فاني؛ دايرة المعارف تشيع، تهران شهيد سعيد محبي، 1381، اول، ج 9، ص 525.
4. انبياء(21) آيه 5، ترجمه آيات از آية الله مكارم شيرازي مي‌باشد.
5. مكارم شيرازي و همكاران؛ تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلاميه، 1371، ج 13، ص 432-431.
موفق باشید.