آرامش

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
داشتن روحيه، توكل و صبر اين چنيني در وجود شما، مايۀ غبطه در ماست؛ زيرا صبر و استقامت عصاره همة فضيلت ها و خميرمايه همه سعادت ها و ابزار وصول به هر گونه خوشبختى است.
از متون ديني استفاده مي‌شود كه تحمل بيماري براي خدا هم موجب پاك شدن گناه مي‌شود و هم ثواب اخروي را به دنبال دارد. پيامبر اكرم(ص) فرمود:«السقم يمحو الذنوب»(1) بيماري گناهان را نابود مي‌كند. در حديث ديگري از حضرت نقل شده: «لحظه‌ها و ساعت‌هايي كه انسان گرفتار همّ و غم‌ها است، ساعات كفاره گناهان است»(2)
از اين گونه روايات در معارف اسلامي فراوان است، چنان كه امام صادق(ع) فرمود: «هنگامي كه بندة خدا گناهش زياد مي‌شود و اعمالي كه آن را جبران كند، نداشته باشد، خداوند او را گرفتار حزن و اندوه مي‌كند تا كفارة گناهان او باشد». (3)
حضرت در مورد صبر در برابر حوادث تلخ زندگي مي‌فرمايد: «هر كس از مؤمنان به بلايي گرفتار شود و شكيبايي را از دست ندهد، پاداش هزار شهيد دارد.»(4)
البته اين بدان معنا نيست كه انسان خود را در سختي‌ها و مشكلات قرار دهد يا در راه سلامتي و حفظ حيات خود كوتاهي كند، به اين نيت تا اين كه از گناهان پاك شود.
- مطالبي را در قالب نكات خدمتتان عرض مي كنيم:
1- رويارويي و طرز برخورد با مشكلات:
به اعتقاد روان شناسان نگرش و برداشت افراد از رويدادها بسيار مهم و تعيين كننده است. ممكن است افراد، مشكلات مشابهي را در زندگي خود تجربه كنند. امّا اين كه چه تحليل و برداشتي از آن دارند، در حالات رواني آن ها بسيار مؤثر است. افرادي كه نگرش منفي به زندگي دارند و همه چيز را تاريك و غيرقابل تحمّل مي دانند، عملاً زندگي براي آن ها سخت و دشوار خواهد شد. بايد باورهاي نامعقول خود را شناسايي و اصلاح كنيد. تنها در اين صورت است كه مي توانيد از زندگي خود لذت برده و به شادي و موفقيت راه يابيد.
2- به ابعاد مثبت زندگي خود نيز توجه داشته باشيد؛ اگرچه دچار مشكلاتي هستيد كه شما را رنج مي دهد و از اين لحاظ وضعيت خود را نامطلوب تر از ديگران مي بينيد، امّا توجه داشته باشيد كه جنبه هاي مثبتي نيز در زندگي شما وجود دارد كه در ديگران نيست. بايد نسبت به نعمت هاي ديگري كه خداي متعال براي شما داده است، شكر گذار باشيد.
3- مشكلات زندگي امتحان الهي است، بايد با صبر و تحمّل از اين آزمون موفق به در آييد؛ به ظاهر قضيه نگاه نكنيد. به نتايج معنوي و آثار اخروي رويدادهاي زندگي خويش نيز توجه داشته باشيد. زندگي هميشه با رنج و مشكلات آميخته است. مشكلات در زندگي نوعي آزمون الهي است. خداوند در قرآن مي فرمايد: «وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ و... لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً؛(5) شما را با اندكي از ترس، گرسنگي و آفت در مال ها و جان ها و ميوه ها مي آزماييم... تا معلوم گردد كه چه كس عمل شايسته انجام مي دهد». در روايت نيز آمده است كه: «ان الله اذا احبَّ عبداً غطَّهُ في البلاء غطّاً؛(6) خداوند وقتي بنده اي را دوست بدارد، او را با سختي ها و مشكلات مواجه مي سازد». پيامبران و اولياي الهي بيش از ديگران در زندگي خود با مشكلات روبرو بوده اند. از اين منظر، سختي و مشكلات زندگي زمينة ترقّي و رشد معنوي است. بايد خوشحال باشيد كه خداوند شما را شايستة اين مقام دانسته است. هستند افرادي كه هيچ مشكل اقتصادي ندارند و به ظاهر افراد خوشبخت به نظر مي رسند. امّا در واقع زندگي شان سراسر پوچ و بي معنا است و هيچ نتيجه و پاداش اخروي ندارند.
4- سعي كنيد با كمك و مشورت دوستان زندگي خود را بهبود بخشيد؛ انسان هميشه به مشورت ديگران نيازمند است. كساني كه در زندگي خود موفق هستند و در زمينه هاي مختلف پيشرفت داشته اند، در اثر تلاش خود و مشورت و نظرخواهي از ديگران بوده است.(7) توجه و دقت به مضمون اين آيه روحية اميد را در انسان تقويت مي كند: «فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً، إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً؛(8) پس حتماً با سختي آساني است، حتماً با سختي آساني و گشايشي است.»
5- خداوند نظام هستي و همه اتفاقات و حوادث آن را بر پايه علل و اسباب استوار ساخته و اسباب تأثيرگذار را شامل علل مادي و معنوي قرار داده است. از اين رو:
اولاً: هيچ حادثه تلخ و شيريني نيست. مگر تحت نظم، نفوذ و سيطرة نظام علّي و معلولي. و همان خدايي كه به بيماري‌ها پاداش مي دهد، راه درمان آن را نيز به ما معرفي كرده و حتي خواندن علم طب را نيز توصيه كرده است.
دوم: هيچ حادثه و اتفاق به ظاهر تلخ مانند بيماري، فقر، مصيبت يا مرگي بي‌دليل و حكمت، ‌بلكه بدون فايده و منفعت نيست، ولي ما انسان‌ها چون از حقايق غيبي و پشت پرده جهان بي‌خبريم، اين گونه اتفاقات را معمولاً ضرر و زيان، غم و مصيبت و عامل نكبت و بدبختي پنداريم. حال آن كه واقعيت امر ممكن است چيز ديگري باشد، چنان كه بسياري از اوقات انجام كارها و وقوع اتفاقاتي را خير و صلاح و عامل شادي و سروري مي پنداريم، در حالي كه واقعيت امر بر خلاف پندار ما است.
سوم: در نظام عالم دنيا كه نظام تضاد و تغيير و دگروگوني است، هيچ غم يا سروري به طور خالص و صد در صد نيست. هيچ چيز شر مطلق نيست. در درون همان چيزهايي كه شر است، خير نيز وجود دارد. در سوره انشراح به اين حقيقت اشاره مي شود كه درون سختي (در دل سختي ها) آسايش است.
- دعاي آرام بخش:
دعا كردن و دست نياز به درگاه خداوند دراز كردن به انسان آرامش دروني مي دهد، زيرا او به خوبي در مي يابد كه دست به سوي كسي دراز كرده و حاجت به درگاه كسي برده است كه از همه عالميان تواناتر است و اصلا اوست كه مالك و خالق جهان هستي است، پس بر همين مناسبت كه در همه حال دعا كردن بهترين راه براي رهايي از اضطراب و تشويش هاست و به انسان اميدواري بي نظيري عطا مي كند آن طور كه خداوند مي فرمايد: ارتباط با خدايي كه بر هر امري قدرت دارد انسان را اميدوار مي كند.
البته ناگفته نماند اين آرامش دروني كه حاصل دعا كردن است خود به خود انسان را اميدوار مي كند، به او اعتماد به نفس مي دهد و ضمن دعوت انسان به كوشش و تلاش، از او ياس و نااميدي را برطرف مي سازد. پس روشن است در چنين حالتي دري از درهاي فيوضات الهي به روي انسان باز مي شود كه حاصل آن نجات و رهايي آدمي از مشكلات است. يعني دعا كردن در حالات و شرايط مختلف بخصوص در زمان رنج و اندوه مطمئن ترين راه براي نجات و رهايي است. البته هر كدام از دعاها اثر خاصي بر روي انسان مي گذارد.
- كلام نهايي:
1- روحيۀ با صلابت و مستحكم خود را نگه داريد و نگذاريد ايمانتان با أفسردگي و نااميدي، سست شود. اين را يقين بدانيد كه هيچ كس همانند خداي متعال نسبت به بندگانش آگاه تر و دلسوزتر نيست؛ با توكل و توسل بر او گره هاي بزرگ باز خواهد شد. ضمناً طبق روايات وقتي مشكلات دوچندان شده و گره در كار زياد گشت، اميد به فرج زياد است.
2- كلاً هر نوع ارتباطي با دعا، زمينه ساز آرامش است؛ سعي كنيد بعد از نماز به صورت خيلي معمولي با خدا درد دل كنيد؛ ذكر صلوات و لا اله الا الله و حمد خدا نيز موثر است.
اين دعا را بعد از نماز هايتان يا هر وقت ديگر بخوانيد: يَا فَارِجَ الْهَمِّ يَا كَاشِفَ الْغَمِّ يَا غَافِرَ الذَّنْبِ يَا قَابِلَ التَّوْبِ يَا خَالِقَ الْخَلْقِ يَا صَادِقَ الْوَعْدِ يَا مُوفِيَ الْعَهْدِ يَا عَالِمَ السِّرِّ يَا فَالِقَ الْحَبِّ يَا رَازِقَ الْأَنَامِ.(9)
دعاي مشمول هم خوب است هر چند وقت يك بار بخوانيد.
پي‌نوشت‌ها:
1. محمد باقر مجلسي، بحار الانوار، ج 67، ص 244، مؤسسه الوفاء، بيروت، 1404 ه.ق.
2. همان، ج 67، ص 244.
3. كليني، محمد بن يعقوب بن اسحاق، كافي، ج2، ص 444، دارالكتب الاسلاميه، تهران 1365ه. ق.
4. همان، ص 92.
5. بقره(2)، آيه 155.
6. محمد باقر مجلسي، بحار الانوار، ج 15، ص 55، مؤسسه الوفاء، بيروت، 1404 ه.ق.
7. سي واي چاري، مشاور لحظه اي شما، مهندس قادر، ارسباران، 1382، ص 42ـ49.
8. انشراح(94)، آيه 5 و 6.
9. ر.ك: زاد المعاد- مفتاح الجنان، محمد باقر مجلسى، موسسة الأعلمي للمطبوعات‏، بيروت‏، 1423 ق.‏
موفق باشید.