سوالی برایم پیش اومده که چرا لاک مانع وضو است؟می گویند طبق روایات برای وضو نباید مانع روی پوست باشد؟همه این را می دانیم اما ناخن پوست نمی شود زیرا اگر پوست بود اسمش هم پوست بود.و خود ناخن مانعی است که به روی پوست می آید.اگر لاک مانع است چرا پس چرا در قسمتی از پا مشکل ندارد و چرا بعد این همه سال در دهه های اخیر این حکم را دادند؟ لطفا جواب منطقی بدهید.ممنون
با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
مسائل فقهي همانند هر امر تخصصي ديگر چيزي نيست كه بخواهيم با فهم عرفي خود با آن برخورد نماييم و تشخيص جزئيات آن بر عهده متخصصان و كارشناسان مربوطه يعني مراجع تقليد است؛ به يقين اگر ادله مربوط به وضو تنها شامل شستن پوست مي شد، هيچ مرجعي فتوا به لزوم برطرف كردن مانع از روي ناخن نمي داد، اما ادله مذكور به گونه اي است كه در مورد شستن تمام آنچه "دست" خوانده مي شود وارد شده است نه شستن "پوست " .
خداوند در آيه تشريع وضو مي فرمايد:
« يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرافِق (1) اى كسانى كه ايمان آوردهايد! هنگامى كه به نماز مىايستيد، صورت و دستها را تا آرنج بشوييد! »
چنانت كه در اين آيه به وضوح بيان شده در وضو بايد دست ها تا محدوده آرنج شسته شود و در اين قسمت هر آنچه عضو دست باشد چه پوست باشد و چه مو و چه ناخن بايد شسته شود و معنا ندارد بگوييم پوست جزو دست محسوب مي شود ولي ناخن يا مو در اين بخش جزو دست نيست، بلكه همه اين اجزاء عنوان دست را دارا هستند و بايد شسته شوند.
در نتيجه هر آنجه مانع رسيدن آب به اين اجزاء باشد چه مانع رسيدن آب به پوست بدن و چه ناخن بايد برطرف گردد.
مراجع تقليد هم در رساله هاي خود تعبير شستن دست را دارند نه شستن پوست تا حكم لاك براي شما عجيب به نظر برسد؛ مثلا آيه الله مكارم مي نويسد:
« مسألۀ 263- بعد از شستن صورت بايد دست راست را از آرنج تا سر انگشتها بشويد و بعد از آن دست چپ را به همين ترتيب.» (2)
اما در مورد مانع نبون لاك در ناخن پا نيز مساله روشن است. زيرا در پا ديگر مساله شستن تمام پا مطرح نيست بلكه مساله واجب مسح پا است، يعني كشيدن دست تر بر روي پا كه در صدف مفهوم مسح تنها دست كشيدن بر بخشي از پا كفايت مي كند و در نتيجه وقتي معيار مسح كردن لااقل يك انگشت پا از انتها تا قسمت برجستگي مچ باشد، حتي اگر يك انگشت بدون لاك يا هر مانع ديگري باشد و همان مسح شود، تكليف به درستي انجام شده است.
تفاوت حكم پا و دست نيز اط همان آيه وضو به خوبي روشن مي شود كه خداوند بعد از حكم شستن دست و صورت با تغيير تعبير مي فرمايد:
« وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِكُمْ وَ أَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ (3) سر و پاها را تا مفصل [برآمدگى پشت پا] مسح كنيد! »
و در نهايت در مورد اين كه چرا اكنون اين حكم داده شد هبايد عرض كنيم كه اين حكم سال هاي سال يعني از وقتي كه استفاده از لاك ناخن رواج پيدا كرد مطرح شده و عدم آگاهي ما از احكام دليل بر جديد بودن يك حكم ندارد ؛ بعلاوه كه فقيه تنها حكم موضوعات كلي را مطرح مي كند و در تعيين مصاديق معمولا وارد نمي شود، يعني فقيه مي گويد هر چيزي كه مانع رسيدن آب به بدن باشد موجب بطلان وضو است، اما تعيين مصاديق اين امور مانند رنگ، روغن، چسب، لاك و ... كه ممكن است در هر زمان به موارد آن افزوده شود بر عهده فقيه نيست.
پي نوشت ها:
1. مائده (5) آيه 6.
2. شيرازى، ناصر مكارم، رساله توضيح المسائل، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب(ع)، قم، 1429 ه ق، ص 58 .
3. مائده، همان.
موفق باشید.
