زیارت اهل قبور

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
دعا و طلب مغفرت و رحمت براي زنده ها و اموات مستحب است و آيات و روايات بر آن دلالت صريح دارد. زيارت قبور هم مستحب است. چون هم زيارت كننده را به ياد مرگ مي اندازد و به عبادت و بندگي سوق مي دهد:
"به زيارت اهل قبور برويد كه باعث زهد در دنيا و يادآورى آخرت است»."(1)
و هم امواتي كه از ذهن او رفته اند با ديدن قبورشان به ذهن او مي آيند و براي آنان طلب رحمت مي كند و ....
و معلوم است كه با رفتن به زيارت قبور و ديدن فقر و ضعف و احتياج اموات فرد هم خودش تنبه مي يابد و هم با دلشكستگي بيشتر براي اموات دعا مي كند و ...
زيارت قبور و طلب رحمت و مغفرت و علو درجه براى ميّت نيز باعث ثواب و رحمت و گشايش است.
در پي رخداد مرگ، روح از بدن فاصله مي‌گيرد، بدن در زير خاك و روح در عالم برزخ منتقل مي‌گردد.
حكما معتقدند كه در پي مرگ رابطه تدبيري و صوري روح با بدن قطع مي‌شود ولي رابطه ضعيفي از روح با بدن همچنان برقرار است، بدين سبب گرچه روح به دليل تجردش محل و مكان برايش مطرح نيست. ولي به جهت علاقه و پيوندي كه با بدنش داشته، حضور و اشراف و احاطه آن بر بدن مدفون در قبر بيشتر است. از همين روست كه در روايات و آموزه‌هاي شرع مقدس توصيه شده كه براي فاتحه و دعا بر سر قبر اموات حضور پيدا نماييد. براي اموات در آن جا فاتحه بخوانيد. گرچه فايده براي روح اموات در همه جا كه خوانده شود، به روح آنان مي‌رسد و براي آنها مفيد و ثمر بخش است، ولي در روايات سفارش كه به زيارت قبور رفته و در آنجا برايشان دعا و فاتحه نثار كنيد.
حضرت علي(ع) مي‏فرمايد: "اموات خود را زيارت كنيد ،چون آن‏ها به خاطر زيارت شما خوشحال مي‏شوند. شخص كنار قبر پدر و مادرش بعد از اين كه براي آن‏ها دعا كرد، مي‏تواند حاجات خود را طلب نمايد".(2) در روايات متعددي وارد شده: وقتي مؤمنان به زيارت اهل قبور مي‏روند، آن‏ها علم به حضورشان پيدا مي‏كنند. از حضور مؤمنان بر سر قبور خود خوشحال مي‏شوند و با آن‏ها اُنس مي‏گيرند. وقتي كه مؤمنان از روي قبر آن‏ها دور مي‏شوند، دچار وحشت مي‏شوند.(3)
خواندن دعا و قرآن و طلب آمرزش براي اموات و زيارت قبور آنان موجب آرامش اهل قبور و بالا رفتن درجه آن‏ها مي‏شود. از امام صادق(ع) سؤال شد: زماني كه شخص بر قبر پدرش و قبر افراد ديگر اعم از اين كه نزديك قبر پدرش باشند يا قبوري كه دورتر هستند، حضور پيدا كند، آيا نفعي براي اهل قبور دارد؟ امام(ع) فرمود: بله، حضور براي اهل قبور نفع دارد. همان طوري كه براي شما هديه‏اي آورند، شاد و خوشحال مي‏شويد، آن‏ها هم از حضور شما خوشحال مي‏شوند.(4)
در مرتبه بالاتر و والاتر، زيارت قبور ائمه(ع) است كه موجب پاداش بهشت و برخورداري از شفاعت آن‏ها مي‏شود و در روايات متعددي بر اين امر تأكيد شده است.
زيارت اهل قبور براي انسان‏هاي زائر نيز، فضيلت و پاداش زيادي به همراه دارد، از جمله اين كه انسان وقتي به زيارت اهل قبور مي‏رود، به ياد قيامت مي‏افتد و اين كه اين سراي ناپايدار و مادي را بايد ترك كند و دل به دنيا نبندد و گناهان او آمرزيده مي‏شود. حضرت علي(ع) فرمود: از حضرت رسول(ص) شنيدم: شخصي كه به زيارت اهل قبور مي‏رود، پنجاه سال گناهش آمرزيده مي‏شود. سؤال كردند: اگر شخص گناهي نداشته باشد چه مي‏شود؟ حضرت(ص) فرمود: گناهان پدر و مادر و برادران و عموم مسلمانان آمرزيده مي‏شود.(5)
ميرداماد مي‌گويد: به دليل علاقه نفس با بدن و دريافت فيض و به دست آوردن خير و بركت توصيه شده كه به سر قبور و مشاهده اهل قبور رفته شود، همچنين اجتماع نفوس زايرين كه با انوار الهي و روشنايي ربّاني منوّر است، آثار و فوايدي بسياري دارد. از باب مثال آن نفوس مانند آينه‌هايي هستند كه وقتي در يك جا جمع مي‌شوند ،شعاع روشني آنان بر همديگر مي‌تابد. اشراقات انوار آنان افزايش مي‌يابد، به گونه‌اي كه چشم‌هاي ضعيف توان ديدن آن همه شعاع را ندارد. نورافشاني آيينه‌هاي متعدد در آن محل كه جمع‌اند بيشتر است. نفوس متعدد زايرين بر سر قبور مؤمنان نيز چون دعاها، ذكرهاي متعدد مي‌خوانند ،اين اذكار و ادعيه بر اثر تراكم در يك فضا و محل(قبرستان) مثل همان آينه‌ها موجب افزايش نورانيت و معنويت آن جا مي‌گردد و آثار و بركات بيشتري دارد.(6)
پي نوشت‏ها:
1. ابي داود، سنن أبى، ج 3، ص 218.
2. وسائل الشيعه، ج 2، ص 878، ح 5.
3. همان، احاديث 4321.
4 ميزان الحكمه، ج 2، ص 1200، ح 7988.
5. همان، ص 1201، ح 7992.
6. القبسات، ميرداماد، ص 456 ـ 458، نشر مؤسسة مطالعات اسلامي دانشگاه مدگيل، شعبه تهران،‌ به اهتمام مهدي محقق.
موفق باشید.