دینی

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
شروع ماه رمضان براي ما همواره متفاوت از كشورهاي همسايه نيست و در برخي سال ها ما با اين كشورها در يك روز ماه را آغاز مي كنيم، هرچند در اكثر موارد اختلاف يك روزه وجود دارد؛ در اين موارد هم البته نمي توان اشتباهات در رصدها و مباني فقهي در شروع ماه را ناديده گرفت و در بسياري از اين اختلاف ها در واقع ماه رمضان براي همه مردم يك منطقه يك روز خاص است، اما برخي كشورها بر اساس رصدهاي نادرست يا مباني غلط، تقويم خود را به گونه ديگري اعلام مي كنند كه اين امر ربطي به واقعيت ندارد.
اما در خصوص اختلافات حقيقي در اين تفاوت آغاز ماه و شبهه تعدد شب قدر بايد گفت كه به اين امر پاسخ هاي گوناگوني داده شده، مثلا مي توان گفت از آن جا كه شب عبارت است از تاريكي و نرسيدن نور خورشيد به آن قسمت از كره زمين كه رو به روي خورشيد قرار ندارد. و چون تاريكي همراه با گردش زمين در حركت است و يك دوره كامل آن در بيست و چهار ساعت انجام مي‏شود ، ممكن است شب قدر يك دوره كامل شب در تمام نقاط كره زمين باشد؛ يعني مدت بيست و چهار ساعت تاريكي كه تمام نقاط زمين را زير پوشش قرار مي‏دهد، كه آغاز آن از يك نقطه فرضي روي كره زمين شروع مي‏شود و در همان نقطه پايان مي‏گيرد.(1)
بنابراين هيچ اشكالي وجود ندارد كه شب قدر در دو منطقه يك روز يا يك شب متفاوت باشد. اتفاقا اين امر با رواياتي كه تاكيد مي كند فضيلت روز قدر (روزي كه بعد از شب مي آيد) هم مانند شب قدر است تا حدودي تاييد مي شود، زيرا وقتي براي ما شب قدر پايان يافته، هنوز براي مردم منطقه ديگري از زمين شب قدر پايان نيافته است.
علامه مجلسي در همين رابطه مي نويسد:
« البته عمل و عبادت كه در روز قدر واقع مى‏شود با اينكه تقدير در شب قدر است منافات با ارزش آن ندارد. چون در اخبار وارد شده كه روز قدر هم در ارزش مانند شب قدر است.» (2)
البته در برخي شرايط و بنا بر برخي محاسبات يا مباني فقهي گاهي اختلاف به دو روز هم كشيده مي شود، اما اين به معني وجود فاصله و اختلاف نيست. چه بسا در اين موارد افراد در محاسبه يا تعيين درست اول ماه دچار اشتباه شده اند. البته در مورد اين مساله پاسخ هاي دقيق ديگري نيز وجود دارد كه نيازمند تبيين مقدمات فلسفي است.
پي‌نوشت‌:
1. مكارم شيرازى ناصر، تفسير نمونه، دار الكتب الإسلاميه، تهران، چاپ اول، 1374 ش، ج 27، ص 192، با اندكي تصرف.
2. علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بيروت - لبنان، 1404 ه ق، ج 68، ص 219.
موفق باشید.