با عرض سلام و خسته نباشید
می‌دانیم که زمانی که خلافت حق امیرالمومنین حضرت علی(ع)بود،حق ایشان پایمال شد و به قول خود ایشان،خوار در چشم و استخوان در گلو...
اما سوال اینجاست که واکنش ایشان در امور اجتماعی و سیاسی برای حفظ اسلام و وحدت اسلامی کوتاه آمدن در استفیای حق خود بود تا جایی که حتی به خلفا در امور اجتماعی و سیاسی یاری هم می‌رساندند...
اما واکنش ایشان در مورد امور دینی به هیچ وجه با مسامحه و تساهل روبرو نبوده است ...
حال سوال من اینه که آیا زمانی که نمازهای یومیه و نماز جمعه در زمان حیات ایشان برگزار می‌شده است(احیانا به امامت خلفا و والی‌ها و فرمانداران و مزدوران آن‌ها و بنی امیه و بنی عباس در زمان سایر امامان معصوم ما)واکنش امیرالمومنین ع و سایر امامان معصوم ما چه بوده است؟آیا ایشان هم در نماز جماعت شرکت می‌کردند؟آیا به امامت آن‌ها اقتدا می‌کردند؟یا اینکه شرکت در این گونه نمازهای جماعت را نفی می‌کردند یا خود نمازهای جماعت به امامت خود برگزار می‌کردند؟
با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
از برخي روايات و متون استفاده مي شود كه امام علي(ع) به خلفا اقتدا نموده است. (1) همچنين بعضي از ائمه ما نيز در جماعت حاكمان عصر خود شركت مي نمودند. از حضرت موسى بن جعفر(ع) نقل شده: حسن و حسين پشت سر مروان نماز مي‌خواندند و ما نيز با آنان نماز مي‌خوانيم. (2) يكي از ياران امام صادق(ع) به آن حضرت مي‌گويد: ما، امام جماعتي داريم كه تمام همفكران و ياران ما را دشمن مي‌دارد (آيا به او اقتدا كنم) حضرت مي‌فرمايد: ديدگاه او، به تو زياني نمي‌رساند. سوگند به خدا، اگر داراي صداقت باشي، تو از او سزاوارتري كه به مسجد بروي، پس تو اولين فردي باش كه داخل مسجد مي‌شود و آخرين كسي باش كه از مسجد خارج مي‌شوي. اخلاقت را با مردم نيك گردان و سخن نيك بر زبان جاري كن.(3) اسحاق بن عمار نقل مي‌كند كه امام صادق به من فرمود: آيا با آنان نماز (جماعت) مي‌خواني، گفتم: بلي، فرمود: با آنان نماز بخوان چون كسي كه با آنان در صف اول نماز بخواند، همانند كسي است كه شمشير را در راه خدا آماده(4) نموده (كه با دشمنان اسلام جهاد كند). عبدالله بن سنان نقل مي‌كند كه امام صادق(ع) فرمود: از بيماران آنان (اهل سنّت) عيادت نمائيد. در تشييع جنازه آنان حضور بهم رسانيد. به عنوان شاهد، براي آنان شهادت دهيد، و در مساجد با آنان نماز بخوانيد.(5)
در اين جا ذكر اين نكته ضروري است كه در شرايط آن روز جامعه اسلامي، اين اقدام حضرت علي(ع) – شركت در نماز خلفا- امري طبيعي و در عين حال اجتناب ناپذير بوده است. علي(ع) كسي است كه به خاطر مصالح اسلام و مسلمين، دست از حق مسلم خود در امر جانشيني پيامبر(ص) مي كشد، حقي كه به لحاظ اهميت به هيچ وجه قابل مقايسه با اقتداي در نماز جماعت نيست. از اين رو وقتي حضرت براي مصالح مهمتري از حق خود، دست بر مي دارد بسيار طبيعي است كه به دليل همين مصالح، يكي از فروعات دين يعني اقتدا به عادل نيز كه بسيار كم اهميت تر از مسأله جانشيني پيامبر(ص) است ترك شود. اصولا بايد دانست كه روش حضرت علي(ع) در برخورد با خلفاء، عمل به ظاهر و مدارا با آنان بوده است. از اين رو حتي گاهي طرف مشورت آنان قرار مي گرفت. امامان معصوم(ع) ديگر هر چند با خلفا اختلاف داشتند، اما در جماعت آنان شركت مي‌كردند و شيعيان خود را نيز تشويق مي‌نمودند كه در نماز جماعت شركت كنند. چون مصلحت اسلام چنين اقتضا مي‌كرد . همان طور كه در عصر حاضر نيز مراجع عاليقدر، به زائراني كه به مدينه و مكه مشرّف مي‌شوند، تأكيد مي‌كنند كه در نماز جماعت آنان شركت نمايند و بدون عذر، از شركت در نماز جماعت دريغ نورزيد، چون هر چند كه فرقه هاي اسلامي، اختلاف نظر هايي دارندبا هم دارند، اما مصلحت اسلام در اين است كه همه مسلمانان در مقابل دشمن مشترك با هم متحد شوند.
پي نوشت ها:
1. علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بيروت، لبنان، 1404 ه.ق، ج29، ص133؛ احمد بن على طبرسى، ا لاحتجاج على أهل اللجاج، ناشر مرتضى، ج،1، ص93.
2. حر عاملي، وسايل الشعه، قم، موسسه آل البيت،1414، ج8 ، ص301.
3. همان، ص 299.
4. همان.
5. همان.
موفق باشید.
