د

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
دعا براي افزايش همت و تقويت اراده، از كارهاي مستحب و مورد تشويق خداوند است. اما اين تمام مطلب نيست. زيرا همت عالي نداشتن كه حاصلش عدم موفقيت دركارها و برنامه هاي زندگي است،‌ به مولفه هاي متعددي بستگي دارد كه كارشناسان اين مولفه ها را در دو دسته كلي قرار داده اند:
1. آسيب ها و ناهنجاري هايي كه مربوط به درون شخص است مانند: خودكم بيني، توقع بيش از حد از خود، پايين بودن سطح تحمل كمال طلبي وسواس گونه، اشتياق به لذت جويي كوتاه مدت، فقدان قاطعيت و عدم اعتماد به نفس.
2. آسيب هايي كه در ارتباط با ديگر اشخاص و يا محيط اطراف فرد خود را نشان مي دهد مانند نارضايتي از وضع موجود، عدم تسلط بر كار، نگرش منفي به كار، نگرش غير واقع بينانه از ديگران، احساس عدم مسئوليت در برابر ديگران، لجبازي با ديگران، اهمال كاري و پرخاشگري انفعالي و برچسب زدن به اين و آن. (1)
براي حل اين مشكل راهكاريي بيان شده كه به چند مورد اشاره مي كنيم:
1- قدرشناسي از فرصت هاي به دست آمده:
گاهي افراد اگر گذر زمان و فرصت هاي پيش آمده را درك نكنند و به ارزش بي بديل وقت توجه نكنند، به راحتي آن را از دست مي دهند. به طور مثال كسب علم و دانش و بالا رفتن از نردبان ترقي هميشه براي انسان ميسر نمي شود. پس اگر شخصي فرصت آن را پيدا كند، ولي به اهميت و ارزش واقعي آن آگاه نباشد، ممكن است آن را با تنبلي و بي حالي به راحتي از دست بدهد. زماني حسرت آن را بخورد كه هيچ سودي نداشته باشد كه فرمودند: ضايع كردن فرصت ها نتيجه اي جز غصه ندارد. (2)
مسلما فهم و درك ارزش وقت و فرصت هاي به دست آمده، افراد را از اهمال كاري باز مي دارد و همت او را عالي مي سازد.
2- تلاش در ايجاد انگيزه:
بسياري از موارد اهمال كاري به خاطر نداشتن انگيزه كافي است. همين مسأله باعث بي حالي و تنبلي شخص در انجام كارها و وظايف محوله مي شود. اگر انگيزه كافي در ما وجود نداشته باشد، در انجام وظايف واجب هم سستي مي كنيم. بنابراين بر ما لازم است با توجه به نتايج و ثمراتي كه از انجام كارهاي مان به دست مي آوريم، در خود ايجاد انگيزه كنيم تا بتوانيم از همت بالايي د رعملياتي كردن آن برخوردار شويم.
3- تعيين وقت معين براي هر كار:
افراد بايد براي هر كاري قبل از انجام آن وقت معيني در نظر بگيرند تا در آن وقت و فاصله زماني كار انجام شود. اگر وقت هر كاري از قبل مشخص نشود، ممكن است انسان در انجام آن امروز و فردا كند. مثلا يك كشاورز اگر نداند زمان كاشت، داشت و برداشت محصول محدود است، يا به آن بي توجه باشد، هرگز نمي تواند محصول خوبي به دست آورد و به مرور زمان به ضعف همت مبتلا مي شود.
4- اقدام به كار در حد توان:
گاه انسان به كاري مبادرت مي كند كه از حد توان و طاقت او به مراتب فراتر است. در اين جا شخص با انتخاب غلط، زمينه اهمال كاري خود را فراهم ساخته است. بنابراين هر كس اول بايد توان خويش را در انجام كارها درست برآورد كند و سپس كاري در خور و مناسب با توانش بپذيرد تا مبادا عدم توانايي در انجام كارها موجب ضعف اراده و همت او شود.
پي نوشت ها:
1. دكتر مرتضي آقا تهراني، مجله معرفت، ش 64، ص 40.
2. كلمات امام على بن ابى طالب(ع)، نهج البلاغه، انتشارات دار الهجره قم،‌ ص 489.
موفق باشید.