باسلام وخسته نباشید خدمت شما بزرگواران
یه سوالی چند وقتی است که ذهنمو مشغول کرده که هدف ازریش گذاشتن چیه؟بعضی هامیگن سنتیست اززمان پیامبر که عملی به تبعیت ازپیامبر بوده ومستحب است،بعضی ها هم میگن،نمیدونم حالت روحانی وبعد معنوی داره وازاین جور حرفا...
من خودم محاسن دارم وریش گذاشتنرو هم دوست دارم ولی نمیخوام عملی انجام بدم که صرف دوست داشتن باشه وعلت اصلیشو میخواستم بدونم وهمچنین حدود واندازه ی ریش بایستی چقدر باشه،آیابعضی ازروحانیون وبرخی از علما که محاسن آنهابه قول خودمون ازحد گذشته درسته؟ ممنون میشم راهنماییم بفرمایید.
با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
در ابتدا بايد گفت كه تمام احكام شرعي و مسائل فرعي فقهي تعبدي هستند در نتيجه نمي توان به راحتي و بطور قطعي به علت و فلسفه خاص اين اعمال و دستورات دست يافت مگر آن كه در خود آيات و يا روايات به فلسفه خاص آنها تصريح شده باشد، ولي بطور كلي مي توان گفت كه علت و دليل و فلسفه اصلي آن ها تعيين ميزان تسليم و تبعيت ما در برابر فرامين الهي است و در مورد فلسفه خاص ريش گذاشتن هم مي گوييم كه در رواياتي كه در اين باره وارد شده است به بعضي از فلسفه هاي ريش گذاشتن اشاره شده است كه بدانها اشاره مي كنيم.
1-حفظ هويت فرهنگي و عدم تشبه به يهود و مجوس
در بعضي از روايات فلسفه و علت حرمت ريش تراشي را عدم تشبه مسلمانان به يهودي ها ذكر شده است چنانچه در روايتي پيامبر اكرم(ص) مي فرمايد: حُفُّوا الشَّوَارِبَ وَ أَعْفُوا اللِّحَى وَ لَا تَشَبَّهُوا بِالْيَهُودِ؛(1) سبيل هايتان را كوتاه نمائيد و محاسن ـ يا ريش ـ خودتان را بلند بگذاريد و خود را شبيه يهوديان مگردانيد.
2-سازگاري با فطرت
و در بعضي از روايات علت ريش گذاشتن را علاوه بر عدم تشبه به بيگانگان سازگاري آن را با فطرت انسان دانسته است چنانچه در روايتي پيامبر اكرم(ص) مي فرمايد: إِنَّ الْمَجُوسَ جَزُّوا لِحَاهُمْ وَ وَفَّرُوا شَوَارِبَهُمْ وَ إِنَّا نَجُزُّ الشَّوَارِبَ وَ نُعْفِي اللِّحَى وَ هِيَ الْفِطْرَةُ،(2) مجوسيان ريششان را مي تراشند و سبيل هايشان را بلند مي كنند و اين فطرت است.
3- عظمت و نشانه مردانگي
و در روايتي امام صادق (ع) مي فرمايد: هنگامي كه انسان مو و ريش در صورتش مي رويد، اين حالت علامت و نشانه مردانگي اوست، و عظمت و ابهت او را مي رساند و او را از حد و مرز بچه ها و شباهت به زنان خارج مي سازد. (3)
و در بعضي روايات از ريش به زينت مردان تعبير شده است. چنانچه در روايتي امام رضا(ع) فرموده اند:"خداوند مردان را به وسيله محاسن زينت داده است، ريش فضيلتي براي مردان است، و بوسيله ريش مردان از زنان شناخته مي شوند.(4)
در نتيجه بر اساس اين روايات مي توان گفت كه در اسلام فلسفه ريش گذاشتن حفظ هويت فرهنگي مسلمانان و عدم تشبه به بيگانگان و سازگاري آن با فطرت و خلقت مردان و حفظ عظمت و فضيلت و نشانه مردانگي و عدم تشبه به زنان است.
در مورد احكام شرعي ريش نيز مي گوييم كه به نظر همه مراجع تقليد (به جز بهجت و صافي) تراشيدن ريش خواه با تيغ باشد يا ماشين بنابر احتياط واجب حرام است.(5) و به فتواي حضرت آيت الله صافي و بهجت تراشيدن ريش حرام است.(6) بنابر اين در بين مراجع موجود كسي حكم به جواز تراشيدن ريش نداده و نوعاً يا فتوا به حرمت دادهاند يا بنابر احتياط واجب تراشيدن آن راجايز نميدانند.
اما در مورد حدود و اندازه ريش گذاشتن هم مي گوييم كه به نظرمراجع معظم تقليد ريش گذاشتن حد معيني ندارد بلكه معيار اين است كه عرفاً بر آن ريش صدق كند و نيز بلند بودن آن بيشتر از مقداري كه در قبضه دست قرار مي گيرد كراهت دارد. (7)
پي نوشت ها:
1. شيخ حر عاملي، وسائل الشيعه، موسسه آل البيت، قم، 1409ق، ج2، ص116.
2. همان.
3. علامه مجلسي، بحارالانوار، موسسه الوفاء ، بيروت، 1404ق، ج3، ص62.
4. شيخ عباس قمي، سفينه البحار، بنياد پژوهشهاي اسلامي آستان قدس رضوي، مشهد،1377ش، ج2، ص508.
5. امام، استفتاءات، ج ۲، مكاسب محرمه، س ۷۹؛ نوري، استفتاءات، ج ۱، س ۴۹۲ و ۴۹۳؛ مكارم، استفتاءات، ج ۲، س ۷۵۰ و ۷۵۳؛ تبريزي، استفتاءات، س ۱۰۸۹ و ۱۰۹۶؛ فاضل، جامعالمسائل، ج ۱، س ۹۵۷ و ۹۵۵؛ سيستاني، سايت، ريش تراشي، س ۱ و ۳؛ خامنهاي، اجوبة، س ۱۴14.
6. صافي، جامع الاحكام، ج ۲، س ۱۷۴۰ و ۱۷۴۲؛ بهجت، توضيح المسائل، متفرقه، م ۴.
7. آيت الله خامنه اي، اجوبه الاستفتائات، شركت چاپ و نشر بين الملل، تهران،1386، ص314.
موفق باشید.
