با سلام و عرض ادب و احترام
باستحضار میرسانم مدت زیادی است که در خصوص شناخت بیشتر شخصیت و خدمات موثر حضرت ام کلثوم (س)دختر کوچک حضرتین امیرالمومنین و زهرا(ع)تحقیق و تفحص میکنم و تابحال به اطلاعاتی که در شان ایشان باشد دست نیافته ام.مطالبی مانند اینکه نقش ایشان در حادثه عظیم عاشورا،نام همسر و فرزندان،محل دفن و نحوۀ ارتحال ، ... و کلا یک بیوگرافی کامل از مشارالیها را لازم دارم.لطفادراینخصوص توضیحات لازم راعنایت فرموده و جنانچه منابع موثق و قابل دسترسی را هم اگر میسراست معرفی فرمایید.ازمحبت شما بی نهایت سپاسگزارم.
با تقدیم احترام؛ارادتمند سید محسن حسینی از اصفهان
با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
درباره ام كلثوم بيان مطالب زير بايسته است:
1.مورّخان و سيره نگاران در تعداد فرزندان امام علي(ع) اختلاف نظر دارند. برخى فرزندان او را 26(1) و بعضى 27 و برخى 33 نفر ذكر كرده اند.(2) اختلاف نظر درباره تعداد فرزندان امام علي(ع) از يك سو و تشابه اسامى و القاب آن ها از سوى ديگر موجب شده كه زندگي برخى از فرزندان امام علي (ع) روشن نباشد. از جمله زندگي ام كلثوم چندان روشن نيست، يعني ما نمي دانيم كه زندگاني وي چگونه است و در كربلا حضور داشته است يا نه؟
2. مشهور آن است كه ام كلثوم دومين دختر علي(ع) است كه مادرش فاطمه زهرا(س) است. در اين كه علي(ع) از فاطمه صاحب دو دختر بود، بين مورّخان و تذكره نويسان اختلافى ديده نمى شود.(3) شايد آن ام كلثومي كه بنابر عقيده برخى مورخان با عمر ازدواج نموده بود.(4) همين ام كلثوم باشد كه پس از سال هشتم متولد شد و سال هفدهم با عمر بن خطاب ازدواج كرد(5) و قبل از حادثة كربلا وفات نمود.
3- برخى از مورخان دخترى به نام ام كلثوم از امام علي(ع) ياد نموده اند كه مادر او ام سعيد يا ام سعد، دختر عروه بن مسعود است(6) كه از او به عنوان ام كلثوم صغرى ياد مى شود. به حضرت زينب(س) و ديگر دختران امام علي(ع) نيز ام كلثوم گفته مى شود. از اين رو بايد ديد كدام ام كلثوم مقصود است؟
4.جعفر شهيدي مينويسد: امكلثوم دومين دختر علي(ع) كه مادرش حضرت زهرا(س) بود، در سال هشتم هجري متولد شد. در سال هفدهم با عمر ازدواج كرد. چون عمر كشته شد، با عون فرزند جعفر و پس از مرگ او با برادرش محمد بن جعفر بن ابي طالب ازدواج كرد. امكلثوم از عمر پسري به نام زيد آورد.(7) سيد محسن امين بر اين باور است، حضرت علي(ع) دو دختر به نام ام كلثوم داشته، مادر يكي از آنان حضرت فاطمه(س) و مادر دومي، زن ديگري بود. آن كه با عمر ازدواج كرد، مادرش فاطمه(س) نبود و پيش از واقعه كربلا، در مدينه درگذشت. آن امكلثوم كه در كربلا حضور داشت و در كوفه خطبه خواند، مادرش حضرت زهرا(س) ميباشد.(8)
همان طور كه ملاحظه مي فرماييد وضع زندگي ام كلثوم-چندان - روشن نيست، لذا تحقيق در اين خصوص سخت مي باشد. در اين باره به كتاب هاي:زندگاني حضرت فاطمه(ع)، جعفر شهيدي، ص261 ؛رياحين الشريعه، ذبيح الله محلاتي – قسمت زندگي ام كلثوم- وداستان زندگي و ازدواج ام كلثوم محمد حسين اجرايي ،مراجعه فرماييد.
پي نوشت ها:
1. ارشاد مفيد، ترجمه محلاتي، تهران، انتشارات علميه اسلاميه، ج1، ص 355.
2. محسن امين،اعيان الشيعه، بيروت دار التعارف للمطبوعات، چاپ پنجم، ج2، ص 12.
3. جعفر شهيدي، زندگانى حضرت فاطمه(س)، تهران، دفتر فرهنگ اسلامي، ص 263.
4. همان.
5. همان.
6. اعيان الشيعه، ج 2، ص 12.
7. جعفر شهيدي، همان، ص 263 ـ 264.
8. اعيان الشيعه، همان.
موفق باشید.