درمان روان با قران

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
بهتر بود در سوال خود به منشأ وسواس فكري و سوء ظن اشاره مي كرده ايد كه آيا نسبت به خالق چنين حالتي داريد با نسبت به مخلوق؟ ما پاسخ را براساس سوء ظن نسبت به مخلوق تقديم مي كنيم. چنان چه مراد ديگري داشتيد در مكاتبه بعدي بفرماييد تا پاسخ دهيم.
برادر گرامي؛
رذايل اخلاقى و از جمله بدبيني و سوء ظن از جمله بيماري هايي هستند كه براي درمان آن بايد علت آن را ريشه يابي كرد. يعني براى ريشه كن كردن اين صفات رذيله نخست به سراغ ريشه ها برويم، چرا كه تا ريشه ها قطع نشود، اين نهال شوم هم چنان پابرجاست.
و از سوى ديگر بايد روى پيامدهاى سوء زيانبار رذايل اخلاقي و از جمله بدبيني و سوء ظن كه سبب تيره روزى و بدبختى و رسوايى در دنيا و آخرت مى شود انديشيد، و به يقين هر كس در اين ها به ويژه در روايات پر محتوايى كه در اين زمينه وارد شده درست بينديشد تأثير مهم بازدارنده اى دارد.
بدبيني و سوء ظن چيزي نيست كه ريشه در وجود انسان داشته، بلكه عارضه و بيماري است كه در نتيجه يك سري عوامل مانند: ضعف اراده، نداشتن منطق در كارها، گناه و إعراض از ذكر و ياد خدا، عادات بد، حسادت، احساس شكست و نااميدي و دست نيافتن به برخي آرزوها و خواسته ها، بر آورده نشدن بعضي توقعات و انتظارات به جا يا بي جا، حضور در جلسات غيبت و تهمت، و ويران گر تر از همه، تجسس و متمركز كردن ذهن در كارها و زندگي و احوال مردم به وجود مي آيد.
كسي كه دچار چنين بيماري مي شود، بايد براي اصلاح خود اقدام كند. بعضي از راه هاي درمان عبارتند از:
1. اراده و تصميم گيري:
اعتقاد به اين كه مي توانم با تقويت و ارتباط با خدا و استمداد از او، خودم را از هر گناهي دور نگه دارم، عادت بد را ترك كنم، شكست ها را پلي براي پيروزي و كار و تلاش بيشتر مبدل سازم، با افراد اهل غيبت و تهمت و دروغ هم نشيني نداشته باشم، در كار و زندگي ديگران دقت نكنم و تجسس نداشته باشم. اعتماد به قدرت و توانايي نفس به انسان اميد و حيات مي بخشد و غبار غليظ شكست و يأس و افسردگي و دل مردگي را مي شويد.
2. حمل به صحت:
در روايات دستور داده شده كه اعمال برادر (يا خواهر) مسلمانت را بر نيكو ترين وجه ممكن حمل كن، تا دليلي بر خلاف آن قائم شود و هرگز نسبت به سخني كه راجع به برادر (يا خواهر) مسلمانت مي شنوي گمان بد مبر. (1)
بنا بر اين تا زماني كه آن چه را با چشم خويش نديده ايد يا مطلبي را با گوش خويش نشنيده ايد يا از راه دليل قطعي ثابت نشده است، از اين كه ديگران را مورد اتهام قرار دهيد بپرهيزيد. چون ماها از درون و قصد افراد مسلمان بي اطلاع هستيم. بلكه بايد سعي كنيم اگر كارش يا حرفش قابل تأويل و توجيه است، توجيه نيك و پسنديده اي براي آن ارائه دهيم. در بسياري از موارد انسان مي تواند راه هاي حمل بر صحت را مورد بررسي قرار دهد و احتمالات صحيحي را كه در مورد آن عمل يا سخن وجود دارد،‌ در ذهن خود مجسم سازد و به تدريج بر حالات بد گماني خويش غلبه نمايد.
پيامبر اكرم فرمود:‌"سه چيز است كه وجود آن در مؤمن پسنديده نيست و راه فرار دارد: از جمله سوء ظن است كه راه فراموشي آن بي اعتنايي به آن است". (2)
برادر گرامي؛
يكي از بهترين راه كار ها براي پرهيز از بدبيني و وسواس فكري مداومت بر تلاوت همراه با تفكر و تدبر آيات قرآن خصوصا آيات سوره مباركه حجرات است كه مي توان از آن به مهترين بخش از اساس نامه اخلاق در قرآن تعبير كرد. قرآن مجيد در سوره حجرات به ساختن جامعه اسلامى بر اساس معيارهاى اخلاقى پرداخته و مى‏فرمايد: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسى‏ أَنْ يَكُونُوا خَيْراً مِنْهُمْ وَ لا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ عَسى‏ أَنْ يَكُنَّ خَيْراً مِنْهُنَّ وَ لا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقابِ بِئْسَ الاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمانِ وَ مَنْ لَمْ يَتُبْ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ * يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضاً أَ يُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتاً فَكَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِيمٌ. (3)
دستورهاى ششگانه‏اى كه در دو آيه فوق مطرح شده (ترك مسخره كردن، عيبجويى نمودن، صدا زدن افراد با القاب زشت، گمان بد به ديگران داشتن، تجسس در زندگي افراد و غيبت نمودن) هرگاه به طور كامل در جامعه پياده شود، آبرو و حيثيت افراد جامعه را از هر نظر بيمه مى‏كند. نه كسى مى‏تواند به عنوان خود برتربينى ديگران را وسيله تفريح و مسخره قرار دهد، و نه مى‏تواند زبان به عيبجويى اين و آن بگشايد، و نه با القاب زشت‏، حرمت و شخصيت افراد را در هم بشكند. نه حق دارد حتى گمان بد ببرد، نه در زندگى خصوصى افراد به جستجو پردازد، و نه عيب پنهانى آن ها را براى ديگران فاش كند.
مي توانيد اين آيات را در تابلويي نوشته و آن را در محلي نصب كنيد تا با تلاوت و تامل روزانه به مرور زمان از اين عادات ناپسند رها شويد.
پي‌نوشت‌ها:
1. اصول كافي، ‌ج 4، ترجمه حاج سيد جواد مصطفوي، انتشارات علمية اسلاميه، باب التهمة و سوء الظن، ص 66، حديث شماره 3.
2. مكارم شيرازى ناصر، تفسير نمونه‏، دار الكتب الإسلامية، تهران‏، 1374 ش‏،‌‌ ج 22، ص 182.
3. حجرات (49) آيات 12-11.
موفق باشید.