به نام خدا
با سلام
پدری که بین فرزندان فرق می گذارد به پسرانش مسکن داده به دخترش نداده وآبروی فرزندش را می برد ودائم به فکر تحقیر ومسخره کردن فرزندش است در مهمانیهای فرزندان ونوه ها، نوه های دختری را با وجود پیشرفت بیشتر مسخره وتحقیر می کند به دامادش احترام نمی گذاردو.....فرزندان را به روزه نگرفتن تشویق می کند قران خواندن را مسخره می کند ودختر مجردش را از خواندن قران منع می کند خواندن دعای کمیل وندبه و... در خانه اوباید مخفیانه انجام شود به قاریان ادعیه که با سوز وگداز می خوانند دشنام می دهد وهرگز در مناسبات مذهبی شرکت نمی کند آیا در حالیکه تواضع از جانب دختر او را در این کارهای ناپسندش تشویق می کند باز هم مستحق احترام وتواضع است؟
با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
بله ، باز هم مستحق احترام و تواضع است. البته با توضيح نكاتي:
نكته اول: از نظر اسلام حق و حقوق امري طرفيني است. پس پدر و مادر و فرزندان نسبت به هم حقوق متقابلي دارند. يعني همان گونه كه پدر و مادر به گردن فرزندان حق دارند، فرزندان نيز به گردن آنان از حقوقي برخوردارند. همان گونه كه فرزندان موظفند به پدر و مادرشان احترام بگذارند، پدر و مادر نيز موظف به احترام فرزندان است.
نكته دوم: كمتر مسأله اي است كه در اسلام به اهميت عدالت باشد. همان گونه كه توحيد و خداشناسي در تمام اصول و فروع اسلام ريشه دوانده، و هيچ يك از مسايل عقيدتي و عملي، فردي و اجتماعي، اخلاقي و حقوقي، از حقيقت توحيد و يگانه و پرستي جدا نيست، هيچ يك از آن ها از روح عدالت نيز جدا نيست.(1) رعايت عدالت نه تنها در همه مسايل اجتماعي و فردي، روابط خانوادگي، روابط زن و شوهر، روابط پدر و مادر با فرزندان، در مسايل تربيتي و اخلاقي و بالاخره در سراسر زندگي انسان در كره زمين مورد تأكيد اسلام است، بلكه پيامبر اكرم (ص) فرمود:« بالعدل قامت السماوات و الأرض » (2) آسمان ها و زمين بر اساس عدل استوارند.بنا بر اين پدران و مادران موظفند كه در برخورد با فرزندان و فرزندان فرزندان ( نوه هاي ) خود ، عدالت را رعايت كنند.
نكته سوم: همان گونه كه اگر فرزندان وظايف و مسؤليت هاي خود را در برابر والدين انجام ندهند، و يا با رفتار، اخلاق، زبان و يا از هر طريق ديگري باعث آزرده شدن خاطر والدين گردند، مورد عاق والدين قرار مي گيرند، اگر والدين نيز به وظايف و مسؤليت هاي خود عمل نكنند، مورد عاق فرزندان قرار خواهند گرفت. رسول خدا (ص) فرمود: همان گونه كه فرزند عاق پدر و مادر مىشود در صورتى كه حقوق آنها را ادا نكند، پدر و مادر هم عاق فرزند مي شوند در صورتى كه فرزند صالح باشد و حقش را ادا نكنند. (3) حقوقي كه فرزندان دارند و وظايفي كه پدر و مادر در برابر آنان به عهده دارند، اگر بيش تر از حقوق والدين بر فرزندان نباشد، قطعاً كم تر از آن نيست، زيرا فرزندان از زماني كه به سن تكليف يا تمييز و تشخيص مي‌رسند، بايد از والدين اطاعت كنند و به آنان احترام بگذارند، در حالي كه والدين از زمان انعقاد نطفة فرزندان و بلكه پيش‌تر از آن، موظف به رعايت يك سري آداب هستند تا فرزندان‌شان از جهت آفرينش جسم، روح، فكر و ساير استعدادهاي طبيعي و خداداي ساختار سالم، عالي و نيكويي داشته باشند.
از اين رو، همان طوري كه بدرفتاري، بداخلاقي و بي‌احترامي به والدين، فرجام خطرناك و خوار كننده‌اي دارد و عاق والدين را به دنبال خواهد داشت، ظلم و بدرفتاري با فرزندان و عدم انجام وظايفي كه در برابر فرزندان مقرر شده، مسئوليت سنگين و مؤاخذه شديد الهي را به دنبال دارد و آنان را مورد عاق فرزندان قرار خواهد داد.
چند تذكر:
1- عدم انجام وظايف توسط پدر هرگز نمي تواند دليل يا بهانه اي شود براي اين كه شما به وظايف خويش در برابر پدرت كوتاهي كنيد. و يا استجير بالله نسبت به او بي احترامي يا بد رفتاري كنيد.
از روايات معصومان عليهم السلام استفاده مي‌شود كه والدين، چه مؤمن باشند و چه كافر و چه نيكوكار و چه معصيت كار، چه با نماز و چه بي نماز، چه نسبت به فرزندش ظلم كرده باشد يا نكرده باشد، بايد مورد احترام فرزندان قرار گيرند. حضرت امام صادق(ع) فرمود: امام صادق (ع) فرمود: «مَنْ نَظَرَ إِلَى وَالِدَيْهِ نَظَرَ مَاقِتٍ وَ هُمَا ظَالِمَانِ لَهُ لَمْ تُقْبَلْ لَهُ صَلَاة» (4) يعني هر كسي با حالت خشم و غضب به پدر و مادرش نگاه كند، نماز و روزه آن شخص قبول نيست، حتي اگر پدر و مادرش به او ستم كرده باشند. و امام رضا (ع) فرمود: «نيكي به والدين واجب است، گرچه مشرك باشند، ولي در معصيت خدا نبايد آنان را اطاعت كرد.»(5)
2- قطع ارتباط يا برخورد خشم آلود با ارحام و خويشان به خصوص پدر و مادر كم ترين اثرش در دنيا اين است كه باعث فقر شديد و گرفتار شدن به اذيت اشرار، كوتاه شدن عمر و بروز مرگ ناگهاني و نابهنگام مي شود. در آخرت چنان از رحمت الهي دور مي گردد كه بوي بهشت (كه از مسافت هزار سال راه به مشام مي رسد) به مشام چند گروه از جمله عاق والدين يا كسي كه با ارحام قطع رابطه كند، نخواهد رسيد. (6) امام صادق (ع) فرمود: حتي اگر پدر و مادرت تو را زدند نسبت به آنان بدي مكن بلكه بگو: خدا شما را بيامرزد. (7)
پي نوشت ها:
1. آيت الله مكارم شيرازي، تفسير نمونه، ناشر دارالكتب الاسلاميه، تهران 1371، ج 4، ص 301.
2. ابن ابي جمهور احسائي، عوالي اللآلي، ناشر: دار سيدالشهدا – قم، سال نشر: 1405 ق، ج 4، ص 102.
3. شيخ صدوق، خصال، ترجمه: محمد باقر كمرهاى، ناشر انتشارات كتابچى، تهران، سال چاپ 1377 ش، نوبت چاپ اول، ج 1، ص 93.
4. مستدرك الوسايل، محدث نوري، مؤسسه آل البيت، قم 1408 ش، ج 5 ، ص 195
5. عيون اخبار الرضا ( ع)، شيخ صدوق، انتشارات جهان، 1378 ه ق، ج 2، ص 124.
6. ثقه الاسلام كليني، الكافي، الناشر دار الكتب الاسلاميه، طهران، سنه النشر/1365 ه.ش، ج2، ص 350 .
7. همان، ج 2، ص 157.
موفق باشید.
