آیه 28 یونس

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
وَ يَوْمَ نحْشرُهُمْ جَمِيعاً ثمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشرَكُوا مَكانَكُمْ أَنتُمْ وَ شرَكاؤُكمْ فَزَيَّلْنَا بَيْنهُمْ وَ قَالَ شرَكاؤُهُم مَّا كُنتُمْ إِيَّانَا تَعْبُدُونَ: (1) بخاطر بياوريد آن روز را كه همه آنها را جمع مى كنيم سپس به مشركان مى گوئيم شما و معبودهايتان در جاى خودتان باشيد (تا به حسابتان رسيدگى شود.) سپس آنها را از هم جدا مى كنيم (و از هر يك جداگانه سؤ ال مى نمائيم ) و معبودهايشان (به آنها) مى گويند شما (هرگز) ما را عبادت نمى كرديد!.
در اين كه منظور از بت ها و شركاء در آيه فوق چه معبودهائى است، و اين كه چگونه بت ها چنين سخن مى گويند در ميان مفسران گفتگو است و احتمالاتي داده اند.
1- منظور معبودهاى انسانى و شيطانى و يا از فرشتگان است كه داراى عقل و شعور و ادراكند، ولى با اين حال خبر ندارند كه گروهى آنها را پرستش مى كنند، به خاطر اين كه يا در غياب آنها چنين عبادتى صورت گرفته و يا پس از مرگ آنها (مانند انسان هائى كه پس از مرگشان مورد پرستش قرار گرفته اند، بنابراين سخن گفتن آنها كاملا طبيعى خواهد بود، و نظير اين آيه هم وجود دارد كه مى فرمايد : و يوم يحشرهم جميعا ثم يقول للملائكة اءهؤ لاء اياكم كانوا يعبدون:(2) آن روز كه خداوند همه را جمع و محشور مى كند سپس به فرشتگان مى گويد: آيا اين گروه شما را عبادت مى كردند؟!
2- در آن روز خداوند حيات و شعور در بت ها مى آفريند آن چنان كه بتوانند حقايق را بازگو كنند، و جمله بالا كه از زبان بت ها نقل شده كه آنها خدا را به شهادت مى طلبند كه از عبادت عابدان خود غافل بودند، بيشتر تناسب با همين معنى دارد، چرا كه بت هاى سنگى و چوبى اصلا چيزى نمى فهمند.
3- و احتمال آخر اين كه تمام معبودها را شامل مى شود منتها معبودهائى كه عقل و شعور دارند، به زبان خود حقيقت را بازگو مى كنند، ولى معبودهائى كه داراى عقل و شعور نيستند به زبان حال و از طريق منعكس ساختن آثار عمل سخن مى گويند، درست مثل اين كه مى گوئيم رنگ رخسار تو از سرّ درونت خبر مى دهد، قرآن مجيد مى فرمايد: (3) كه پوسته اى انسان در عالم رستاخيز به سخن در مى آيند و همچنين مي فرمايد: (4) زمين هائى كه انسان روى آنها زندگى داشته ، حقايق را بازگو مى كنند.(5)
پي نوشت:
1. يونس(10) آيه 28.
2. سبا(34) آيه 41.
3. فصلت (41) آيه 21.
4. زلزال (99 ) آيه 4.
5. مكارم شيرازي ناصر، تفسير نمونه، انتشارات دارالكتب الاسلاميه، چاپ پانزدهم، 1372ش، ج8، ص271.
موفق باشید.