با سلام. می خاستم بدونم تکلیف ما در قبال حق الناس هایی که به گردن داریم و خودمون خبر نداریم (مثل غیبت هایی که در طول عمرمون کردیم ولی اصلا یادمون نمیاد یا دل کسی رو شکستیم ولی متوجه نشدیم یا...) چیه؟ آیا توبه کافیه؟
با تشکر
با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
حق الناس هاي مالي را آن مقدار كه مي دانيد يا احتمال قوي مي دهيد، بايد به صاحبانش يا وراث آن بدهيد، و يا از آنان و يا وراث رضايت و حلاليت بگيريد. و اگر خودشان يا وراث را نمي شناسيد و يا دسترسي به آنان نداريد، بايد به مقدار قيمت آن مال، صدقه بدهيد، و نيت كنيد كه به نيابت از افرادي كه مال شان را تضييع كرديد، و يا به هر طريقي بدهكارشان هستيد، صدقه بدهيد، و ثواب آن را به آنان هديه كنيد. و اگر حق الناس جنبه مالي نداشته باشد، اگر دسترسي به آنان داريد، در صورت امكان از آنان رضايت و حلاليت گرفته شود، و اگر آنان را نمي شناسيد، يا مي شناسيد و دسترسي به آنان نداريد، و يا دسترسي داريد ولي اگر موضوع غيبت، تهمت و خاطرات تلخ گذشته را به يادشان بياوريد نه تنها رضايت نمي دهند، بلكه سبب كدورت و آزردگي بيشتر مي شود، طلب حلاليت و رضايت لازم نيست، بلكه در چنين مواردي، هم چنين در مواردي كه اصلا يادتان نمياد، يا متوجه نشديد كه از كسي غيبت كرديد يا دل كسي را شكستيد، توبه كنيد، بسيار استغفار نماييد، رد مظالم بدهيد. يعني مالي را به عنوان صدقه به فقرا بدهيد، و يا در امر خيري كمك مالي كنيد، و يا كارهاي خير ديگري مانند دعا و استغفار، تلاوت قرآن، نماز و روزه مستحبي انجام دهيد، ثواب آن را هديه كنيد به همه كساني كه حقي به گردن شما دارند، يا شما حقي - مالي يا غير مالي - از آنان ضايع كرديد.
موفق باشید.
