با سلام،
من هر موقع کار خوبی انجام می دهم، و ناخواسته کسی مرا می بیند، احساس می کنم که ریا کرده ام. خیلی هم احساس بدی دارم. گرچه قصد ریا کردن ندارم.
چه کار کنم این چنین حسی پیدا نکنم؟ آیا واقعا ریا کرده ام؟
با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
يكي از دام هاي شيطان براي منصرف كردن بندگان خدا از انجام واجبات و مستحبات يا ترك گناهان و مكروهات پيش كشيدن مسئله ريا و وسوسه كردن و مشغول نمودن ذهن آنان است. مثلا شخصي براي اطاعت امر خدا مي خواهد نمازش را در مسجد و به جماعت بگذارد. اما شيطان در دل او وسوسه مي كند كه تو براي شهرت و خود نمايي و ريا مي خواهي اين كار را بكني، هدف شيطان از اين كار آن است كه او را از رفتن به مسجد يا شركت در نماز جماعت باز دارد، يا فردي آلوده به گناهي است مي خواهد توبه كند و خود را از شيطان و صف گناه كاران دور سازد و به خدا و صف انبيا و ائمه و مؤمنان نزديك كند، شيطان براي اين كه مانع او شود مسئله ريا و خود نمايي را پيش مي كشد و مي گويد: تو با آن كارهاي گناه و آلودگي ات مي خواهي سر مردم را كلاه بگذاري؟ خيال مي كني خدا از باطن كارهايت با خبر نيست؟ مي خواهي خودت را مؤمن و پاك و مقدس معرفي كني؟ اين كارت ريا و خود نمايي است. آن قدر از اين گونه وسوسه ها در دل اين فرد بيچاره مي كند تا او را از توبه و ترك گناه و استغفار باز دارد. علماي اخلاق بر اساس آموزه هاي ديني مي فرمايند: وقتي انسان قصدش ريا نباشد. بلكه اطاعت خدا و طلب آمرزش از گناهان و نزديك شدن و تقرب يافتن به خدا باشد، هرگز نبايد به وسوسه شيطان خبيث توجه كند، بلكه بايد هر چه او مي گويد بر خلاف آن انجام دهد. وقتي چند بار يا مدتي به وسوسه هاي شيطان توجه نكرديد، مثلا قرآن را علني و پيش مردم بخوانيد و يا هر كار واجب يا مستحبي را در حضور مردم انجام دهيد و به وسوسه هاي شيطان هيچ اعتنا نكنيد، اين كار باعث مي شود كه آن خبيث از شما مأيوس شود و دام خود را جمع كند. عالم عارف و متخلق به اخلاق الهي مرحوم ملا احمد نراقي مي فرمايد: بسيار مي شود كه شيطان مردود دست از انسان بر نمي دارد و در صدد معارضه با او بر مي آيد خصوصا در اثناي عبادت، پس چيزها به خاطر مي رساند و توهمات و افكار به دل او مي افكند .... و دل او را مضطرب مي گرداند. اگر در آن وقت آن كس خود كراهت از آن حالت داشته باشد و با نفس خود مجادله نمايد و بر او متغير گردد، بر او گناهي نيست و عبادت او فاسد نمي شود و اگر چنين وسوسه از شيطان حاصل شود نبايد به آن التفات كرد ... هر گاه ملتفت آن نگردد و به قوت قلب متوجه عبادت شود، (شيطان ) از او مأيوس شود و ديگر پيرامون او نگردد.(1) امام خميني مي فرمايد: نفس عامه مردم به حسب جبلت مايل است كه خيرات آن ها پيش مردم ظاهر گردد، گرچه خيرات را به نيت ظاهر شدن نكنند، ولي نفسشان مفطور به اين حب است، اين موجب بطلان عمل يا شرك و نفاق و كفر نيست.(2) يكي از شاگردان امام باقر (ع) به نام زراره مي گويد از آن حضرت سؤال كردم: مردي كارهاي نيكي انجام مي دهد، آن كار خيرش را فردي يا افرادي مي بينند، پس آن شخص از ديدن مردم مسرور مي شود با آن كه قصدش ريا نيست، حضرت فرمود: وقتي قصد و نيتش ريا و نشان دادن كارش به ديگران نيست، عيبي ندارد، زيرا هيچ كس نيست مگر اين كه دوست دارد كه كارهاي خوب او را مردم ببينند.(3) بنا براين ترس از ريا و ترديد اضطراب را كنار بگذار و به آن اعتنا نكن كه دام شيطان است.
پي نوشت ها :
1. معراج السعاده، ملا احمد نراقي، ص 485، ناشر انتشارات امين و رشيدي – تهران.
2. چهل حديث، امام خميني، ص 57، ناشر مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني، چاپ سوم، تابستان 1372
3. الكافي، شيخ كليني، ج 2، ص 297، دار الكتب الاسلاميه، تهران، ش 1365.
موفق باشید.
