سلام. جدیدا احساس می کنم در درونم به خصوص موقع نماز خواندن دو شخصیت وجود دارد. یکی ایراد گیر و سوالات منفی می پرسد. مثلا می پرسد حالا که چی نماز می خونی و دیگری سعی در قانع کردن آن می کند و این باعث ایجاد ترس در من از وجود اولی شده و هر جوری شده سعی می کنم که او را قانع کنم. گاهی هم موفق نمی شم و نگرانم. چه کنم؟
با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
هماره دو صدا و دو ندا « دل » انسان را به سوي خود دعوت مي كند، ندايي از عقل و ندايي از هوس. هر صاحب دلي كه دلش با خدا اُنس و خلوتي دارد با اندك تأملي متوجه مي شود كه كدامين ندا رحماني و الهي است، و كدام يك شيطاني و نفساني است.الحمد لله به دليل اُنس و خلوتي كه با خدا داريد، متوجه شده اي كدامين ندا شيطاني است.
افكار بدي كه بدون اختيار به ذهن انسان مي آيد، اگرچه مربوط به خدا و اولياي دين باشد، ضرر و گناهي براي انسان ندارد. پس نسبت به آن حساسيت نداشته باشيد.
زندگي خود را با حركت در مسير استعدادتان هدفمند وبا نشاط نماييد. تفريح سالم، ارتباط فاميلي و صله رحم و نيز ورزش را در زندگي خود تقويت كنيد. اگر موقعيت براي ازدواج داريد، هر چه زودتر ازدواج كنيد. به نيازهاي طبيعي خود توجه كنيد و براي ارضاي مشروع آن ها اقدام نماييد.
خداي دانا و مهربان مي داند كه اين افكار در اختيار شما نيست و شما آن ها را دوست نداريد. بنابراين، در نماز، كار خودتان را بكنيد و توجهي به اين افكار نداشته باشيد
لازم به يادآوري است كه پيدايش اين گونه افكار در دوران جواني و نوجواني از يك سو امري عادي و طبيعي است، زيرا تنها فردي نيستيد كه از اين گونه افكار مزاحم و تكراري رنج ميبريد، بلكه افراد زيادي هستند كه دچار اين گونه افكار يا مشابه آن هستند.
در معارف اسلامي به اين گونه جرقه‌ها كه گاهي در ذهن و دل انسان وارد مي گردد، «حديث نفس» گفته مي‌شود.
حديث نفس نه گناه است و نه انسان را از دايره «دين» خارج مي‌كند. مهم آن است كه بر «عقيده و ايمان خود استوار و ثابت قدم» باشيد. براي بستن راه‌هاي ورودي «حديث نفس» و القاي شبهات و اشكالات ذهن توسط شيطان و پاسخ‌گويي به آن ها به اقدام‌هاي «علمي» و «عملي» دست بزنيد.
الف- راهكارهاي علمي:
بازسازى شناختى:
شيطان با همفكري نفس امّاره پيوسته در صدد نقشه كشيدن و برنامه ريزي جهت دلسرد كردن و مأيوس ساختن انسان از خدا باوري و عبادت و نيايش است. تلاش مي كند با القاي شك و ترديد انسان را از پيروي دين خدا و انبيا و ائمه عليهم السلام باز دارد. تلاش مي كند او را در يك حالت حيرت و سرگرداني قرار دهد، از اين رو انسان بايد هميشه در مسير افزايش سطح اطلاعات و آگاهي ديني و شناخت و معرفت خود نسبت به خدا، چهارده معصوم (ع)، و نعمت‌ها و محبت هاي مادي و معنوي، و مطالعه در خصوص نماز و عبادت و فلسفه آن باشد، تا از اين رهگذر بتواند به تدريج به ايمان و عقيده قوي و تقواي قلبي و قولي و عملي نايل گردد.
ب- راهكار عملي:
1- متمركز شدن بر افكار مطلوب:
براى رهايى از افكار ناخواسته، لازم است افكار خوشايند را جايگزين كنيد. توجه به افكار معقول و تقويت و تمركز آن به وسيله تكرار زبانى، شما را از افكار مخرّب و آزار دهنده باز مىدارد. پيامبر اكرم(ص) مىفرمايد: «كسى كه مبتلا به وسواس فكرى درباره خدا است، سه بار ايمان به خدا و رسول را به زبان تكرار كند، يعني سه بار بگويد:« آمنت بالله و رسوله» تا آن حالت وسواسى از بين برود».(1)
2-ذكر و دعا:
شخصى از امام صادق(ع) در مورد وسواس و شك سؤال كرد، حضرت فرمود: اشكال ندارد. هر گاه به وسواس فكرى مبتلا شدى، بگو لا اله الا الله » و «لا حولَ ولا قوّة إلاّ بالله»(2) با اين ذكر و تغيير حالت دادن، از فكر هاي وسواسي به تدريج رهايى مىيابيد.
- مردي خدمت امام باقر(ع) رسيد و از سه چيز شكايت كرد:
اول - وسوسه شيطان و حديث نفس،
دوم- فقر و تنگدستي،
سوم ـ بدهكاري‌هاي زياد.
حضرت فرمود: اين دعا را مكرر بخوان. خداوند هر سه مشكل شما را برطرف مي‌كند:
«توكّلت علي الحيّ الذي لا يموتُ و الحمد للّه الذي لم يتّخذ ولداً و لم يكن له شريكٌ في المُلك و لم يكن له وليُّ من الذلّ و كبّره تكبيراً»(3)
پس از مدتي آن مرد خدمت امام رسيد و گفت: به دستور شما عمل كردم، مدتي اين دعا را خواندم، خداوند هر سه مشكل مرا برطرف ساخت.
در روايتي آمده است كه براي رفع وسوسه شيطان و حديث نفس و زماني كه در دل شكي نسبت به خدا ( يا يكي از مقدسات) پيدا شد، بگويد:«هو الأوّل و الآخر و الظاهر و الباطن و هو بكلّ شيءٍ عليم».(4)
امام صادق(ع) فرمود:«هر گاه شيطان در دل انسان وسوسه كرد و در او شك و ترديد ايجاد كرد، سه مرتبه بر سينه و شكم خود دست بكشد و بگويد: «بسم الله و بالله، محمّدٌ رسول الله و لا حول و لا قوّة إلاّ بالله العليّ العظيم، اللهمّ امْسَح عنّي ما أحذر». (5)
3- هر روز به خود تلقين كنيد: قادرم افكار ناخواسته را كنار بگذارم. تلقين يكى از راههاى مبارزه با افكار منفى است.
پىنوشتها:
1. متقي الهندي، كنز العمال،مؤسسه الرساله، بيروت، 1409 ه.ق، حديث 1245.
2. ثقه الاسلام كليني، الكافي، دار الكتب الاسلاميه، طهران، 1365 ه.ش، ج2، ص 424.
3. حاج شيخ عباس قمي، مفاتيح الجنان، حديث نفس
4. همان.
5. همان.
موفق باشید.
