درخصوص خانواده امام زمان(ع)

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
لازم است مساله ي ازدواج امام زمان را طي چند نكته بيان نمائيم:
اوّل: چون امام زمان(عج) غايب است، نمى‏توان از راه حس و مشاهده و به صورت عادى به پاسخ سؤال نايل شد؛ نيز چون سؤال از مباحث عقلى و انتزاعى نيست، از راه برهان عقلى نيز نمى‏توان پاسخ را دريافت نمود. تنها راه پاسخ گويى، روايات پيشوايان معصوم(ع) است، چون آنان هستند، كه مى توانند از آينده خبر دهند و از آن جمله مسائل مربوط به مهدى منتظر(ع)است.
دوم: حال كه پاسخ را مى بايست از اخبار پيشوايان معصوم گرفت، به سراغ روايات مى رويم. در روايات صحيح و معتبر، پاسخ روشنى به پرسش وجود ندارد؛ بلكه در برخى روايات با ايهام و اشاره در اين زمينه سخن به ميان آمده است، از جمله:
1- مفضل بن عمر گويد: از امام باقر(ع) شنيدم كه فرمود: «صاحب الزمان را دو غيبت است. يكى از آن دو به اندازه‏اى طولانى شود كه برخى گويند: حضرت از دنيا رفته و برخى گويند كشته شده است. اما كسى جز آنانى كه امور حضرت را پى‏گيرى مى كنند، از مكان و فرزندان وى آگاه نيستند».(1)
2-امام صادق(ع) نيز فرمود:«گويا مى بينم حضرت مهدى(عج) با اهل و عيالش در مسجد سهله است».(2)
3- از امام هشتم(ع)دردعايى نقل شده است: «اللّهم اعطه فى نفسه و أهله و ولده و ذريته و جميع رعيته ما تقرّ به عينه و تسرّ به نفسه؛ (3) خدايا، مايه چشم روشنى و خوشحالى امام زمان را در او و خانواده و فرزندان و ذريه و تمام پيروانش فراهم فرما!».
4-نيزازآن حضرت در موردامام زمان اين دعا نقل شده است:«اللهم صل على ولاة عهده و الائمة من ولده؛ (4) خدايا، بر واليان و فرزندان وى كه امامند، درود فرست!». ظاهر اين اين روايات دلالت بر زن و فرزند داشتن است. اين روايات به فرض پذيرش و درستى سند و صحت انتساب آن به امام معصوم، از نظر دلالت به روشنى گويا نيست كه امام مهدي در دوره غيبت همسر و فرزند دارد. يا بعد از ظهور.
در برخى احاديث مشكل سندى و در برخى ديگر مشكل دلالت وجود دارد. افزون بر اين رواياتى وجود دارد كه با صراحت وجود فرزند را براى حضرت نفى مى كند.(5)
سوم: با توجه به روايات مذكور مى گوييم:
در مورد زن و فرزند امام مهدى سه احتمال وجود دارد:
1- حضرت ازدواج نكرده است.
لازمه اين احتمال آن است كه امام يكى از سنت‏هاى مهم اسلامى را ترك كرده باشد، كه با شأن امام سازگار نيست. امّا از سوى ديگر چون غيبت از اهميت بيش ترى برخوردار است؛ به ناچار امام از اين سنت چشم پوشى مى كند، كه اشكالى ندارد. براى حفظ مصلحت بالاتر، از مصلحت پايين‏تر چشم پوشى گردد.
2- حضرت ازدواج نموده، امّا فرزندى ندارد. نداشتن فرزند به سبب غيبت است. پذيرش اين فرض، سؤالى را با خود مى آورد كه آيا همسرش هم از عمر طولانى بهره‏مند است يا اين كه مدّتى با حضرت زندگى كرده و بعد از دنيا رفته است؟ در اين صورت حضرت به سنت ازدواج عمل كرده و بعد بدون زن و فرزند زندگيش را ادامه مى دهد.
3- حضرت زن و فرزند دارد. با پذيرش اين فرض، اين سؤالات مطرح است: آيا آنان نيز عمرى طولانى دارند؟ فرزندان حضرت نيز فرزندانى دارند؟ اگر دارند، اين همه اولاد، در پى اصل خويش مى افتند و همين كنجكاوى، مسئله را به جايى مى رساند كه با فلسفه غيبت منافات دارد.
با توجه به مطالب مذكور، نمى‏توان يكى از اين سه احتمال را قاطعانه پذيرفت و اين به مقتضاى خرد ورزى است كه در جايى كه دليل كافى براى اثبات يا انكار چيزى وجود ندارد، از ابراز حكم قطعى خوددارى گردد.
بنابراين از راه هايى كه پيش روى ما است، نمى‏توان وجود زن و فرزندى را براى حضرت مهدى ثابت نمود.(6)
بنا براين ادعاي فرزند و همسر داشتن آن حضرت، در زمان غيبت، دليل قابل پذيرشي نمي تواند داشته باشد.
پى نوشت‏ها:
1. الشيخ الطوسي، الغيبة، تحقيق الشيخ عباد الله الطهراني، الشيخ علي أحمد ناصح، چاپ اول، 1411،مؤسسة المعارف الإسلامية - قم المقدسة، ص 162.
2. محمدباقر مجلسي، بيروت، لبنان، دار إحياء التراث العربي، ج 52، ص 317.
3. سيد ابن طاووس، جمال الأسبوع، تحقيق جواد قيومي الإصفهاني، چاپ اول، 1371 ش، مؤسسة الآفاق، ص 310.
4. همان، ص 510.
5. مسعودى، اثبات الوصيه، بيروت، دارالاضواء، ص 221.
6. براي آگاهي بيشتر ر.ك: مجله حوزه 70 و 71 ويژه امام زمان(ع).
موفق باشید.