معیار های خوب و بد مولا

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
روايتي كه از آن نام برديد، نامه مولاي متقيان به حارث همداني است كه فرمود: "وَ احْذَرْ كُلَّ عَمَلٍ يُعْمَلُ بِهِ فِي السِّرِّ وَ يُسْتَحَى مِنْهُ فِي الْعَلَانِيَةِ وَ احْذَرْ كُلَّ عَمَلٍ إِذَا سُئِلَ عَنْهُ صَاحِبُهُ أَنْكَرَهُ [وَ] أَوْ اعْتَذَرَ مِنْهُ "(1)
يعني و بترس از كارى كه در نهان كنند و در عيان از آن خجلت برند، و بپرهيز از كارى كه چون از كننده آن پرسند آن را به خود نپذيرد، يا راه پوزش پيش گيرد.
توضيح اين كه:
مقصود اصلي كلام مولاي متقيان اين است انسان كاري را درخلوت انجام ندهد كه حاضر نيست آن را آشكارا مرتكب شود و اگر بخواهد آن را در جلوت انجام دهد،متهم شود و يا بايد آن را با شرم انجام دهد و يا به طور كلي آن را انكار كند.
اين يك قاعده كلي براي همه بندگان موحد خصوصا ما مسلمان ها است كه در نهان و خلوت كاري انجام ندهيم كه در آشكاري جرات انجام آن را نداريم، زيرا خداي متعال بر اعمال بندگانش بصير و آگاه است، پس همان گونه كه در ظاهر بر اعمال بندگانش نظارت دارد و آن را رصد مي كند، در نهان هم از اعمال شان با خبر.
ُ "إِنَّهُ يَعْلَمُ الْجَهْرَ وَ ما يَخْفى"(2)
اوست كه آشكارا و نهان را مى‏داند.
علاوه بر اين، اگر هم به فرض در جامعه اسلامي قبح عملي كه از نظر ديني مورد نهي قرار گرفته است ريخته شود، دليل نمي شود افراد وفادار و پاي بند به اصول شرعي آن را بهانه ارتكاب خود كنند! چه، موردي را كه نام برديد هرگز در جامعه اسلامي و در انظار عمومي و بيروني كسي آن را نپذيرفته است و قوانين اسلامي به شدت با چنين مواردي برخورد مي كند.
اگر هم جنس بازي در جامعه غربي رواج پيدا كرده و حتي اگر در بعضي از كشورها مجاز شمرده شده است، بايد دانست اولا در آن كشورها، دين اسلام دين رايج آن جوامع نيست و قوانين اسلامي برآنان حكومت نمي كند و ثانيا اگر فردي مسلمان ميان آن ها زندگي كند، ريخته شدن قبح و زشتي گناهي(چون هم جنس بازي شراب خواري و...) نمي تواند دست آويزي براي او در ارتكاب عمل باشد.
علاوه، گاهي به دليل جو اجتماع و عاداتي كه مردم در يك جامعه غير اسلامي و ديني دارند، قبح عملي با تكرار تبديل به عادت شده حتي شايد هم جايگاه قانوني هم پيدا كند، اين دليل نمي شود كه متدينين به دين اسلام از اين فرصت سوء استفاده كنند و كاري را كه در عرف كشوري يا ملتي، تبديل به يك سنت شده، مرتكب شوند.
وا نگهي جرات و جسارت بر گناه و نيز تكرار بر ارتكاب آن، حتي در مورد افراد مسلمان به تدريج موجب كاسته شدن قبح گناه مي شود و صورتي عادي به خود مي گيرد كه باز هم دليل بر جواز انجام گناه نمي شود، زيرا در روايات فراواني اين نكته وجود دارد كه مرزهاي حلال و حرام از طرف پيامبر گرامي اسلام تا قيامت تعيين شده است و ما بايد از آن مرزها پاسداري كنيم.
در ادامه به يك نمونه از آن روايات اشاره مي شود آن جا كه راوي از امام صادق(ع) در مورد حلال و حرام و حيطه آن سوال مي كند، حضرت پاسخ مي دهد:
"حَلَالُ مُحَمَّدٍ حَلَالٌ أَبَداً إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ حَرَامُهُ حَرَامٌ أَبَداً إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ "(3)
يعني حلال و حرام محمد(ص) به طور ابد و تا روز قيامت حلال و حرام است. به اين معنا كه عوامل محيطي، آداب و رسوم، رفتارهاي غلط حتي اگر جنبه عمومي پيدا كند و عواملي از اين قبيل، نمي تواند حلالي را حرام يا حرامي را حلال كند.
در پايان و براي تكميل پاسخ، اين مطالب را متذكر مي شويم اولا نگاه اصلي بيان مولاي متقيان به رفتار هاي شخصي انسان ها در خلوت و نهان است كه اتفاقا شيطان در اين مواقع به سراغ انسان مي آيد و مي بايست در خلوت هاي مان بدانيم كه خداي متعال شاهد اعمال ما است و ثانيا چنين نيست كه خوب و بد كاري را محيط يا آداب و رسوم تعيين كند كه در اين صورت فرقي ميان محيط اسلامي و محيط غير اسلامي وجود ندارد. و ثالثا خودتان اشاره كرديد كه غربي ها چنين و چنان مي كنند كه بيان شد، غربي ها تابع احكام دين اسلام نيستند و خود بايد پاسخ گوي رفتارشان باشند.
با اين حال خوب است بدانيم هر فطرتي هر چند آلوده به گناه، بعضي از انحراف ها از جمله انحرافي كه در سوال به آن اشاره شد را بر نمي تابد و عموم انسان ها به سادگي حاضر نيستند كه پرده شرم و حيا را بدرند و به چنين گناهي روي آورند و حتي در همان جوامع غربي، عده اندكي كه كاملا خوي حيواني به خود گرفته غرق در شهوات و گناه شده اند، اين گونه خطاهاي بزرگ را نا ديده گرفته و چشم فطرت بر آن مي بندند و آن را مرتكب مي شوند.
پي نوشت ها:
1. سيد رضي، نهج البلاغة، قم، انتشارات هجرت، سال 1414 ه ق، چاپ ا ول، ص 460.
2. سوره اعلي، آيه 7.
3. شيخ كليني، الكافي، تهران، انتشارات اسلاميه، سال 1362 ه ش، چاپ دوم، ج‏1، ص 59.
موفق باشید.