با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
خداي متعال در آيات بسياري در قرآن خود را سريع الحساب معرفي فرمود كه به يك نمونه اشاره مي شود :
"الْيَوْمَ تُجْزى كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ لا ظُلْمَ الْيَوْمَ إِنَّ اللَّهَ سَريعُ الْحِسابِ" (1)
امروز هر كس در برابر كارى كه انجام داده است پاداش داده مىشود امروز هيچ ظلمى نيست. خداوند سريع الحساب است!
در باره "سريع الحساب" نوشته اند:
"سريع الحساب" يكى از اسماى حسناى خداى تعالى است.(2)
و توضيح داده اند:
"سريع الحساب"... هشت بار در قرآن مجيد آمده است ...و مراد آن است كه ثواب و عقاب خدا چون وقتش رسيد، فورى است. "وَ ما أَمْرُنا إِلَّا واحِدَةٌ كَلَمْحٍ بِالْبَصَر" سوره قمر،آيه 50.(3)
با اين توضيح معلوم شد
سريع الحساب يكي از نام ها يا صفات خداي متعال است يعني نسبت به حسابي كه در مورد بندگانش دارد سريع است و اما در مورد به طول كشيدن حساب در قيامت مي توان گفت اين طول كشيدن براي انسان ها در قيامت قبل از نتيجه و عمدي و به عنوان عذاب و عقوبت است و شامل حال بندگاني مي شود كه حق بندگي خداي متعال را به جا نياورده اند كه بايد مراحل رسيدگي را به اين شكل طولاني طي كنند يعني در بازداشت گاه هاي قيامت بمانند تا وقت رسيدگي فرا رسد و در باره اتهامي كه داشتند تفهيم شوند، اما وقتي به حساب شان رسيدگي شد، آن را سريع مشاهده مي كنند. همان طور كه در روايت مورد اشاره قرار گرفته است.
از قول معصوم (س) نقل شده است:
"ان اللَّه تعالى يحاسب الخلائق كلهم فى مقدار لمح البصر"
خداوند حساب همه بندگان را در يك چشم بر هم زدن مى رسد"(4)
در يكي از تفاسير به اين موضوع اشاره و در قالب سوالي پاسخ داده شده است.
"إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسابِ" يعني قدرت دارد در آن واحد به حساب جميع موجودات رسيدگى كند، زيرا "لا يشغله شأن عن شأن"
سؤال: بنا بر اين، به چه دليل روز قيامت پنجاه هزار سال طول مي كشد؟ "فِي يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ" سوره معارج آيه 4 جواب اين است كه اين عقوبت است چنان چه در روايت بيان شده كه "ان للقيمة خمسين موقفا كل موقف مقام الف سنة.(5)
خلاصه آن كه اين معطلي ها براي همه نيست بلكه براي گروهي آنهم به عناون عذاب و شكنجه است. وگرنه در روايات آمده حسابرسي مومن به اندازه دوشيدن شير گوسفند بيشتر طول نمي كشد و در برخي هم امده به اندازه نمازي كه در دنيا مي خوانده است زمان مي برد.
پي نوشت ها:
1. سوره غافر،آيه 17.
2. ترجمه تفسير الميزان،موسوي همداني سيد محمد باقر،قم،انتشارات اسلامي،سال 1374 ه ش، چاپ پنجم،ج 2،ص 121.
3.خاتمي احمد، فرهنگ علم كلام،تهران،انتشارات صبا، سال 1370 ه ش،چاپ اول، ص 132.
4.مكارم شيرازي ناصر، تفسير نمونه،تهران،انتشارات اسلاميه،سال 1374 ه ش، چاپ اول، ج20، ص 61.
5.طيب سيد عبدا الحسين، أطيب البيان في تفسير القرآن،تهران،انتشارات اسلام،سال 1378 ه ش،چاپ دوم، ج11، ص: 364 اقتباس.
موفق باشید.
