چگونه اعتماد به نفسم را بالا ببرم و ازانحرافات اخلاقی خودم را حفظ کنم واز افسردگی در امان باشم

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
اگرچه جنسيت و سن شما با آنچه كه در در فرم اطلاعات شخصي پر كرده ايد با آنچه در متن سوال تان بيان داشته ايد متفاوت به نظر مي رسد اما با اين حال، در پاسخ به سؤال تان نكاتي را خدمت تان عرض مي كنيم.
به طور كلي، تقويت اراده و افزايش اعتماد به نفس تأثير شگرفي در كاهش بسياري از آشفتگي هاي روحي و رواني، نابساماني هاي فردي و اجتماعي و انحرافات اخلاقي دارد.
در تقويت اراده عوامل متعدّدى تأثيرگذار هستند كه به برخي از آنها اشاره مي كنيم:
1- اصل مقاومت:
اولين اصلى كه براي تقويت اراده بايد رعايت شود، اصل مقاومت است كه روان شناسان از آن به عنوان «اصل تسليم ناپذيرى» ياد مى‏كنند. معناى اصل مقاومت آن است كه انسان در برابر شكست‏ها، ناكامى‏ها، وسوسه هاي شيطاني و تمايلات غير منطقي و نامشروع مقاومت كند.
2- اميد داشتن:
دومين اصلى كه نقش بنيادى در تقويت اراده دارد، اميدوارى است. انسان بايد در زندگى با اميد زندگى نمايد. يأس و نا اميدى انسان را از رسيدن به هدف باز داشته و روند زندگى را دچار مشكل مى‏كند. آن دسته از بزرگان كه قله‏هاى موفقيت را كسب نمودند، اميد به زندگى داشتند. از سوى ديگر برخى كه در زندگى موفق نبودند، معمولاً نا اميد بوده و يأس در زندگى آن‏ها حكومت مى‏كرده است. «فيلس سيمولك» در اين باره مى‏نويسد: «به كار بردن و نگارش كلمات منفى، ويرانگر و مخرّب است. اين كلمات قفل هايى هستند كه بر درهاى ورودىِ هر راه حلى زده مى‏شود تا ما را براى شكست آماده كند. بر عكس كلمه «آرى» هيجان مى‏آورد و تحرك مى‏بخشد».
3- مبارزه با عادت ناپسند:
يكى از عوامل مهم تقويت اراده، مبارزه با عادت‏هاى بد و ناپسند است؛ از اين رو بايد سعى شود با هواهاى نفسانى و تمايلات شهواني افسار گسيخته (كه انسان را به اعمال ناپسند مى‏كشاند) مبارزه شده و از عادات ناپسند جلوگيرى گردد. در اسلام نيز به مبارزه عليه هواهاى نفسانى كه زمينه‏هاى عادت بد را فراهم مى‏كند پيامبر اسلام (ص) مي فرمايد: «الشّديد من غلب نفسه؛ كسى قوى و با اراده است كه بر هواى نفس خود چيره شود».
4 -تلقين به داشتن اراده قوى‏:
يكى از عوامل مهم تقويت اراده، تلقين كردن است كه انسان اراده قوى دارد. انسان بايد اين گونه باور داشته باشد كه «من مى‏توانم بر مشكلات پيروز شوم؛ من مى‏توانم در امتحان موفق شوم؛ من اراده قوى و پولادين دارم».
5- داشتن هدف روشن:
متأسفانه آن عدّه كه دچار ضعف اراده مى‏شوند و از فعاليت‏هاى موفقيّت‏آميز دست بر مى‏دارند، آنانى هستند كه هدف معيّن و تعريف شده ندارند. اينان فعاليت‏هاى خويش را نيمه كاره رها مى‏كنند. براى تقويت اراده بايد اهداف معيّن داشت.
6- تمرين تمركز حواس:
تمرين تمركز حواس يكى از راه‏هاى تقويت اراده است. براى تمركز حواس بايد نظم و انضباط در همه امور زندگى ايجاد كرده و با برنامه ريزى فعاليت‏هاى خويش را پيش برد.
7- انجام وظايف الهى:
يكى از عوامل مهم تقويت اراده، انجام وظايف الهى و حاضر دانستن خداوند در همه صحنه‏هاى زندگى است. نماز را اوّل وقت، رعايت مقررّات الهى، اجتناب از گناه، هر كدام مهم‏ترين عامل تقويت اراده به شمار مى‏آيد. كسى كه روزه مى‏گيرد؛ در واقع با تمام هوس‏ها و رذايل اخلاقى مبارزه مى‏كند. كسى كه به عبادت خداوند مى‏پردازد، آرامش روانى پيدا مى‏كند. آرامش روانى مؤثرترين عامل تقويت اراده است.
8- بهره‏گيرى از سرگذشت انسان‏هاى با اراده:
خواندن سرگذشت انسان‏هاى با اراده، عامل تعيين كننده‏اى در تقويت اراده است.
خواندن زندگى نامه انسان‏هاى با اراده موجب مى‏شود كه انسان در برابر عواملى كه موجب ضعف اراده مى‏شود، مقاومت نموده و عوامل تقويت اراده را تجربه كند، مثلاً يكى از عوامل موفقيت «پشتكار» است.
9- اعتماد به نفس:
اعتماد به نفس، توجه فرد به توانايى‏هاى خود و استفاده از آن‏ها است. اعتماد به نفس دو ركن دارد: 1. شناخت استعدادها و توانايى‏ها ى خود 2. باور كردن اين توانايى‏ها
در مرحله اول بايد فرد به خودشناسى بپردازد و ابعاد وجود خويش را به خوبى ارزيابى كند. خداوند به هر كس استعدادى خاص داده است. سيد بن طاووس كه از علماي بزرگ شيعه است بر اين عقيده بود كه هر انسان در زمينه‏اى نابغه است. هر فرد بايد استعداد ويژه خود را بشناسد و آن را به كار بندد. پس از شناخت توانايى‏ها، طبعاً فرد آن‏ها را باور مى‏كند. مرحله بعدى براى كسب اعتماد به نفس، استفاده از اين توانايى‏ها در حل مشكلات و پيشبرد امور است. در اين جا قوت نفس لازم است. روان شناسان اين امر را بُعد انگيزشى فرد مى‏نامند. همان طور كه آگاهى از خويشتن مى‏تواند انسان را از هرگونه خيالبافى و افكار منفى درباره خود رهايى دهد و سمت كمال واقعى و اصلاح كاستى‏ها رهنمون گردد، عدم اعتماد به نفس مى‏تواند مانع شكوفايى قابليت‏ها و خلاقيّت‏ها و ايفاى مسئوليت‏ها شود.
در پايان توصيه مي شود با تلقين مثبت و مطالعه كتاب هايي كه در زمينه تقويت اراده و افزايش اعتماد به نفس نگاشته شده است، اراده خود را تقويت و اعتماد به نفس خود را افزايش دهيد. انسانى كه كانون قلبش لبريز از ايمان است و اتكا و اعتمادش به خداوند است هيچ گاه احساس افسردگي، سستى، انزوا و ترس غير واقعي نمى‏كند و سعى مى‏كند با شجاعت و جرأت ورزي در تعاملات اجتماعي ظاهر شود و خواسته‏هاى خود را مطرح نمايد و از حق و حقوق خود دفاع كند.
موفق باشید.