با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
نظر فقها دربارۀ ازدواج دائمِ مرد مسلمان با زنان اهل كتاب، مختلف است، و اين اختلاف ناشي از روايات متعدد در اين موضوع است. به نظر مي رسد حكمت نهي از اين ازدواج در بعضي از احاديث، جلوگيري از تأثير پذيري مسلمانان از اعتقادات، اخلاق و منش كفار باشد كه احتمال آن در ازدواج دائم بيشتر است. در هر حال با توجه به اينكه فقهايي كه از اين ازدواج منع كرده‌اند در اين مسئله احتياط نموده‌اند، مقلدين ايشان مي‌توانند به مرجعي كه در اين زمينه قائل به جواز است، مراجعه نمايند.
ازدواج دائم اختلاف‌هايي با ازدواج موقت از نظر احكام و شأن و جايگاه دارد. منفعت غالب در ازدواج موقت، كنترل شهوت براي دو طرف است، اما ازدواج دائم غير از اين مورد، جهت تشكيل خانواده و زندگي رسمي و توليد نسل است؛ لذا از جايگاه برتري برخوردار است. اسلام با توجه به نقشي كه خانواده، به خصوص مادر در تربيت فرزند و اصولاً در رشد و تعالي خانواده دارد، در حد توان خواستار ترك ازدواج دائم با زنان اهل كتاب شده است، علاوه بر اين؛ چون جايگاه ازدواج دائم به دليل همين خصوصياتي كه ذكر شد بالاتر از ازدواج موقت است، آن‌را مختص به زنان مسلمان و مؤمن دانسته‌اند؛ چراكه شأن مسلمان از غير مسلمان بالاتر است و در جايي كه زن مسلمان باشد، ازدواج دائم با زنان اهل كتاب را كار نامطلوبي دانسته است.
البته، با توجه به برخي از فتاوا مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه نامطلوب بودن ازدواج دائم با زنان اهل كتاب، به نظر برخي از مراجع معظم، به حد حرمت نرسيده و انسان مي‌تواند(با توجه به شرايط) با آنان ازدواج دائم هم داشته باشد.
در هر صورت نظر مراجع عظام تقليد، دربارۀ ازدواج دائمِ مرد مسلمان با زنان اهل كتاب، از اين قرار است:
1. عده‌اي، بنابر احتياط واجب، آن‌را جايز ندانسته‌اند.(1) البته در اين زمينه برخي از مراجع ازدواج با زرتشتي را مطلقا چه موقت و چه دائم جايز نمي دانند بخلاف يهودي و مسيحي كه ازدواج موقت با ايشان را جائيزمي دانند.
2. برخي، گفته‌اند، بنابر احتياط مستحب، عقد دائمى با آنها ننمايد.(2)
البته در اين زمينه برخي از مراجع ازدواج با زرتشتي را مطلقا چه موقت و چه دائم جايز نمي دانند.
3. برخي مي‌گويند اين ازدواج جايز است، ولى در صورت امكانِ ازدواج با زن مسلمان، اين ازدواج مكروه است، بلكه در اين صورت احتياط ترك نشود [و با زن اهل كتاب ازدواج ننمايد.(3)
علت اين اختلاف نظر فقها، وجود روايات متفاوت در اين زمينه است كه از بعضي احاديث جواز ازدواج دائم با زن كتابي و از بعضي ديگر عدم آن استفاده مي‌شود.(4) علاوه بر اينكه در بعضي از روايات عنوان نصراني و يهودي آمده و مجوسي ذكر نشده است. در بعضي از رواياتي هم كه نام مجوسي آمده باز هم بعضي از فقها احتياط كرده و مي گويند معلوم نيست منظور از مجوسي، زرتشتي باشد. لذا آنها را نيز به غير اهل كتاب ملحق كرده و هر گونه ازدواج با آنها را حرام مي دانند.
حكمت نهي امامان معصوم (ع) از ازدواج دائم با زنان اهل كتاب هم همانطور كه گفتيم، اهميتي است كه ازدواج دائم و به تبع آن تشكيل خانواده و تربيت فرزند در اسلام دارد، علاوه بر اين اهل كتاب به دليل اعتقاداتي كه دارند برخي از احكام مسلمانان از جمله حرمت شراب و گوشت خوك را رعايت نمي‌كنند و چون انسان(در ازدواج دائم) قصد زندگي دائم با آنان را دارد؛ از اين جهت هم دچار مشكلات متعدد يا گرفتار تساهل و بي توجهي به اين دستورات الهي مي گردد.
پي نوشت ها:
1. آيات عظام: خميني، فاضل لنكراني، بهجت؛ آيت الله سيستانى: (بنابر احتياط لازم عقد دائمى با آنها ننمايد)؛ ر.ك: امام خميني، سيد روح الله، توضيح المسائل محشي، قم، دفتر انتشارات جامعه مدرسين، 1424ق، ج 2، ص 468.
2. آيات عظام: خوئى و تبريزى، وحيد خراساني، مكارم؛ ر.ك: توضيح المسائل مراجع(المحشي)، همان، ج 2، ص 468؛ خراسانى، حسين وحيد، توضيح المسائل (وحيد)، ص 497، مدرسه امام باقر، قم، چاپ نهم، 1428 ق.
3. آيات عظام: گلپايگانى، صافى، نورى همداني، شبيري زنجانى؛ ر.ك: توضيح المسائل مراجع( المحشي)، همان، ج 2، ص 468.
4. شيخ حرّ عاملي، وسائل الشيعة، ج 20، ص 534، باب1، ح 5، مؤسسه آل البيت(ع)، قم، چاپ اول، 1409ق.
موفق باشید.
