با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
گسترش اسلام در ايران مبتني بر زور، اجبار و شمشير نبود، بلكه در اين امر عوامل متعدد، تاثيرداشتند، از جمله:
1. حقانيت، جامعيت و دستورهاي حيات‌بخش اسلام و سيره پيامبر
2. آمادگي ايرانيان جهت پذيرش اسلام.
3 . نامه پيامبر به خسروپرويز.
نامه پيامبر به خسروپرويز و فراخواني وي به اسلام، اين پرسش را به وجود آورد كه اسلام چيست و حضرت محمد كيست؟
بدين جهت ايرانيان جهت آشنايي با اسلام به تحقيق پرداخته و در جستجوي اسلام بر آمدند. مهم‌تر از همه اينكه ايرانيان از اديان حاكم در اين كشور خسته و ناراحت بودند، زيرا آن ها پاسخگوي نياز و خواسته‌هاي مردم نبودند، از اين رو است كه با مطرح شدن اسلام، ايرانيان به اسلام رو آورده و منتظر معرفي آن بودند. با مطرح شدن اسلام، طيف وسيعي از ايرانيان به اسلام گرويدند. اين گرايش بدون اجبار, اكراه و با ميل و رغبت آنان صورت گرفت. در اين ميان شخصيت‌هايي مانند سلمان فارسي و باذان بن ساسان نيز در گسترش اسلام مؤثر بودند، زيرا اين دو شخصيت از انسان‌هاي تأثيرگذار در فرايند تحولات ايران بوده و در ميان ايرانيان، موقعيت خاصي داشتند.
4. ضعف حكومت ساساني و موبدان زرتشتي
علت شكست نيروهاي نظامي حكومت ايران، ناتواني نظامي آنان و يا تنها روحيه قوي مسلمانان نبود، بلكه علت اصلي شكست نيروهاي جنگي ايران در برابر هجوم مسلمانان، ناراضي بودن مردم ايران از حكومت و آيين خود بود. آنان نخواستند بجنگند و حتي گاهي با مسلمانان همكاري ميكردند.(3)
مردم ايران، در زمان بعثت و حيات حضرت رسول به اسلام توجه كردند. به تدريج و با ميل و رغبت آن را پذيرفتند.
بعد از فتح ايران برخي از مسلمانان رفتار معقول و منطقي با ايرانيان داشتند و برخي ايرانيان تحت تأثير قرار گرفتند. رفتار مسلمانان و جاذبههاي اسلامي از يك سو و زمينههاي پذيرش اسلام توسط ايرانيان از جانب ديگر موجب شد كه برخي از ايرانيان اسلام بياورند.
نا گفته نماند اين روند آشنايي ايرانيان با اسلام و اسلام آوردن آنان تدريجي بوده و صدها سال پس از فتح ايران ادامه داشت. همان گونه كه در متون تاريخي به وجود بسياري از زرتشتيان در مناطقي مانند كرمان طبرستان فارس خوزستان و خراسان تا قرنهاي سوم و چهارم اشاره شده است.(4)
براي آگاهي بيش تر به منابع زير مراجعه نماييد:
ـ تاريخ ايران از ورود مسلمانان تا پايان طاهريان، حسين مفتخري و حسين زماني، ص32 ـ 34.
-دائرة المعارف بزرگ اسلامي، ج 8، ص 505، مدخل اسلام در ايران.
ـ خدمات متقابل اسلام و ايران، شهيد مرتضي مطهري.
پي‌نوشت‌ها:
1. كتاب الفتوح، أبو محمد أحمد بن اعثم الكوفى (م 314)، تحقيق على شيرى، بيروت، دارالأضواء، ط الأولى، 1411/1991، ج1، ص 21؛ تاريخ طبرى، محمد بن جرير طبرى (م 310)، ترجمه ابو القاسم پاينده، تهران، اساطير، چ پنجم، 1375ش، ج4، ص 1479.
2. دكترعبد الحسين زرين كوب، تاريخ ايران بعد از اسلام، انتشارات اميركبير، ص295.
3. خدمات متقابل ايران و اسلام، شهيد مطهري، ص 76 - 79، قم، دفتر انتشارات اسلامي1362.
4. مقدسى، أبو عبد الله محمد بن أحمد، احسن التقاسيم فى معرفة الاقاليم، ناشر: مكتبه مدبولى، القاهره،سال چاپ 1411 ق، نوبت چاپ سوم، ص 323 و394و414؛ المسعودي، التنبيه والإشراف، ناشر: دار صعب - بيروت - لبنان، ص91و92.
موفق باشید.
