التماس دعا
با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
در قرآن كريم آياتي آمده كه از خوردن اموال باطل نهي كرده كه چند نمونه را ذكر مي كنيم:
«وَ لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْباطِلِ وَ تُدْلُوا بِها إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُوا فَريقاً مِنْ أَمْوالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ» (1)؛ و اموالتان را ميان خودتان به ناروا مخوريد، و آن را به قضات مدهيد تا بخشى از اموال مردم را به گناه بخوريد، در حالى كه خودتان [هم خوب] مىدانيد.
«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنَّ كَثيراً مِنَ الْأَحْبارِ وَ الرُّهْبانِ لَيَأْكُلُونَ أَمْوالَ النَّاسِ بِالْباطِلِ وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبيلِ اللَّهِ وَ الَّذينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لا يُنْفِقُونَها في سَبيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَليمٍ» (4)؛ اى كسانى كه ايمان آوردهايد، بسيارى از دانشمندان يهود و راهبان، اموال مردم را به ناروا مىخورند، و از راه خدا باز مىدارند، و كسانى كه زر و سيم را گنجينه مىكنند و آن را در راه خدا هزينه نمىكنند، ايشان را از عذابى دردناك خبر ده.
اين آيات كه به طور كلي از خوردن اموال ديگران و اموالي كه از راه حرام به دست مي آيد نهي كرده، شامل كسي هم كه بدهي مردم را نمي دهد با اينكه توانايي پرداخت آنرا دارد، مي شود. علاوه بر اينكه روايات فراواني درباره رعايت حق الناس و پرداخت بدهي به موقع آمده كه دو روايت درباره پرداخت بدهي را مي آوريم:
امام سجاد(ع) يكي از حقوق طلب كار را چنين بيان نموده اند: «وَ أَمَّا حَقُّ الْغَرِيمِ الطَّالِبِ لَكَ- فَإِنْ كُنْتَ مُوسِراً أَوْفَيْتَهُ وَ كَفَيْتَهُ وَ أَغْنَيْتَهُ وَ لَمْ تَرُدَّهُ وَ تَمْطُلْهُ- فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ص) قَالَ مَطْلُ الْغَنِيِّ ظُلْمٌ وَ إِنْ كُنْتَ مُعْسِراً أَرْضَيْتَهُ بِحُسْنِ الْقَوْلِ- وَ طَلَبْتَ إِلَيْهِ طَلَباً جَمِيلًا وَ رَدَدْتَهُ عَنْ نَفْسِكَ رَدّاً لَطِيفاً- وَ لَمْ تَجْمَعْ عَلَيْهِ ذَهَابَ مَالِهِ وَ سُوءَ مُعَامَلَتِهِ فَإِنَّ ذَلِكَ لُؤْم»(5)؛ و امّا حقّ طلب كار تو اين است كه اگر توانگرى، طلبش را بدهى و برآورده سازى و او را بىنياز كنى و او را سر ندوانى و امروز و فردا نكنى؛ چرا كه پيامبر خدا (ص) فرمود: «امروز و فردا كردن توانگر در پرداخت بدهى ستم است» و اگر تهيدست بودى او را با نيك سخنى، خرسند نما و از او به نيكى فرصت بخواه و با خوش برخوردى او را، از خود بازگردان و بر از دست رفتن دارايىاش برخورد ناپسند خودت را ميفزاى چرا كه اين رفتار، پست پيشهگى است. نيز حضرت علي(ع) فرمودند: «فَإِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ (ص) يَقُولُ مَطْلُ الْمُسْلِمِ الْمُوسِرِ ظُلْمٌ لِلْمُسْلِم»(6)؛ من از رسول خدا (ص) شنيدم كه مىفرمود: در صورتى كه مسلمانى پرداخت بدهى خود را بتعويق انداخت در صورتى كه آمادگى براى پرداخت داشته باشد اين ستم است در حق مسلمان طلبكار.
پي نوشت ها:
1. يقره(2)آيه188 .
2. نساء(4)آيه 2 .
3. همان، آيه29 .
4. توبه(9)آيه34 .
5. حراني، ابن شعبه، تحف العقول عن آل الرسول، انتشارات جامعه مدرسين، ص 267.
6. شيخ صدوق، من لا يحضره الفقيه، انتشارات جامعه مدرسين، ج3، ص 15.
موفق باشید.
