ابداع حسینیه و سجادیه و ... از چه زمان و چرا و چگونه؟

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
تكيه و حسينيه
محلي كه براي عزاداري سيد الشهدا عليه السلام، به ويژه در ايام عاشورا ساخته و برپا مي شود. اين گونه اماكن، علاوه بر آنكه حرمت و قداست خاص خود را دارد، احكام مخصوص مساجد را ندارد، بنابر اين محدوديت حضور در آن مثل مسجد نيست. تكيه، يا تكيه گاه، بعد از مسجد در حقيقت پايگاه معنوي مسلمانان خصوصا شيعيان به حساب مي آيد. جايي كه مردم با تعزيه خواني و سوگواري سالار شهيدان و ياران با وفايش به او متوسل و متكي مي شوند... تكيه با تعزيه و عزاداري عجين گشته و اين دو را هرگز نتوان از يكديگر جدا كرد. به نظر مي رسد تعزيه پس از حادثه كربلا براي نشان دادن وقايع خونبار عاشورا به سبك سوزناك ابداع شده باشد.» [1]
رفته رفته تكيه به محلي براي عزاداري تبديل شد.از زمان ناصر الدين شاه به بعد، تكيه ها بطور رسمي محل اجراي نمايشهاي مذهبي شد... در بيشتر تكيه ها-به اقتضاي فصل-چادرهايي بزرگ بر مي افراشتند كه در واقع سقف اين گونه تكيه ها به شمار مي رفت. پارچه هايي سياه كه اشعاري در سوگ خاندان امام حسين (ع) بر آن نقش بسته بود . بعدها در كنار تكيه ها، محل هايي به نام حسينيه و زينبيه بنا شد و يا تكايا به نام «حسينيه » تغيير نام يافتند.» [2] گاهي به همت اهل يك شهر، در شهرهاي زيارتي از قبيل «مشهد»، «كربلا»، «نجف »، و... حسينيه هايي ساخته مي شد كه اغلب مورد استفاده زوار آن شهر قرار مي گيرد.
به نظر برخي، پديد آمدن «تكيه »، در مقابل مراكز ديني وابسته به خلافتهاي غير شيعي بوده تا پايگاهي براي هواداران نهضت حسيني و دور از سلطه حكام باشد. [3]
در باره سجاديه و يا زينبيه و غيره نيز امر به همين شكل است.
ساخت اين اماكن ،هيچ گاه به منظور تحت الشعاع قرار دادن جايگاه مسجد نيست چرا كه مسجد با ارزش ترين جاي عبادت و بندگي و راز و نياز است و هيچ مكاني مقدس تر از مساجد نيست ساخت تكايا و سجاديه ها وغيره در راستاي حفظ تقدس مسجد بوده است.
برگرفته از كتاب فرهنگ عاشورا، جواد محدثي نشرمعروف،ص117.
پي نوشت ها :
1. تاريخ تكايا و عزاداري ،قم،1371، ص 69.
2. مجله‏ «كيهان فرهنگي‏»، سال 10 شماره 3، ص 29 و 30.
3. ياد و يادآوران، دكتر علي شريعتي (چاپ حسينيه ارشاد) ص 39 و 40.

موفق باشید.